Update: Λόγω των έκτακτων καιρικών συνθηκών, το 17ο ADAF πήρε παράταση κατά μία ημέρα, οπότε είναι επισκέψιμο και την Δευτέρα 18 Οκτωβρίου.
Αν κάτι δεν μπορείς παρά να αναγνωρίσεις στο Athens Digital Arts Festival είναι η συνέπειά του στο σασπένς, καθότι, βαδίζοντας αγκαζέ με τη θεαματικά εξελισσόμενη τεχνολογία, γαργαλάει επιτυχώς την περιέργεια του κόσμου με έργα τα οποία υπόσχονται να δοκιμάσουν τις αισθήσεις «όλης της οικογένειας». Στο εφέ της έκπληξης συμβάλλει και ο χώρος: κινούμενο νομαδικά απ’ το 2015 και μετά, έχοντας πλέον λανσάρει εκ νέου τον τίτλο του (παλαιότερα λεγόταν Athens Video Art Festival), το φεστιβάλ έχει βρεθεί σε διάφορες ιντριγκαδόρικες τοποθεσίες, από τη Διπλάρειο Σχολή στην Πλατεία Θεάτρου έως το δαιδαλώδες Μέγαρο Μουσικής και από το πρώην πολυκατάστημα Fokas –ήταν η πρώτη, πλην τμηματική, ενεργοποίηση του κτιρίου– έως το 3.500 τ.μ. συγκρότημα ερειπωμένων (τότε) νεοκλασικών στην οδό Ερμού 117-121, τα οποία και ανακαινίστηκαν.
Μέσα στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού με το 17ο Athens Digital Arts Festival, από 13 έως 17 Οκτωβρίου. Είσοδος ελεύθερη.
Με δεκαεπτά έτη αδιάλειπτης πορείας (και εν μέσω πανδημίας, ζωντανά από τις οθόνες) κι ένα εκτεταμένο δίκτυο συνεργασιών, λογικό είναι οι πόρτες να ανοίγουν χωρίς δισταγμό για τις διοργανώσεις του ADAF – «έχει τύχει περιστατικό, κατά το οποίο ο ιδιοκτήτης μας παραχώρησε τα κλειδιά στη συνάντηση γνωριμίας», μας μεταφέρει ο ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, Ηλίας Χατζηχριστοδούλου.
Καθόμαστε κάτω από μια ελιά, μέσα στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού. Τη μικρή «γειτονιά», δηλαδή, έναντι της Ρωμαϊκής Αγοράς, που πρόκειται να ανοίξει πλήρως το 2023 με τις λαογραφικές συλλογές (για την ώρα, ολοκληρώνεται η τοποθέτηση στις προθήκες) αλλά τα αποκαλυπτήρια ανέλαβε –προς έκπληξη όλων– το ADAF.
Είναι ένα απίστευτο μέρος που μοιάζει βγαλμένο από ταινία. Δύο λεπτά απ’ τη βαβούρα του Μοναστηρακίου, βρίσκεσαι να περπατάς σε πλακόστρωτα σοκάκια, ανάμεσα σε εκπληκτικά αρχοντικά με ακροκέραμα που μυρίζουν ακόμα μπογιά, και να ανακαλύπτεις πλατείες και σημεία τα οποία θα ορκιζόσουν ότι θυμάσαι από διακοπές σε χωριό, αν και βρίσκεσαι στην πόλη σου. Ένα κλεφτό βλέμμα στην Ακρόπολη λειτουργεί ως υπενθύμιση.
Η «γειτονιά» του νέου μουσείου –η οποία σταδιακά απαλλοτριώνεται, πλην δύο ενοίκων που θα παραμείνουν στο συγκρότημα– ανήκει στο παρελθόν, στον 19ο-20ό αιώνα. Αποτελείται συνολικά από δεκαοκτώ αναπαλαιωμένα κτίρια, τα οποία μαζί με τους υπαίθριους χώρους ενεργοποιούνται μέσω του ADAF (επιμ.: Έλλη-Άννα Περιστεράκη): Διαδραστικές εγκαταστάσεις, έργα video art, animation και web art, παιχνίδια, εμπειρίες που επεκτείνουν την πραγματικότητα στη σφαίρα του AR και του VR, περφόρμανς και ομιλίες αναμεταδίδουν από το μέλλον, τόσο εντός του μουσειακού συμπλέγματος (πλήρης πρόσβαση για ΑμεΑ) όσο και εκτός, στους δορυφορικούς χώρους του, όπως το Τζαμί Τζισδαράκη, το Λουτρό των Αέρηδων (Κυρρήστου 8) και το κτίριο της οδού Πανός 19. Ο τίτλος της φετινής διοργάνωσης είναι «Tāctus».
Δεν μπορώ παρά να ξεκινήσω από το απροσδόκητο της τοποθεσίας. Πώς έφτασε το ADAF εδώ;
Μετά το «Let’s get phygital», το δεύτερο δηλαδή μέρος της περσινής διοργάνωσης, όπου μηχανευτήκαμε ένα passed by φεστιβάλ στην Πλατεία Αγίων Ασωμάτων με έργα τα οποία είχαν προκύψει απ’ την ιδιαίτερα γόνιμη για εμάς περίοδο της καραντίνας (στο κάλεσμα σημειώσαμε ρεκόρ με 5.500 συμμετοχές), ξεκινήσαμε να ψάχνουμε χώρο για την επόμενη χρονιά, αποκλείοντας το ενδεχόμενο ενός αμιγώς στεγασμένου κτιρίου. Διότι κανείς δεν γνώριζε τι μέτρα θα ισχύουν μετά το καλοκαίρι και θα ήταν καταστροφική μια ακύρωση της τελευταίας στιγμής.
Ψάχναμε, λοιπόν, έναν δημόσιο χώρο, ώσπου ανακαλύψαμε αυτό το μοναδικό σημείο: μια καλά κρυμμένη «γειτονιά» με υπαίθριους χώρους αλλά και πολλά κτίρια. Προέκυψε εντελώς τυχαία, με τον τρόπο που συνηθίζω να χρησιμοποιώ όταν ψάχνω σπίτι – απλά περπατώντας. Νιώθω ωστόσο υποχρεωμένος να αναγνωρίσω τη στήριξη απ’ το ΥΠΠΟΑ και τον γενικό γραμματέα Γιώργο Διδασκάλου που επέλυσε κάθε τροχοπέδη, καθώς και στη διευθύντρια του ΜΝΕΠ, Έλενα Μελίδη.
Τι όραμα σας γεννήθηκε μέσα σ’ αυτήν τη «γειτονιά»;
Όταν μπήκα στο σύμπλεγμα, πίσω από τις λαμαρίνες τότε, και ξεκίνησα το ρεπεράζ για το φεστιβάλ, «χτένισα» τροχάδην κάθε του άκρη, απ’ τις ταράτσες μέχρι τις υπόγειες αποθήκες κι από τη ρεσεψιόν μέχρι το πιο μικρό παράσπιτο, ώσπου έστριψα σ’ αυτήν τη γωνία που βρισκόμαστε τώρα, με τη φυτεμένη ελιά, και χάθηκα. Δεν ήξερα από πού είχα μπει. Μόλις χάθηκα, δεν σου κρύβω ότι χάρηκα. Σκέφτηκα την τοποθεσία σαν μια σφαίρα παράλληλης πραγματικότητας, έξω απ’ την υπόλοιπη πόλη, η οποία βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και λόγω αυτού προσφέρει ένα τρομερό momentum: Είναι γήινη, ανοιχτή, φιλόξενη και ταυτόχρονα under construction. Θέλω οι επισκέπτες να χαθούν σε αυτήν τη σφαίρα, να ανακαλύψουν μια γειτονιά απ’ το παρελθόν με έργα από το μέλλον, βιώνοντας μια ξεχωριστή εμπειρία «αποκοπής», προτού πάνε στα υπόλοιπα σημεία της Πλάκας όπου εκτείνεται το φεστιβάλ.
Το πιο συναρπαστικό και ταυτόχρονα «σκληρό» σημείο του φεστιβάλ είναι το «AI Trace»: Σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο και την ΕΛΙΔΕΚ, διαμορφώσαμε ένα δωμάτιο, στο οποίο καταγράφεται πλήρως το σωματικό ίχνος του επισκέπτη.
Ποια θα είναι η μεγαλύτερη αναμέτρηση-έκπληξη φέτος για τους επισκέπτες;
Καταρχάς, λόγω των συνθηκών, έχουμε επενδύσει πολύ περισσότερο σε τεχνολογίες ανέπαφης διάδρασης, αλλά το πιο συναρπαστικό, πρωτοποριακό και ταυτόχρονα «σκληρό» σημείο του φεστιβάλ είναι το «AI Trace»: Σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο και την ΕΛΙΔΕΚ, διαμορφώσαμε ένα δωμάτιο, στο οποίο για να εισέλθει κάποιος πρέπει να υπογράψει παραχώρηση των δεδομένων του. Έχουν τοποθετηθεί παντού κάμερες και αισθητήρες, με τους οποίους καταγράφεται πλήρως το σωματικό ίχνος του επισκέπτη – σε πόση απόσταση στέκεται από τα έργα, πόση ώρα τα παρατηρεί, πώς κινείται μέσα στο χώρο, ακόμα και πόσο συχνά ανοιγοκλείνει τα βλέφαρά του. Τα δεδομένα θα αξιοποιηθούν αποκλειστικά για το ερευνητικό πρόγραμμα, απ’ το οποίο σε δεύτερη φάση, μέσω αλγόριθμου, θα γεννηθεί ένα νέο έργο.
Τι σημαίνει «Tāctus» για εσάς;
Είναι ένας λεξιπλαστικός όρος που βρήκαμε για να προσεγγίσουμε το άγγιγμα στη σημερινή εποχή, το οποίο γίνεται υπό όρους και σκέψεις. Θα μπορούσες ποιητικά να το μεταφράσεις και ως ανέγγιχτο ή εξ αποστάσεως άγγιγμα, τόσο λόγω του φόβου που μας κληροδότησε ο Covid όσο και λόγω της φύσης των καιρών μας, αφού έχουμε συνηθίσει να προσεγγίζουμε επιδερμικά τα πράγματα με ταχύτητες αντίστοιχες του scrolling. Σε αυτήν τη συγκυρία, το ADAF επιδιώκει να «αγγίξει» τους θεατές, δείχνοντας τον ορίζοντα του μέλλοντος με πρόσημο αισιοδοξίας σε ένα μέρος που –όπως βλέπεις– προκαλεί ανάταση.
Not to be mised!
Ήχοι στον Πύργο των Ανέμων: Σε δορυφόρο του φεστιβάλ μετατρέπεται το εμβληματικό Ωρολόγιο του Κυρρήστου, αφού για πρώτη φορά ενεργοποιείται εσωτερικά και η τιμή αποδίδεται στον εικαστικό-υποψήφιο διδάκτορα Λουκά Μεσσηνέζη, ο οποίος ανάγοντας τα «Ομοιώματα» του Μποντριγιάρ στο φάσμα του ήχου θα παρουσιάσει μια σύνθεση μεταξύ πραγματικού και υπερ-πραγματικού.
Open air screenings: Στη συμβολή των οδών Άρεως και Κλάδου, στήνονται καθίσματα και μια οθόνη προβολής, απ’ όπου (καθ’ όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ, αφού σουρουπώσει) θα παρελαύνουν έργα video art και animation από διεθνείς καλλιτέχνες 55 χωρών, ανοίγοντας μια βεντάλια θεματικών κι ατμόσφαιρας. Διακριτή ενότητα, τα φιλμ από τα Festivals of the World.
ADAF Kids: Ένα φεστιβάλ μέσα στο φεστιβάλ στήνεται για τους μικρότερους ηλικιακά επισκέπτες, καθώς το ADAF Kids αναπτύσσεται σε ξεχωριστό κτίριο εντός του ΜΝΕΠ, ορθώνοντας ένα συναρπαστικό σύμπαν με κάθε είδους έργα και δράσεις, αποκαλύπτοντας απλά και κατανοητά τα εργαλεία της digital art. Υπόσχεται τόση πλάκα που θα κολλήσουν κι οι μεγάλοι.
Ο «Άλλος» στα Λουτρά: Μέσα στην υποβλητική ατμόσφαιρα των μοναδικών δημόσιων λουτρών που σώζονται στην Αθήνα, στο Λουτρό των Αέρηδων, τοποθετούνται έργα κυρίως video art, τα οποία απαρτίζουν το «Alius» – μια ενότητα της φετινής θεματικής που διαπραγματεύεται τη διαφορετικότητα, το queer, την έμφυλη βία και το κοινωνικό στίγμα της ψυχικής διαταραχής.
Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού (και οι δορυφορικοί χώροι του μουσείου) | 13-17/10 | Είσοδος ελεύθερη με απαραίτητη προεγγραφή εδώ | Σημείωση: το 17ο ADAF θα λειτουργήσει ως μεικτός χώρος
