#1 Back to Athens 8: Προέκταση στο Μέλλον
Μέσα από την συσσωρευμένη πίεση κάθε περιόδου κρίσης, το φορτισμένο πνεύμα εκτινάσσεται προς το μέλλον για να βρει διέξοδο, προσφέροντας ουσιαστικά μια διαφορετική ανασκόπηση του σήμερα. Με αυτό το σκεπτικό γεννήθηκε ο εικαστικός θεσμός Back to Athens το 2012, μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, με το ίδιο σκεπτικό επιστρέφει σήμερα, ύστερα από την πολύμηνη καραντίνα, την αποστέρηση και της ανατροπή κάθε δεδομένου. Πάντοτε προσανατολισμένο στην πόλη, το Back to Athens στην όγδοη έκδοσή του παρουσιάζεται στο εμβληματικό κτίριο του Μεγάρου Ησαΐα στην Πατησίων, συγκεντρώνοντας δεκάδες καλλιτέχνες του σήμερα σε επιμέρους εκθεσιακές ενότητες (υπό διαφορετική επιμέλεια) που απαντάνε σε τρέχοντες προβληματισμούς και βιώματα. Για λίγες ημέρες, έως 4 Ιουλίου.
Μέγαρο Ησαΐα (Πατησίων 65 & Ιουλιανού) | Έως 4/7 | Παρ.: 4-10 μ.μ., Σάβ. 12 μ.-8 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#2 Χριστόδουλος Παναγιώτου: January, February, May, June, July, August, September, October, December
Ξεχασμένες και περιθωριοποιημένες ιστορίες από το παρελθόν βρίσκουν διέξοδο στο γλυπτικό λεξιλόγιο του Χριστόδουλου Παναγιώτου, με τρόπο άμεσο και απρόσμενα οικείο, έτσι που το όνομα του Κύπριου καλλιτέχνη έχει ταξιδέψει σε πολλές σημαντικές διεθνείς παρουσιάσεις σύγχρονης τέχνης, σε μπιενάλε, documenta, επιδραστικές γκαλερί και μουσεία, ενώ το 2019 διοργάνωσε ατομική έκθεση στο Camden Arts Centre του Λονδίνου, αποσπώντας μια θέση στο best-of της χρονιάς από τους New York Times. Το ενδιαφέρον του για την αρχαιολογία, την ανθρωπολογία και την συλλογική μνήμη πρωταγωνιστεί στο έργο του, καθώς τα υλικά και τα αντικείμενα γίνονται οι κομιστές του συναισθηματικού φορτίου που θέλει να περάσει. Το νέο σώμα της δουλειάς του παρουσιάζεται στη γκαλερί Rodeo στον Πειραιά από 15/7, παράλληλα με την έκθεση που διοργανώνει η γκαλερί στο αδελφό τμήμα της στο Λονδίνο.
Rodeo Gallery | 15/7-24/9 | Είσοδος ελεύθερη
#3 Κωστής Σταφυλάκης: Chloroquine Juggalo
Τους ξέρετε τους Juggalos; Είναι ένα κίνημα στην Αμερική που έχει ποινικοποιηθεί από το FBI, καθώς έρευνες τους συσχέτιζαν με διακίνηση ναρκωτικών, παιδική κακοποίηση και άλλα πολλά εγκλήματα, που παραπέμπουν σε συμμορία. Η αλήθεια είναι πως η κουλτούρα τους εμπεριέχει και το στοιχείο της βίας αλλά όπως κάθε ρεύμα υποκουλτούρας στο τεταμένο σήμερα διέπονται από ασυνέχειες και αντιφάσεις. Βασική αρχή είναι η «πίστη» τους στο ραπ συγκρότημα Insane Clown Posse, απ’ όπου πήραν το όνομά τους αλλά και την εμφάνισή τους: βάφονται σαν σατανικοί κλόουν, φέρουν συχνά τατουάζ με έναν κλόουν που κρατάει μπαλτά και χρησιμοποιούν τον χαιρετισμό «whoop whoop». Κατά τη διάρκεια της πρώτης και της δεύτερης καραντίνας, ο Κωστής Σταφυλάκης εισχώρησε στους διαδικτυακούς κύκλους των Juggalos και έχτισε ένα αυτόνομο σώμα δουλειάς που παρουσιάζει αρχές Ιουλίου και αρχές Σεπτεμβρίου στο χώρο KEIV: video, κινηματογραφημένο υλικό, ποστ στα social media, δράσεις στο tiktok, ερασιτεχνική ραπ μουσική, συνεντεύξεις, διαδικτυακό cosplay και γλυπτικές εγκαταστάσεις.
KEIV (Καλύμνου 38) | Έως 10/7 & 1-4/9 | Τε.-Σάβ.: 8 π.μ.-11 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#4 Έρη Δημητριάδη: Both, as yet unwearied, will keep pretty well together
Εάν ενδιαφέρεστε για μια διαφορετική απόδραση, το ferry-boat που πηγαίνει Πέραμα-Σαλαμίνα είναι ναυλωμένο για τα βραδινά δρομολόγια έως 10/7 (8.30 μ.μ.) και εξυπηρετεί χρέη in situ εκθεσιακού χώρου. Η Έρη Δημητριάδη, με την υποστήριξη του οργανισμού ΝΕΟΝ, υλοποίησε ένα research-based project με επίκεντρο τη νησίδα του Αγίου Γεωργίου έναντι της Σαλαμίνας, έναν τόπο άγνωστο στους περισσότερους και πάντοτε απομονωμένος: υπήρξε τόπος εξορίας ασθενών για πολλά χρόνια, λοιμοκαθαρτήριο για πρόσφυγες, ενώ από το 1967 μεταβιβάστηκε στο Πολεμικό Ναυτικό κι έγινε απροσπέλαστος. Δύο ηχητικές εγκαταστάσεις με συνεντεύξεις από Σαλαμινιώτες που εξιστορούν τις μνήμες και μύθους παρουσιάζονται μαζί με καλάθια από χώμα και γύψο, ενώ εάν κοιτάξεις το νησί θα δεις πως φωτίζονται τα κτίριά του. Ποιος κατοικεί στην ακατοίκητη γη; Επιμέλεια: Γαληνή Λαζάνη.
Κυκλική διαδρομή Πέραμα-Σαλαμίνα | Έως 10/7 | Βραδινά δρομολόγια (8.30 μ.μ. από Πέραμα) | Είσοδος ελεύθερη
#5 You and AI: Through the algorithmic lens
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι από καιρό στη ζωή μας, στα έξυπνα κινητά, στις διαδρομές του GPS, στους αλγόριθμους που μαντεύουν τις επιθυμίες μας, ή ακόμη και σε στιγμές που είμαστε offline και περπατάμε αμέριμνοι στο Πεδίον του Άρεως: Ο λόγος για το μεγάλο εικαστικό γεγονός του καλοκαιριού από την Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, την έκθεση «You and AI», η οποία συγκεντρώνει μερικούς από τους πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες-ερευνητές από το πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, ετοιμάζοντας απρόβλεπτα τετ-α-τετ με τους επισκέπτες μέσα στο πάρκο. Έργα τεχνητής νοημοσύνης ζωντανεύουν μπροστά μας εξαφανισμένα είδη από το ζωικό βασίλειο, εξερευνούν νέους τρόπους αντίληψης του κόσμου που μας περιβάλλει και δοκιμάζουν τη σχέση μας με το «άλλο» της τεχνολογίας. Εμείς ελέγχουμε τη μηχανή ή η μηχανή εμάς; Πώς αντιλαμβάνονται οι τεχνητοί «εγκέφαλοι» το σύμπαν, το χρόνο ή έννοιες όπως η θρησκεία; Και τι συμβαίνει όταν ένα τέτοιο σύστημα δεν διαβάζει τη διαφορετικότητα ή την κατατάσσει ως μη φυσιολογική, έως και εγκληματική; Συνεχίζεται έως 18 Ιουλίου.
Πεδίον του Άρεως | Έως 18/7 | Είσοδος ελεύθερη
#6 Τάσος Βρεττός: The Feel. Backstage
Μεταξύ άλλων έχει καταγράψει τους αυτοσχέδιους χώρους λατρείας των μεταναστών και των προσφύγων στην Αθήνα, τα αποκαΐδια στο Μάτι ένα χρόνο μετά την τραγωδία, ενώ τώρα ετοιμάζει την μεγαλύτερη, σπονδυλωτή παρουσίαση της πορείας του με αντικείμενο το underground clubbing στην Αθήνα από το 2005 και εξής. Ένα πεδίο όπου το BDSM κι η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα έχουν πρωταρχική θέση. Ο διακεκριμένος Έλληνας φωτογράφος Τάσος Βρεττός βρίσκεται πίσω από την εγκατάσταση «The Feel. Backstage» που εντάσσεται στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και παρουσιάζεται στο Χώρο Α της Πειραιώς 260 έως τέλος Ιουλίου. Απευθύνεται σε ενήλικο κοινό. Επιμέλεια: Νάντια Αργυροπούλου και Γιώργος Τζιρτζιλάκης.
Χώρος Α της Πειραιώς 260 | Έως 31/7 | Δευτ.-Κυρ.: 7 μ.μ.-12π.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#7 Αθανάσιος Αργιανάς: Hollowed Water
Ο Αθανάσιος Αργιανάς αποτελεί μια ιδιάζουσα περίπτωση καλλιτέχνη, καθώς ιχνηλατεί το πεδίο μεταξύ ύλης και ενέργειας, γλώσσας και μεταγραφής, εικαστικών τεχνών και μουσικής. Έχοντας για χρόνια έδρα το Λονδίνο, μετράει διεθνώς πολλές παρουσιάσεις, με την σημαντικότερη στιγμή της καριέρας του να καταγράφηκε πέρσι, το 2020, όταν έκανε ατομική έκθεση στο Camden Arts Centre. Το «Hollowed Water» ταξίδεψε και προσγειώθηκε στην πόλη μας, στο χώρο Arch, και θα παραμείνει προς θέαση για όλο το καλοκαίρι. Πρόκειται για μια σπονδυλωτή, πολυεπίπεδη αφήγηση που ξεκινάει ανορθόδοξα και τελειώνει καθαρτικά. Από τα διάσπαρτα «ανθρώπινα» γλυπτά στο πάτωμα της πρώτης αίθουσας και την αέρινη (προς ανάγνωση) κατασκευή από πάνω, ο επισκέπτης οδηγείται σε ένα πικάπ και στο γλυκό ήχο μιας σύνθεσης που φτιάχτηκε από γατίσιο γουργουρητό για να καταλήξει στην οπτικοακουστική εγκατάσταση της βιβλιοθήκης, όπου μια λούπα γαληνεύει τα ερωτηματικά.
Arch (Γκούρα 5, Πλάκα, 2103227301) | Έως 31/8 | Τρ.-Σάβ.: 11 π.μ.-6 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#8 Never Cross the Same River Twice
Με σημείο αναφοράς την πιο γνωστή ρήση του Ηράκλειτου η οποία υπερθεματίζει τη ρευστή φύση των πραγμάτων έναντι της φαινομενικής στασιμότητας, το εκθεσιακό αφιέρωμα που τρέχει στον ανεξάρτητο χώρο Space 52 επιχειρεί να ιχνηλατήσει τους νέους τόπους που εγείρονται κόντρα στα παγιωμένα συστήματα. Όχημα είναι η video art και τα έργα δεκαοκτώ σημαντικών εικαστικών εντός και εκτός Ελλάδας, όπως επιλέχθηκαν κατόπιν πολύμηνης έρευνας από τους δύο επιμελητές, τον Γαλλοτογκολέζο Kisito Assangni και την Ελληνοβρετανίδα Αριάνα Καλλιγά. Επίκαιρες θεματικές όπως ιστορία, γενεαλογία, πνευματικότητα, μνήμη, αποικιοκρατία, αφρο-φουτουρισμός, φεμινισμός και ταυτότητα θίγονται στις (εκτενείς) βιντεογραφίες, ενώ αρκετά από αυτά ξεπερνούν τα αισθητικά όρια της τέχνης, βαδίζοντας στο πεδίο του ακτιβισμού. Συνεχίζεται για όλο το καλοκαίρι.
Space 52 (Καστοριάς 52) | Έως 25/9 | Σαβ.-Κυρ.: 10 π.μ.-1 μ.μ. & 7-10 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#9 Βαγγέλης Γκόκας: Omnia caritatis
«Ερμηνείες, ερμηνείες, ερμηνείες», χαρακτηρίζει το νέο σώμα δουλειάς του (2018-2021) ο Βαγγέλης Γκόκας, το οποίο παρουσιάζεται μαζί με μερικούς πίνακες της τελευταίας δεκαετίας στην ατομική έκθεσή του στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων. Τα πρόσφατα έργα του ξεκινούν από φωτογραφίες και άλλους πίνακες του παρελθόντος που κέντρισαν τον εικαστικό, όπως το πορτρέτο του Ντελακρουά από τον Ναντάρ, για να μεταγραφούν σε σχέδια μεγάλων διαστάσεων από κάρβουνο. Αποτελούν κυρίως τοπία και πρόσωπα, τα οποία αποκτούν μια νέα διάσταση λόγω της ομιχλώδους ατμόσφαιρας που προσδίδει το υλικό κι η τεχνική του Γκόκα. Παρουσιάζονται επίσης σπουδές και προσχέδια, ούτως ώστε να φανεί η πορεία του καλλιτέχνη μέχρι την ολοκλήρωση καθώς κι εμμονές στο ενδιάμεσο. Συνεχίζεται για όλο το καλοκαίρι.
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων | Έως 26/9 | Τρ.-Σάβ.: 11 π.μ.-7 μ.μ., Κυρ.: 10 π.μ.-4 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#10 Takis: Κόσμος σε Κίνηση
Ακάματο δουλευτή των μαγνητικών πεδίων, τον είχε αποκαλέσει ο Μαρσέλ Ντισάν. Ο Παναγιώτης Βασιλάκης, ο βαθυστόχαστος γλύπτης που έγινε διεθνώς γνωστός ως Takis, απεβίωσε το 2019 αλλά η πανδημία δεν επέτρεψε να του αποδοθεί ο φόρος τιμής που του άρμοζε στη χώρα μας. Το κενό καλύπτει η μεγάλη αναδρομική έκθεση που παρουσιάζεται στο ΚΠΙΣΝ για όλο το καλοκαίρι: μέσα από 49 έργα στο Κανάλι, στο Πάρκο και στην Αγορά, ο επισκέπτης μπορεί να αναγνώσει το διαρκή αγώνα του να συλλάβει την ενέργεια υπό συμπαντικούς, πανανθρώπινους όρους. Τα μνημειακά σινιάλα σε κίνηση από τον αέρα, τα ηλεκτρικά –με φωτοβολταϊκά πάνελ– βαρέλια, τα μουσικά γλυπτά που παράγουν ήχους, καθώς κι η αγαπημένη σειρά του ίδιου του καλλιτέχνη, οι μαγνητικοί πίνακες του 2000, είναι μερικά από τα σημεία-κλειδιά της έκθεσης «Takis: Κόσμος σε Κίνηση».
ΚΠΙΣΝ | Έως 7/11 αλλά για τα Μουσικά Γλυπτά στον Θόλο: έως 8/8 | Δευτ.-Κυρ.: 6 π.μ.-12 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#11 Πύλη
Μια ιδέα χρόνων από το ΝΕΟΝ έγινε πραγματικότητα, επ’ αφορμή της επετειακής χρονιάς: το ιστορικό Πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο επί της Λένορμαν 218, ένα αόρατο για χρόνια μνημείο της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, περνάει σε νέα εποχή, κάνοντας την αρχή με την έκθεση σύγχρονης τέχνης «Πύλη». Αφού αναμορφώθηκαν 6.5000 τ.μ. του κτιρίου, τα οποία μέχρι πρότινος ήταν αφημένα και κλειστά για το κοινό, καταξιωμένοι διεθνείς εικαστικοί απ’ όλο τον κόσμο (όπως οι El Anatsui, Kutluğ Ataman, Brendan Fernandes αλλά και Γιάννης Τσαρούλης, Απόστολος Γεωργίου κ.ά.) υφαίνουν επίκαιρα ερωτήματα και αγωνίες σε έναν αξιοζήλευτα διαμορφωμένο εκθεσιακό χώρο. Περισσότερες πληροφορίες και προκράτηση (δωρεάν) θέσεων θα βρείτε στο ΝΕΟΝ app, το οποίο μπορείτε να συμβουλευτείτε και κατά την επίσκεψή σας, ας για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα εκθέματα. Επιμέλεια έκθεσης: Ελίνα Κουντούρη και Madeleine Grynsztejn. Συνεχίζεται για όλο το καλοκαίρι.
Πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο (Λένορμαν 218, Σεπόλια) | Έως 31/12 | Τετ., Παρ.-Σάβ.: 12 μ.-8 μ.μ., Πέμ.: 12 μ.-9 μ.μ., Κυρ.: 11 π.μ.-2 μ.μ. & 5-9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη (απαραίτητη ηλεκτρονική προεγγραφή)
#12 Ενθύμιον Κιουτάχειας
Στις παρυφές του όρους Πουρσούκ της ασιατικής Τουρκίας, η πόλη Κιουτάχεια αποτέλεσε ένα εμπορικό σταυροδρόμι για πολλούς αιώνες, με ιδιαίτερη παράδοση στα κεραμικά Ιζνίκ. Παρά το πλήγμα των πολέμων, οι τεχνίτες της περιοχής πέρασαν μια δεύτερη περίοδο ακμής τον 19ο και τον 20ο αιώνα, έως ότου εκδιώχθηκαν απ’ τους Τούρκους το ’22 και έφτασαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα. Είχαν προηγηθεί δεκατρείς μήνες ελληνικής κατοχής, γι’ αυτό και εμφανίστηκαν κεραμικά με ελληνικές επιγραφές. Ένα εξαιρετικό δείγμα εξ αυτών μαζί με έργα που φιλοτεχνήθηκαν στη διασπορά, παρουσιάζονται στο Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης. Το κλίμα της εποχής περνάει σε καθημερινά αντικείμενα με μοναδική φινέτσα. Επιμέλεια: Ντίνος Κόγιας. Συνεχίζεται για όλο το καλοκαίρι.
Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης | Έως 16/1 | Πέμ.-Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ. | Γενική είσοδος στο μουσείο: € 9, μειωμένο εισίτ.: € 7
