Δεκαεπτά χρόνια μετά την αφή της ολυμπιακής φλόγας στο Παναθηναϊκό Στάδιο και το μεγάλο γεγονός που φούσκωσε την υπερηφάνεια των Ελλήνων έως τέρμα, προτού έλθει η Κρίση και οι φαντασιώσεις σκάσουν σαν να προσγειώθηκε επάνω τους καρφίτσα, ένα νέο μουσείο στην Αθήνα ανάβει ξανά τη δάδα της ολυμπιακής ιστορίας, αναλαμβάνοντας να την μεταλαμπαδεύσει με τρόπο σύγχρονο και υποδειγματικό σε όσους κατοικούν ή έρχονται στην πρωτεύουσα της χώρας που ιστορικά γέννησε τον λαμπρό θεσμό.
Το Ολυμπιακό Μουσείο Αθήνας άνοιξε τις πόρτες του με την επιστροφή των μουσείων μετά την καραντίνα, ως το νεότερο μέλος του Διεθνούς Δικτύου Ολυμπιακών Μουσείων, αλλά λίγο ο χαμός των εκθέσεων που ξεκίνησαν ταυτόχρονα, λίγο η ανάγκη του έξω μετά τον εγκλεισμό, το μουσείο μένει για πολλούς ανεξερεύνητο ακόμη.
Ίσως και η τοποθεσία είναι ένας λόγος, καθότι βρίσκεται εγκατεστημένο στον πρώτο όροφο του Golden Hall. Γεγονός το οποίο ναι μεν δημιουργεί ευχάριστες συμπαραδηλώσεις με το στάδιο του ΟΑΚΑ στα δεξιά, αλλά αναπόφευκτα οδηγεί σε δεύτερες σκέψεις για την ταυτότητα του μουσείου και την πιθανότητα να ολισθαίνει στην παγίδα των «ατραξιόν».
Όμως, το κάθε άλλο συμβαίνει τελικά. Το μουσείο αποκαλύπτεται τόσο φροντισμένο και κομψό, τόσο μελετημένο και ταυτόχρονα ανάλαφρο για κάθε ηλικίας επισκέπτη που ξαφνιάζει από το πρώτο λεπτό. Είναι η ανάταση που σου κάνει αίσθηση εξ αρχής: ο κρυφός φωτισμός στο ταβάνι και ο απαλός, φουτουριστικής έμπνευσης καμβάς των χώρων (αρχιτεκτονική μελέτη KLab architecture), πάνω στον οποίον ξετυλίγεται όλη η ολυμπιακή ιστορία της χώρας.
«Στόχος ήταν να αναδείξουμε την Αθήνα ως πρωτεύουσα του ολυμπιακού κινήματος διαχρονικά, από την αρχαιότητα έως σήμερα, προβάλλοντας τον ρόλο που έπαιξε στην πορεία των αγώνων», αναφέρει η Μαρία Παπαϊωάννου, γενική διευθύντρια του Ολυμπιακού Μουσείου Αθήνας.
«Το μουσείο στεγάζει σημαντικό μέρος της ολυμπιακής κληρονομιάς του 2004», εξηγεί η Μαρία Παπαϊωάννου, γενική διευθύντρια του Ολυμπιακού Μουσείου Αθήνας. «Αλλά στόχος ήταν να αναδείξουμε την Αθήνα ως πρωτεύουσα του ολυμπιακού κινήματος διαχρονικά, από την αρχαιότητα έως σήμερα, προβάλλοντας τον ρόλο που έπαιξε στην πορεία των αγώνων». Έτσι, το σώμα της έκθεσης αναπτύσσεται με επίκεντρο τρεις σταθμούς: τη Γέννηση των αγώνων στην Αρχαία Ολυμπία, την Αναβίωση στην Αθήνα του 1896 και την Επιστροφή του γιγαντιαίου πλέον θεσμού στην Ελλάδα το 2004.
Κατά τη προπαρασκευαστική φάση του μουσείου, πολλοί ήταν οι ολυμπιονίκες και οι αθλητές του 2004, είτε οι οικογένειες αυτών, που δώρισαν προσωπικά αντικείμενα και εξοπλισμό βαριάς ιστορίας. Όπως τα παπούτσια με τις γαλάζιες χάντρες που φόραγε ο Πύρος Δήμας κάτω από την μπάρα, ο θώρακας ταεκβοντό του Αλέξανδρου Νικολαΐδη και τα καταπονημένα μποτάκια πάλης του Πέτρου Γαλανόπουλου.
Αλλά ενώ θα περίμενε κανείς πως το βάρος θα έπεφτε στην τελευταία και πιο πρόσφατη ενότητα, το μουσείο διατρέχει με την ίδια επιμέλεια όλο το παρελθόν των αγώνων στη χώρα, προτάσσοντας σύγχρονα εργαλεία και διαδραστικές εφαρμογές όπου έλειπαν τα χειροπιαστά εκθέματα.
«Συνεργαστήκαμε με περισσότερους από σαράντα φορείς, μουσεία και ιδρύματα Ελλάδας και εξωτερικού για να φτάσουμε στο αποτέλεσμα που βλέπετε σήμερα», σημειώνει η διευθύντρια του Ολυμπιακού Μουσείου, «παράλληλα, δίνοντας προτεραιότητα στην ψυχαγωγική εκμάθηση με εργαλεία τελευταίας τεχνολογίας, προχωρήσαμε σε πολλές νέες παραγωγές, από τη μουσική του προλόγου έως τα βίντεο, τις διαδραστικές οθόνες και τις τρισδιάστατες αναπαραστάσεις».
Έτσι, οι πληροφορίες γίνονται βίωμα στον επισκέπτη, χωρίς να αποθαρρύνουν: ξεκλέβεις «πλάνα» από την ακμή της Αρχαίας Ολυμπίας την ώρα των αγώνων, βλέπεις τη δύναμη της τότε εκεχειρίας στα ταξίδια των αθλητών απ’ όλη την Μεσόγειο (μέσω ψηφιακού χάρτη), μεταφέρεσαι στο συνέδριο της Σορβόννης το 1894 και ξαναζείς τις πιο συγκινητικές στιγμές του κοντινού παρελθόντος σε χάρτα-οθόνη που ζητάει την αφή σου για να ενεργοποιηθεί.
Συνεντεύξεις με τους αθλητές αλλά και τους δημιουργούς πίσω απ’ την οπτική ταυτότητα του 2004, όπως τον Κώστα Βαρώτσο που σχεδίασε την δάδα, εμπλουτίζουν το δυναμικό του μουσείου, ενώ για όλη τη διαδρομή κατασκευάστηκε ένα συνοδευτικό εργαλείο που αφαιρεί κάθε δικαιολογία επιδερμικής επίσκεψης: η εφαρμογή «AR Companion» παρέχει κατατοπιστικό υλικό στο κινητό σας (βίντεο, ηχητικά αρχεία και κείμενα) για επιλεγμένα σημεία, κάνοντας απλά ένα scan.
«Η κεντρική ιδέα με την οποία έχει στηθεί η έκθεση είναι ο αγώνας», παραθέτει η Μαρία Παπαϊωάννου, «μιλώντας όχι μόνο για τους αθλητές αλλά και όλους εμάς, τον αγώνα που κάνουμε καθημερινά, σε κάθε πτυχή της ζωής μας για να πετύχουμε τους στόχους μας». Παίρνεις την έμπνευση από κάθε σταθμό της διαδρομής, τις ιστορίες, το πνεύμα και τα σύμβολα που ανέκαθεν συνόδευαν τους αγώνες, από την προϊστορική μάλιστα εποχή, όταν τα στεφάνια δεν ήταν από κότινο (άγρια ελιά) αλλά από σέλινο, δάφνη και πεύκο.
«Ένα ισορροπημένο μείγμα εκθεμάτων, συναισθημάτων, τεκμηρίων και εξελιγμένων τεχνολογικών εφαρμογών», όπως αναφέρει η σύντομη περιγραφή του Ολυμπιακού Μουσείου. Από τα πιο δυνατά σημεία που κρατάς φεύγοντας είναι τα αυθεντικά κοστούμια της Σοφίας Κοκοσαλάκη από την θρυλική τελετή έναρξης του Δημήτρης Παπαϊωάννου (που αποδεικνύονται απρόσμενα στιβαρά και συνάμα περίτεχνα), καθώς και η θεσπέσια ιστοριογραμμή των σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων (από το Παρίσι το 1900 έως τους χειμερινούς Αγώνες του Salt Lake City το 2002), αποτυπωμένη σε φωτεινά πάνελ και κοίλα διάταξη.
Ενθυμήματα και αφίσες δείχνουν την πορεία με μια ματιά, με τις σημαντικές πρωτιές κάθε ολυμπιάδας να αναγράφονται (όπως πχ το ότι οι πρώτοι χειμερινοί ολυμπιακοί αγώνες έγιναν το 1924), ενώ μια εφαρμογή ντύνει τους αγώνες με το πλαίσιο στο οποίο διοργανώνονταν. «Αποκτούμε έτσι μια εικόνα του κόσμου μέσα από την ιστορία των αγώνων», λέει η διευθύντρια, «είναι η αίθουσα που μπορεί να αφιερώσει κάποιος τον περισσότερο χρόνο και να φύγει πραγματικά γεμάτος».
Ολυμπιακό Μουσείο Αθήνας | Golden Hall στο Μαρούσι (1ος όροφος) | Δευτ.-Κυρ.: 10 π.μ.-9 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 7, μειωμένο εισιτ.: € 6 (παιδιά 2-18 ετών)
