Ξεκινώντας από την περιγραφή ενός σφοντυλιού από ένα αρχαίο αδράχτι που βρέθηκε στην ανασκαφή της «Κοίμησης» στη Θηρασία, απέναντι από τη Σαντορίνη, ο Ευθύμης Θέου, όρθιος, απέναντί μας, στον αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου του Αριστοτέλη, χωρίς άλλα σκηνικά αντικείμενα πέρα από τα ρούχα που φορούσε και άλλαζε κατά διαστήματα, ζωντάνεψε τις αισθήσεις και τις μυρωδιές από μια σειρά νοσταλγικών κόσμων. Παρόλες τις μάσκες που φορούσαμε και την ξεχασμένη σε μεγάλο βαθμό τον τελευταίο καιρό διαδικασία της αφής και του αγγίγματος, βρεθήκαμε να μυρίζουμε «τη βρεγμένη τσάκιση που δέχεται το φιλί του καυτού σίδερου» στα υφασματάδικα και τα μοδιστράδικα της δεκαετίας του ‘60 ή να γινόμαστε ένα με τα παλλόμενα σώματα των club της προ covid19 εποχής.
Πίσω από αυτό το δραματοποιημένο ταξίδι στον κόσμο του ενδύματος από το 3000 π.Χ. μέχρι σήμερα βρίσκεται, για μια ακόμη φορά, για όσους γνωρίζουν τη δουλειά του Θέου, μια μεγάλη αρχαιολογική και ανθρωπολογική έρευνα. Ορισμένα από τα ευρήματα αυτής της έρευνας ενσωματώθηκαν στη δραματουργία είτε θραυσματικά, μέσω ηχητικών καταγραφών από συνεντεύξεις με κατοίκους της Θηρασιάς που μοιράζονται μαζί μας ιστορίες ενδυμάτων, είτε με τη μορφή μιας live συζήτησης με την αρχαιολόγο Ίριδα Τζαχίλη. Η performance «Τα Ρούχα» ξεδιπλώνει μπροστά μας πολλές και διαφορετικές ενδιαφέρουσες πληροφορίες, τροφή για σκέψη, για τη διαφορετική συμβολική αξία του ενδύματος στον αρχαίο και το σύγχρονο κόσμο και τη σχέση αυτής με διαφορετικά κοινωνικοπολιτικά πλαίσια, και δημιουργεί αναπάντεχες συνδέσεις του χθες με το σήμερα, όπως π.χ. το πώς αντιλαμβανόμαστε τη ρευστότητα του φύλου σε σχέση με το ρούχο από τις προϊστορικές τελετές ως το queer.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει και στην Αθήνα, στη Στέγη Ωνάση και το Φεστιβάλ Αθηνων, χαρακτηριστικα έργα, τα οποία διερευνούν τα όρια του χορού ως εργαλείο ερμηνείας σύγχρονων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών και ντοκουμέντων που έχουν προκύψει μέσα από μια ερευνητική πρακτική, όπως τα «Archive» και «Talos» του Arkadi Zaides που χρησιμοποιούν ντοκουμέντα από τη βία των Ισραηλινών και τις μεθόδους ελέγχου των συνοριακών γραμμών ή το «You Should Have Seen Me Dancing Waltz» του Rabih Mroue, μια μελέτη της επίδρασης της βίας στο σώμα. Το ενδιαφέρον κατά τη γνώμη μου σε αντίστοιχα εγχειρήματα έγκειται στην απόπειρα να σχολιαστεί η πραγματικότητα μέσω της κίνησης, καταργώντας ή διακόπτοντας τις παραδοσιακές αρετές μιας χορογραφίας, ή ακόμη και στην αναζήτηση μιας ready made χορογραφίας στα ίδια τα ντοκουμέντα με το ανθρώπινο σώμα να μπαίνει κάποιες φορές σε δεύτερο πλάνο. Μερικά από τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά την εξαγωγή μιας κίνησης από ένα ντοκουμέντο και την ενσωμάτωση της σε μια χορογραφία είναι το πως να αναμετρηθείς με τη δύναμη του ντοκουμέντου, μετατρέποντας την αναπαράσταση και την επανάληψη μιας κίνησης σε εργαλείο ανάλυσης και σκέψης.
Η έμφαση στη θεατρικότητα και την ατμοσφαιρικότητα της όλης εμπειρίας, υποβοηθούμενη από την εκφορά του λόγου, την κινησιολογία και την ηλεκτρονική μουσική (Kamien Case), «σιδερώνει» σε κάποιες περιπτώσεις τις αιχμηρές πτυχές των ντοκουμέντων με αποτέλεσμα να κυριαρχεί μια νοσταλγική, λυρική διάθεση ομογενοποίησης.
Όπως και τα αρχαιολογικά θραύσματα έτσι και οι προσωπικές ιστορίες παλιότερων δεκαετιών έχουν μια μαγεία ως υλικό, ειδικά όταν τις βλέπουμε αποσπασμένες από τα κοινωνικοπολιτικά και ευρύτερα συμφραζόμενα. Τι θέλει να πετύχει όμως η συγκεκριμένη αφήγηση; Με ποιον τρόπο μας καλεί να δούμε τον κόσμο του υφάσματος διαφορετικά απ' ότι όταν θαυμάζουμε ένα θραύσμα μιας αρχαίας στολής σε μια προθήκη μουσείου ή να «δούμε» ένα μοδιστράδικο του '60 διαφορετικά απ' ότι σε μια ασπρόμαυρη ταινία εποχής; Η έμφαση στη θεατρικότητα και την ατμοσφαιρικότητα της όλης εμπειρίας, υποβοηθούμενη από την εκφορά του λόγου, την κινησιολογία και την ηλεκτρονική μουσική (Kamien Case), «σιδερώνει» σε κάποιες περιπτώσεις τις αιχμηρές πτυχές των ντοκουμέντων με αποτέλεσμα να κυριαρχεί μια νοσταλγική, λυρική διάθεση ομογενοποίησης. Η χορογραφημένη, ελλειπτική κίνηση που θυμίζει παντομίμα δρα συνθετικά και μάλλον υπνωτιστικά, ενώνοντας τα διαφορετικά θραύσματα αλλά και ομογενοποιώντας και «λειαίνοντάς» τα ταυτόχρονα. Παράλληλα, αντί να αναδεικνύονται περισσότερο συγκεκριμένα σημεία ενδιαφέροντος, η προσπάθεια να χωρέσουν τα πάντα έχει ως αποτέλεσμα μια γοητευτική, αλλά μαλλον επιφανειακή και στρογγυλεμένη αναδρομή.
Η performance «Τα Ρουχα» παρουσιάστηκε στις 29 Αυγούστου στο Λύκειο του Αριστοτέλη από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο του θεσμού «Όλη η Ελλάδα - Ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού.
