«Ο κορωνοϊός μας άλλαξε τα πάντα: μας άλλαξε τη ζωή, μας άλλαξε τις συνήθειες και, βεβαίως, άλλαξε τον τρόπο με τον οποίον πρέπει να ανταποκρινόμαστε στη νέα καθημερινότητα», παραδέχτηκε η Φλερέτ Καραδόντη κατά την έναρξη της πρώτης συνέντευξης Τύπου του Ιδρύματος Γουλανδρή στο νέο μουσείο που ανήγειραν στο Παγκράτι και μέχρι το κλείσιμο της πανδημίας, μέσα σε πέντε μόλις μήνες λειτουργίας, σημείωσε πάνω από εκατό χιλιάδες επισκέπτες. Στη σκιά πλέον του Covid-19, το μουσείο άνοιξε ξανά τις θύρες του έχοντας λάβει μέτρα προστασίας για κοινό και εργαζόμενους, τα οποία πέρα από τις απαραίτητες αποστάσεις, τις απολυμάνσεις και την υποχρεωτική χρήση μάσκας περιλαμβάνουν κλιματισμό ανοιχτού κυκλώματος και νέα ηχητική εφαρμογή για ξενάγηση (ίδιο περιεχόμενο με το audio guide) που διατίθεται δωρεάν για όλα τα κινητά.
Παρά το σφιγμένο περιρρέον κλίμα των ημερών, το Ίδρυμα Γουλανδρή δεν κρατά απλά ανοιχτές τις δύο έδρες του στη νησιωτική και ηπειρωτική χώρα, αλλά συνεχίζει τη μακρόχρονη εκθεσιακή του πολιτική που προστάζει περιοδικές εκθέσεις, αλλάζοντας ωστόσο αυτά που είχαν προγραμματίσει, προκειμένου να μην αδικηθούν σημαντικές εκθέσεις ελέω της αδύναμης σεζόν. Κάτι τέτοιο θα συνέβαινε με την μεγάλη αναδρομική του Γιώργου Ρόρρη που ήταν προγραμματισμένη για την Άνδρο –ένα αρκετά βαθύ σκιαγράφημα στη ψυχοσύνθεση και τις ιδέες του Έλληνα ζωγράφου, όπως διαφαίνεται–, η οποία αντικαταστάθηκε με το «Αφαιρετικές προσεγγίσεις Ελλήνων καλλιτεχνών της Διασποράς».
«Πάντοτε, στο πίσω μέρος της σκέψης μας, διατηρούμε την ιδέα ότι οφείλουμε, ως ίδρυμα, να φέρνουμε κοντά τους Έλληνες αποδέκτες της τέχνης σε ονόματα ομογενών που, ανεξάρτητα από την εδώ αναγνωρισιμότητά τους, διαπρέπουν στο εξωτερικό, τιμούνται με βραβεία, εκθέτουν σε μεγάλα διεθνή μουσεία και περιλαμβάνονται σε συλλογές σημαντικών συλλεκτών», ανέφερε ο διευθυντής Κυριάκος Κουτσομάλλης. Καθότι δεν υπήρχε χρόνος για δάνεια που θα ανέπτυσσαν το αφήγημα που υπονοεί ο τίτλος της επικείμενης έκθεσης, την κατεύθυνσή της υπογραμμίζει ο υπότιτλος: «Έργα από τη συλλογή του Ιδρύματος Β. & Ε. Γουλανδρή» – έργα σημαντικά, αφανή μέχρι σήμερα στο κοινό, από ελληνικής καταγωγής καλλιτέχνες που είτε γεννήθηκαν στη χώρα που ζουν ή (αυτό)εξορίστηκαν από τον τόπο τους ενόψει του εμφύλιου πολέμου αλλά και κατά τη διάρκεια αυτού.
Επομένως, μιλάμε για έργα που δημιουργήθηκαν τη δύσκολη δεκαετία του ’50 και τις απαρχές της επόμενης, όταν ο οίστρος των διωκόμενων Ελλήνων για ελεύθερη έκφραση και δράση συνάντησε την επαναστατική έξαρση της δυτικής τέχνης, την αφαίρεση και της arte povera, την κίνηση και την ενέργεια, το σπάσιμο των ορίων στη ζωγραφική και τη γλυπτική. Έργα από τη Χρύσα, η οποία –πρώτα στο Παρίσι κι έπειτα στην Αμερική– έζησε την απόλυτη πενία αλλά και την απόλυτη δόξα με παρουσίαση στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης, από τους πρόσφατα χαμένους Παύλο Διονυσόπουλο και Γιάννη Κουνέλλη, τον παρισινά σμιλευμένο auteur της κομμένης αφίσας, δηλαδή, και τον καλλιτέχνη-σταθμό της arte povera που ανέδειξε το συναισθηματικό φορτίο του σίδερου, του χώματος και του κάρβουνου, από την Σοφία Βάρη, την Λίντα Μπένγκλις, τον Ντίκο Βυζάντιο και τον Μαρκ Χατζηπατέρα, ή από καλλιτέχνες που δεν πήραν την αναγνώριση που τους έπρεπε, όπως ο πολυμήχανος Κώστας Ανδρέου και ο εξαιρετικός Θάνος Τσίγκος, παρουσιάζονται σε μια εκθεσιακή διαδρομή στην κυκλαδίτικη πατρίδα του Ιδρύματος Γουλανδρή, την Άνδρο (από αρχές Ιουλίου).
Παράλληλα, στο μουσείο της Αθήνας, το πρόγραμμα έχει «Η παιδική φαντασία αντίδοτο στην απομόνωση»: μια έκθεση με «έργα παιδικά, χωρίς να πρόκειται για παιδική έκθεση», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά η Φλερέτ Καραδόντη. Κατά τη διάρκεια το εγκλεισμού, μαζί με τις υπόλοιπες ψηφιακές του δράσεις, το Ίδρυμα Γουλανδρή απηύθυνε ανοιχτό κάλεσμα σε μικρούς και έφηβους με καλλιτεχνικές ανησυχίες, ώστε με έμπνευση από τη νέα τους καθημερινότητα να φτιάξουν ένα έργο ζωγραφικής ή γλυπτικής. Το αποτέλεσμα ξεπερνάει τις προσδοκίες, όπως διαπιστώσει ιδίοις όμμασι περιδιαβαίνοντας το -1, που για πρώτη φορά φιλοξενεί περιοδική έκθεση: λεπτοδουλεμένα σχέδια με μονόκερους και φαντασία, ζωγραφικά και ακρυλικά που εμπνέονται από τον Βαν Γκογκ ή τον Καντίνσκι μαζί με αξιέπαινα λιτές απόπειρες ξεχωρίζουν ανάμεσα στα 252 έργα που εκτίθενται. Το εισιτήριο της θέασης συμπεριλαμβάνεται στη γενική είσοδο του μουσείου.
Μουσείο Γουλανδρή | «Η παιδική φαντασία αντίδοτο στην απομόνωση» | 1/7-30/9 | Τετ., Σάβ.-Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Πέμ.-Παρ.: 10 π.μ.-10 μ.μ. | Γενική είσοδος μουσείου: € 8, μειωμένο εισίτ.: € 6
