#1 The Peculiar Song
Πώς να διαχειριστείς την έννοια της μνήμης σε μια πόλη που γιγαντώνεται με ασύλληπτους ρυθμούς; Μία από τις σημαντικότερες δημιουργούς σύγχρονης τέχνης του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα στην Τουρκία, η Gülsün Karamustafa, έχει ξεχωρίσει για την κοινωνικοπολιτική σκοπιά που αποτυπώνει στα έργα της. Στο πρόσφατο παρελθόν, έχουμε δει δουλειά της στο πλαίσιο της Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης το ’12 κατόπιν ανάθεσης από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ενώ τώρα για πρώτη φορά ανοίγεται ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της εικαστικής της πορείας στο αθηναϊκό κοινό: από την Πέμπτη 4 Απριλίου, η ιστορία της Κωνσταντινούπολης και η διασαλευόμενη υπόσταση της μνήμης μεταμορφώνονται σε ένα αλλόκοτο «τραγούδι» στη Nitra Gallery. Υαλογραφίες που δημιουργούν πίνακες με τυπωμένα θέματα από εξώφυλλα λαϊκών περιοδικών και πολύχρωμα χαρτιά –αντίστοιχους με αυτούς που κρέμονταν στα τούρκικα καφενεία και κομμωτήρια του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα–, assemblages από αντικείμενα και φωτογραφικά κολάζ από αρχειακό υλικό κατοίκων της πόλης καθώς και βίντεο έργα αναδεικνύουν την ουσία της καλλιτεχνικής πορείας των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών της Gülsün Karamustafa.
Nitra gallery | 4/4-1/6 | Τρ.-Παρ.: 12 μ.-8 μ.μ., Σάβ.: 11 π.μ.-3 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#2 Ψυχοσάββατο – Μέρος II
Ύστερα από την ολοκλήρωση του πρώτου μέρος του εκθεσιακού αφιερώματος «Ψυχοσάββατο» –μιας ωδής στους χαμένους ήρωες που δεν συμπεριέλαβε η σύγχρονη ατζέντα της ιστοριογραφίας–, οι έννοιες του τελετουργικού και της ανάμνησης αποκτούν νέες προοπτικές στο δεύτερο κομμάτι, στη γκαλερί Rodeo της Σύλβια Κούβαλη Rodeo στον Πειραιά. Με σημείο έναρξης το βιογραφικό «Arbeit» του Duncan Campbell το οποίο ακολουθά το Γερμανό οικονομολόγο και τεχνοκράτη Hans Tietmeyer στη μεταπολεμική Γερμανία, ο πολιτικός αστερίσκος του «Ψυχοσάββατο – Μέρος II» παραπέμπει στα οικονομικά συστήματα που έχουν παγιωθεί και θεωρούνται σύμφυτα με τις ζωές των καθημερινών ανθρώπων (τραπεζικές πολιτικές, νομισματικές ενώσεις κοκ). Από τα έργα κινούμενης εικόνας του Μενέλαου Καραμαγγιώλη πάνω στην αποτύπωση του θανάτου μέσω της ινσταγκραμικής κάμερας και το συνεχώς μεταβαλλόμενο γλυπτό από κερί και μέταλλο της Μαλβίνας Παναγιωτίδη, μέχρι τα ζωγραφικά με πεταμένες αναμνήσεις οικογενειακών στιγμών από τον Ευτύχη Πατσουράκη, η δεξαμενή της νέας έκθεσης περιλαμβάνει αποκλειστικά δημιουργούς που έχουν ως βάση την Αθήνα, ενώ τα έργα παρήχθησαν κατόπιν επικοινωνίας και ανάθεσης. Επίσης, στο πλαίσιο των Ημερών Θάλασσας που διοργανώνει ο Δήμος Πειραιά, προετοιμάζεται από τους Serapis Maritime Corporation μία in situ εγκατάσταση σε ένα κτίριο μνημειακού χαρακτήρα στο λιμάνι. Εγκαίνια στις 5 του μηνός.
Rodeo gallery | Πολυδεύκους 41, Πειραιάς | 5/4-1/6 | Τετ.-Σάβ.: 12 μ.-7 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#3 Νίκος Αρβανίτης: Δώδεκα Ώρες
Παίρνοντας την πρώτη ύλη από τα πρακτικά μιας κρίσιμης πολιτικής διαβούλευσης που έγινε πρόσφατα, ο Νίκος Αρβανίτης απομονώνει τη δομή μιας μακροσκελούς αντιπαράθεσης και τη μετατρέπει σε χωρική εγκατάσταση πολλαπλών μέσων. Πώς μεταφράζεται ο φορμικός κώδικας της πολιτικής επικοινωνίας σε μια κυκλική ροή πληροφορίας προς τον αποδέκτη; Το νέο έργο του εικαστικού-ερευνητή του οποίου η πορεία χαρακτηρίζεται από θέματα συλλογικών ταυτοτήτων, μαζικής κουλτούρας και τρόπων δόμησης της σύγχρονης κοινωνίας εν γένει, προσαράζει στη γκαλερί a.antonopoulou art από 5 Απριλίου και δίνει νέες προοπτικές στην αναπαράσταση της πολιτικής προετοιμασίας για τη λήψη μιας απόφασης – μια διαδικασία που δεν απέχει πολύ από αυτή ενός ποπ-θρίλερ.
a.antonopoulou art | 5/4-6/5 | Πέμ.-Παρ.: 2-8 μ.μ., Σάβ.: 12μ -4 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#4 Βυρωνικοί Ήρωες
Κλιμακώνοντας την ανυπομονησία όλων για την εντός των επόμενων χρόνων πλήρη λειτουργία του, το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού αποδεικνύει τη δυναμική του με κάθε του εκθεσιακή δραστηριότητα. Αυτή τη φορά, φωτογραφικά έργα της καταξιωμένης εικαστικού Λυδίας Βενιέρη –γνωστής για τις γεφυρώσεις ανάμεσα στη μυθολογία και τις αναφορές του σήμερα– γεμίζουν το εμβληματικό Τζαμί Τζισδαράκη, στο Μοναστηράκι, από 7 Απριλίου. Εμπνευσμένη από τους ήρωες και τα ποιήματα του Λόρδου Βύρωνα, τα ετεροχρονισμένα μυθοποιητικά φωτογραφικά στιγμιότυπα της δημιουργού φέρνουν νέους ανθρώπους, ντυμένους με στοιχεία της βυρωνικής εποχής, σε ειδυλλιακά τοπία, ενώ τα καρέ περνάνε από ψηφιακή επεξεργασία σε δεύτερη φάση. Το τελικό αποτέλεσμα είναι μια εξειδανικευμένη, επίπλαστη τελειότητα, που κρύβει τόσο ρομαντισμό όσο και ειρωνεία. Πρόκειται για το πρώτο μέρος του «Βυρωνικού Κώδικα», το σύνολο του οποίου θα εκτεθεί στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης το φθινόπωρο του ’19.
Τζαμί Τζισδαράκη | Μοναστηράκι | 210 3242066 | 7/4-31/5 | Δευτ., Τετ.-Κυρ.: 8.30 π.μ.-4 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#5 For Ever More Images?
Σαράντα και πλέον χρόνια ύστερα από τότε που τα διαστημόπλοια Voyager I και ΙΙ ξεκίνησαν ένα ταξίδι στο Διάστημα, μεταφέροντας μερικές χρυσαφένιες μεταλλικές πλάκες με εγγεγραμμένο οπτικοακουστικό υλικό προκειμένου να κοινοποιήσουν την ύπαρξη και τα επιτεύγματα της ανθρωπότητας σε πιθανούς εξωγαλαξιακούς παραλήπτες, το να συμπυκνώσεις όλο το ανθρώπινο είδος σε μερικές μόνο εικόνες είναι πολλαπλάσια δύσκολο. Οι αυτοματοποιημένες διεργασίες, τα συστήματα ασφαλείας αλλά και η γιγάντωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν διαμορφώσει νέες συνθήκες για την παραγωγή και το ρόλο των εικόνων. Πάνω σε αυτή τη σκέψη, το νέο πρότζεκτ του Ιδρύματος Ωνάση που ξεκινά από 9 Απριλίου, χτίζει μια κυβερνομηχανή-πλατφόρμα στοχασμού για τον 21ο αιώνα: από τη μία, δεκαπέντε διεθνείς εικαστικοί παρουσιάζουν έργα τους και εξερευνούν τη νέα οπτική γραμματική του σήμερα ενώ, από την άλλη, οι επισκέπτες καλούνται να γεμίσουν τις δικές τους χρονοκάψουλες στη διαδραστική εγκατάσταση του υπόγειου χώρου στη Στέγη. Ποιές εικόνες θα διαλέξεις; Ένα εργαστήριο σε κλειστό κύκλο συμμετεχόντων και ένα διεθνές συμπόσιο πλαισιώνουν το πρότζεκτ.
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση | 9-22/4 | Δευτ.-Κυρ.: 4-8 μ.μ. | Ελεύθερη είσοδος (με δελτία εισόδου)
#6 Ποίηση: ζωγραφία λαλούσα. Hommage à Gounaro
Φέτος συμπληρώνονται εκατόν τριάντα χρόνια από τη γέννηση του ζωγράφου Γιώργου Γουναρόπουλου και το μουσείο που είναι αφιερωμένο στο όνομά του και για πάνω από τέσσερις δεκαετίες προωθεί το έργο του, το Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου στου Ζωγράφου, ετοιμάζει κάτι ξεχωριστό. Μια και το στοιχείο που ξεχώρισε τη δουλειά του σημαντικού καλλιτέχνη της Γενιάς του Τριάντα ήταν η αποτίναξη προηγούμενων αναφορών, όπως ο ιμπρεσιονισμός ή η ακαδημαϊκή αντίληψη, και η χάραξη μιας νέας υπερβατικής τεχνοτροπίας («συμπαντική ζωγραφική», όπως έλεγε ο ίδιος) η οποία χαρακτηριζόταν από μια ιδιάζουσα ποιητικότητα, το αφιέρωμα που ξεκινά στις 10 Απριλίου εστιάζει στο δίπολο ζωγραφική-ποίηση. Κείμενα και έργα του Γουναρόπουλου, εικονογραφήσεις του ίδιου για ποιητικές συλλογές, καθώς και έργα των Νίκου Εγγονόπουλου, Οδυσσέα Ελύτη, Ανδρέα Εμπειρίκου, Δημοσθένη Αγραφιώτη, Λυδίας Δαμπασίνα, Δημήτρη Καλοκύρη και άλλων καλλιτεχνών που μετέχουν σε αυτή τη σχέση ποίησης και εικαστικής τέχνης, παρουσιάζονται. Παράλληλες δράσεις πλαισιώνουν το πρόγραμμα (ομιλίες, συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, περφόρμανς κά).
Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου | 10/4-8/6 | Τρ.-Τετ.: 9 π.μ.-1 μ.μ. & 6-9 μ.μ., Πέμ.-Σάβ.: 9 π.μ.-3 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#7 Αλίκη Παλάσκα: Moving waters
Σαν φωνές που γεφυρώνουν χρονικές αποστάσεις με κοινό άξονα το κοινωνικό τους συγκείμενο, οι συνθέσεις της Αλίκης Παλάσκα είναι σχόλια στο σήμερα με σημεία του χθες. Αυτή τη φορά, αφετηρία στάθηκε η σύγχρονη μεταβιομηχανική αντίληψη για τη φύση, στην οποία από τη μία έχουμε το κίνημα του περιβαλλοντισμού και από την άλλη τη διαρκή καταστροφή του πλανήτη. «Σχεδιάζω στον χώρο αντίγραφα από φυσικά στοιχεία και αντικείμενα ανθρώπινης παρουσίας, ακολουθώντας την κίνηση του νερού· μ' αυτόν τον τρόπο δημιουργώ νέα τοπία», λέει η ίδια για τη νέα της ατομική έκθεση που παρουσιάζεται στην αίθουσα τέχνης «εκφραση – γιαννα γραμματοπουλου» από 11 Απριλίου: σχέδια και γλυπτά σε post-industrial αισθητική αναζητούν την ισορροπία ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση.
Αίθουσα τέχνης «εκφραση – γιαννα γραμματοπουλου» | 11/4-18/5 | Τρ., Πέμ., Παρ.: 11 π.μ.-8 μ.μ., Τετ.: 11 π.μ.-8 μ.μ., Σάβ.: 11 π.μ.-3 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#8 Ντόρα Οικονόμου: Representations
Ένα από τα στοιχεία που διακρίνεις συχνά στη διεισδυτική δουλειά της Ντόρας Οικονόμου είναι η εξερεύνηση του υλικού σε διάλογο με τη χειρωνακτική εργασία που ασκείται πάνω του, καθώς και τη ματσίλα που αυτή υπαινίσσεται. Αυτή τη φορά, τα δέντρα που κλαδεύονται στην πόλη και στοιβάζονται σε ντάνες στα πεζοδρόμια στάθηκε η αφορμή για ένα συνειρμικό φευγιό προς το «Γύρο του Κόσμου σε 80 Ημέρες» του Ιούλιου Βερν, όταν ο Πασπαρτού πηδάει μέσα στην πυρά και σώζει την Ινδή πριγκίπισσα την οποία ετοιμάζονται να κάψουν μαζί με το νεκρό σύζυγό της. Μετά από την προ πενταετίας τελευταία της έκθεση, η γνωστή εικαστικός της νέας ελληνικής σκηνής (συμμετοχές σε αθηναϊκές μπιενάλε, βραβεία, αρκετά residencies στο εξωτερικό κά) φτιάχνει ένα χωρικό έργο στο χώρου του Radio Athènes. Από 17 Απριλίου, υλικά και εικόνες από τις πρόσφατες υλικές και άυλες περιπλανήσεις της φτιάχνουν μια συνθήκη με τρισδιάστατα αντικείμενα, φωτογραφίες και ήχο που προέρχεται από το φυσικό κόσμο.
Radio Athènes | 17/4-25/5 | Τετ.: 4-8 μ.μ., Σάβ.: 1-5 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#9 Ιωάννα Μύρκα: Χωρίς Πλαίσιο
Αν και την έχουμε συνδέσει περισσότερο με κοινωνικο-προσωπικά βίντεο αρτ έργα, η Ιωάννα Μύρκα αυτή τη φορά φανερώνει τις καταβολές της από τη μαθητεία με το Γιώργο Λάππα στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και φτιάχνει ένα απτό πλην εύθραυστο παιχνίδι ανάμεσα στο φως και τις σκιές: Ένα μεγάλο πανό από διαφορετικά είδη χαρτιού, επεξεργασμένο με όγκους και ανοίγματα, αφήνει το φως να διαγράψει πάνω του σχέδια και μορφές. Το ίσως πιο συνηθισμένο και ευτελές υλικό της καθημερινότητας αποκτά νέα νοήματα και στήνεται ασύμμετρα στο χώρο του F.O.B. - art container στα νότια (για λίγες μόνο μέρες), σαν ένα κενό και άψυχο λάβαρο-ερείπιο μιας ιδέας που νικήθηκε από το χρόνο. Η εγκατάσταση συνοδεύεται από ήχο και λευκό θόρυβο που εντείνει τη φόρτιση. Εγκαίνια στις 18 του μηνός.
F.O.B. - art container | Ίριδος 4 (Παλαιό Φάληρο) | 18-21/4 | Πέμ.: 7.30-11.30 μ.μ., Παρ.: 5-10 μ.μ., Σάβ.: 3-8 μ.μ., Κυρ.: 3-8 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#10 Δύο κορυφαίοι πυλώνες της σύγχρονης ανθρωποκεντρικής ζωγραφικής
Οι ονειρικές, διογκωμένες φιγούρες του ενός και η μυθολογία της καθημερινότητας που υπάρχει στις μορφές του δεύτερου τους έκαναν να ξεχωρίσουν για το βλέμμα τους πάνω στην ανθρωποκεντρική ζωγραφική. Ο Δημήτρης Μυταράς και ο Αλέκος Φασιανός βάζουν τη σφραγίδα τους στο δεύτερο βήμα της γκαλερί Roma στο Κολωνάκι, κρατώντας τη θερμοκρασία στα ίδια ψηλά επίπεδα μετά από την παρουσίαση δουλειάς του Παύλου Διονυσόπουλου. Επιλεγμένα, αντιπροσωπευτικά έργα των δύο σημαντικών ζωγράφων του 20ου αιώνα συνδιαλέγονται στο ισόγειο white cube της γκαλερί στο Κολωνάκι, με κοινό άξονα τις έννοιες της θεατρικότητας και της ανθρώπινης αποτύπωσης. Τι έχουν κληροδοτήσει οι δύο δημιουργοί στη νεότερη και σύγχρονη τάση; Συνεχίζεται για όλο το μήνα.
Roma gallery | Έως 4/5 | Δευτ., Τετ., Σάβ.: 11 π.μ.-5 μ.μ., Τρ., Πέμ.-Παρ.: 11 π.μ.-9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#11 Χρώματα Μνήμης
Δεκάδες ιστορίες των ανθρώπων του προσφυγικού κύματος του 1920 έρχονται στην επιφάνεια μέσα από τη νέα έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» του Δήμου Αθηναίων. Με αφορμή το ομότιτλο δίτομο συγγραφικό έργο της Κυριακής Δήμου, τα «Χρώματα Μνήμης» συγκεντρώνουν έργα οικιακής χειροτεχνίας, φορεσιές, υφαντά και αντικείμενα από την περιοχή του Ορμενίου και της Φτελιάς, μαζί με φωτογραφικό υλικό και εθνολογικά στοιχεία, πληροφορίες και μαρτυρίες των εκτοπισμένων. Τι ρόλο παίζουν τα χρώματα και τα σχήματα στη διατήρηση της μνήμης; Η απάντηση σας περιμένει όλο το μήνα.
Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» | Αγγελικής Χατζημιχάλη 6, Πλάκα | Έως 12/5 | Τρ.-Παρ.: 9 π.μ.-7 μ.μ., Σάβ.-Κυρ.: 9 π.μ.-2 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#12 Δημήτρης Κοιλαλούς: Caesura, Όσο κρατάει μια ανάσα
Ο όρος «Caesura» σημαίνει τη σύντομη παύση στη μέση ενός ποιητικού στίχου ή μιας μουσικής φράσης, και κατ’ επέκταση χρησιμοποιείται μεταφορικά για να περιγράψει τον σιωπηλό ενδιάμεσο χρόνο ανάμεσα σε δύο περιόδους που χαρακτηρίζονται από ένταση και βιαιότητα. Όπως το ενδιάμεσο, αβέβαιο ταξίδι ενός μετανάστη από την αφετηρία μέχρι τον προορισμό. Ο Δημήτρης Κοιλαλούς φύλαξε στο φωτογραφικό του φακό τη μεταβατική κατάσταση των προσφύγων και των μεταναστών που έφταναν στην Ελλάδα το 2015 και το 2016, έχοντας διασχίσει το Αιγαίο,το διαβόητο πέρασμα του θανάτου. Ξεκινώντας από τα κλειστά σακίδια, τις οικογενειακές φωτογραφίες και τα γεμάτα οδύνη και νοσταλγία βίντεο των κινητών τηλεφώνων, η συλλογή φωτογραφιών «Caesura», που εκτίθεται στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς για όλο το μήνα, κοιτάει πίσω από τη συνηθισμένη μιντιακή αναπαράσταση των προσφύγων που εξαντλείται στην αντικειμενοποίηση της ταλαιπωρίας και του πόνου τους: με άλλα λόγια, αποτυπώνει την υπαρξιακή διάσταση του φυγά.
Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς | Έως 26/5 | Πέμ., Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Σάβ.: 10 π.μ.-10 μ.μ. | € 5, € 2,5
