Με μία μεγάλη έκθεση που έχει να επιδείξει πολλές καινοτομίες θα γιορτάσει το Μουσείο Μπενάκη τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 σε δύο χρόνια από τώρα. Όπως επεσήμανε η Ειρήνη Γερουλάνου, Πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη στην πρώτη συνέντευξη Τύπου που έγινε την Τρίτη 5 Μαρτίου, πρόκειται για την πρώτη μεγάλη σύμπραξη ενός μουσείου με τρεις τράπεζες (Τράπεζας της Ελλάδος, Εθνική Τράπεζα και Alpha Bank) που υπογράφουν από κοινού τη διοργάνωση εμπλουτίζοντας το υλικό του μουσείου με έργα τέχνης, αντικείμενα και τεκμήρια από τις πλούσιες συλλογές τους, ενώ παράλληλα θα είναι η πρώτη φορά που και τα 3.500 τετραγωνικά μέτρα του Μουσείου Μπενάκη της Πειραιώς 138 θα αφιερωθούν σε μία έκθεση.
Όπως λέει και ο τίτλος της, η έκθεση «1821 πριν και μετά» θα αφηγείται την ιστορία των νεότερων Ελλήνων από το 1770 έως το 1870, θα διαρκέσει 6 μήνες και θα φιλοξενήσει 1000 περίπου έργα τέχνης και αντικείμενα τεκμηρίωσης. Μάλιστα για τις ανάγκες της έκθεσης συγκεκριμένες αίθουσες του μουσείου της Κουμπάρη θα κλείσουν, ενώ 100 περίπου αντικείμενα της έκθεσης θα απουσιάσουν από τον Μάρτιο ως τον Ιούνιο του 2020 ταξιδεύοντας στο Λούβρο για τη μεγάλη έκθεση που θα γίνει εκεί για τον φιλελληνισμό και στη θέση τους θα παρουσιάζονται αντίγραφα.
Ο έγκαιρος και αποτελεσματικός, όπως φαίνεται, συντονισμός των τεσσάρων αυτών φορέων έχει ιδιαίτερη σημασία και δίνει το παράδειγμα για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται αντίστοιχες επέτειοι για να παράγεται σημαντικό έργο.
Από τους εκπροσώπους των τραπεζών βάρος δόθηκε στη σημαντική αυτή συνέργεια «κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα στη χώρα μας και η υπεραξία της συνίσταται μεταξύ άλλων και στην ενίσχυση της κουλτούρας για εύφορη και δημιουργική συνεργασία μεταξύ φορέων» (Παναγιώτης Παναγάκης, Διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος). Στην προκλητική και πρωτότυπη σύζευξη του καλλιτεχνικό στοιχείου με τα αντικείμενα τεκμηρίωσης που επιχειρεί η έκθεση αναφέρθηκε ο Γεράσιμος Νοταράς, Επικεφαλής της Υποδιεύθυνσης Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας μιλώντας παράλληλα και για τα έργα της Εθνικής Τράπεζας που σχετίζονται με τον Αγώνα του 1821 και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, τα οποία «συνιστούν παραγγελίες των αρχών του 20ού αιώνα και εντάσσονται στο ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής για αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας και ενίσχυσης της συλλογικής μνήμης». «Με την κοινή μας πρωτοβουλία, επιδιώκουμε να πραγματοποιήσουμε μία μεγάλη και μοναδική στο είδος της αφιερωματική έκθεση, που θα φωτίσει αυτό το κορυφαίο για τη χώρα μας ιστορικό γεγονός και θα αναδείξει στο ευρύ κοινό τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας» τόνισε η Ειρήνη Οράτη, Eπιμελήτρια της Συλλογής Έργων Τέχνης της Alpha Bank.
Την έκθεση επιμελείται ο υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη Τάσος Σακελλαρόπουλος και η Μαρία Δημητριάδη από τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου και συμμετέχει μια μεγάλη ομάδα του μουσείου σε συντονισμό του επιστημονικού διευθυντή του μουσείου Γιώργου Μαγγίνη.
Παράλληλα, αναφέρθηκε ότι το Μουσείο Μπενάκη ετοιμάζει και μια σειρά μικρότερων δράσεων με αφορμή την επέτειο όπως μια έκθεση όπλων της Συλλογής Στεφανή, ενώ σίγουρα κι άλλοι φορείς, όπως το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο ή η Πινακοθήκη αναμένεται να ετοιμάσουν επετειακές εκδηλώσεις. Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να σημειώσουμε και την πρωτοβουλία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών που έχει ανακοινώσει ήδη μια σειρά συνέδρια, εκδηλώσεις, εκθέσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα θέλοντας να τιμήσει την Επανάσταση του 1821 και παράλληλα να συμβάλει στον αναστοχασμό και στη διεύρυνση του διαλόγου για την πορεία του ελληνικού κράτους από τις αρχές του 19ου αιώνα σε εκείνες του 21ου.
Επειδή πρόκειται να γίνουν πολλά ακόμη πάντως με αφορμή τη σημαντική αυτή επέτειο που δεν γιορτάστηκε ποτέ ουσιαστικά (τα 100 χρόνια συνέπεσαν με τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τα 150 με το χουντικό κιτς) είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι μας δίνεται μια ευκαιρία να στοχαστούμε σε βάθος για ένα ιστορικό γεγονός που συχνά μένει στο αφήγημα των σχολικών επετείων και των παρελάσεων, να αναδείξουμε άγνωστες πτυχές, να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που βλέπουμε το παρελθόν αλλά και το σήμερα ως συνέχειά του. Ας μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα έχουμε μια δυσκολία να σκεφτούμε δημιουργικά πάνω στην ιστορία, ειδικά όταν αυτή αγγίζει εθνικά ταμπού και τραύματα και συχνά ο πιο ανοιχτός τρόπος με τον οποίο μπορεί να την αντιμετωπίσουν οι καλλιτέχνες δεν γίνεται αποδεκτός (ας θυμηθούμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν έγκυρα μέσα μαζικής ενημέρωσης έναν κορυφαίο διεθνή θεσμό σαν την documenta14 σχεδόν σαν… κομμουνιστικό δάκτυλο επειδή τόλμησε να ασχοληθεί με τη δικτατορία).
Επειδή πάντως αναμένεται έντονος εθνικοαπελευθερωτικός πυρετός καλό είναι όσοι θέλουν να ασχοληθούν σοβαρά με την επέτειο να ξεκινήσουν με την παραδοχή ότι, όπως πολύ σωστά τονίστηκε και στην συνέντευξη Τύπου για το «1821 πριν και μετά» από διαφορετικούς ομιλητές, πρέπει ο καθένας να σκεφτεί τι το διαφορετικό μπορεί να προσθέσει στο διάλογο, να μη μείνουν στο επετειακό, αλλά να το δουν σαν αφορμή να ξανασυνδεθούμε με το παρελθόν και αν είναι δυνατόν να βγάλουμε (νέα) συμπεράσματα.
