Αν μη τι άλλο, οι συστάσεις για τον Νορβηγό μετρ του αστυνομικού φικτιόν είναι περιττές… Με πάνω από 36 εκατομμύρια αντίτυπα να έχουν ταξιδέψει σε 40 (και πλέον) χώρες του εξωτερικού και μία (πολύγραφη και πολυβραβευμένη) συγγραφική δεκαετία στην φαρέτρα του, ο Γιο Νέσμπε (όπως προφέρεται στα ελληνικά) έχει καταφέρει να συγκριθεί με το φαινόμενο του Στιγκ Λαρσον (συγγραφέας της τριλογίας «Millenium») ενώ ο Τζέιμς Ελρόι τον έβλεπε σαν το «λυσσασμένο πιτμπουλ» που τον καταδιώκει για να του πάρει τα πρωτεία της αστυνομικής λογοτεχνίας.
Εν όψει της μεγάλης συνάντησης στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (17/10), συγκεντρώσαμε πέντε βασικά hints για το μυθοπλαστικό σύμπαν και το αντισυμβατικό προφίλ του Σκανδιναβού λογοτέχνη.
Hint #1
Με μία ασυνήθιστη καριέρα στο βιογραφικό του, ο Γιο Νέσμπε μπορεί από μικρός να ονειρευόταν να γίνει συγγραφέας και να διάβαζε λίγο από Κνουτ Χάμσουμ και Φίοντορ Ντοστογέφσκι, όμως το άμεσο μέλλον τού ετοίμαζε διαφορετικά πλάνα… Στα πρώτα βήματα της ενήλικης πορείας του, ο Νορβηγός βρέθηκε στο βασικό ρόστερ ποδοσφαιρικής ομάδας, έκανε soldout περιοδείες σε όλη την χώρα σαν κύριο μέλος της ποπ-ροκ μπάντας Di Derre, όσο μάλιστα εργαζόταν σαν χρηματιστής. Μία (τριαντάωρη!) πτήση από το Όσλο στο Σύδνεϋ όμως έφερε την φιγούρα του Χάρι Χόλε στο μυαλό του Νέσμπε, ανοίγοντας το συγγραφικό του σύμπαν.
«Θα έλεγα ότι το 90% τoυ βιβλίου («o Λυτρωτής») είναι μία ακριβής περιγραφή της πόλης του Όσλο, από μία σκοτεινή πλευρά» δήλωσε στην εφημερίδα «The Guardian».
Hint #2
Ωμή, βίαιη και σκοτεινή ταυτόχρονα, η αστυνομική γραφή του Γιο Νέσμπε δεν γνωρίζει από τακτ… Μετά από τις δύο πρώτες νουβέλες του Χάρι Χόλε (που τον ταξιδεύουν στα πέρατα του κόσμου), ο Σκανδιναβός συγγραφέας αφοσιώνεται στην πόλη του Όσλο και ξεψαχνίζει όλα όσα κρύβει κάτω από την γυαλιστερή, ευκατάστατη επιφάνειά της. Εμπάθειες και προσωπικά κίνητρα των διεστραμμένων δολοφόνων γεννούν μερικά από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα (γεγονός που κορυφώνεται στο τελευταίο μυθιστόρημα, «Η Δίψα»), που καλείται να ξεδιαλύνει ένας περιθωριακός ντετέκτιβ όσο φλερτάρει με την αυτοκαταστροφή. Ακόμα και αν ο ίδιος ο συγγραφέας δεν ασπάζεται τέτοιες κατηγοριοποιήσεις, είναι εμφανές ότι ακολουθά το σκανδιναβικό police procedural είδος του αστυνομικού φικτιόν, διαλύοντας «εξπρεσιονιστικά» την κοινωνική πραγματικότητα και ξαναγράφοντάς την κριτικά.
Hint #3
Αριθμώντας πλέον έντεκα ξεχωριστές ιστορίες, η πρωταγωνιστική φιγούρα του Χάρι Χόλε στάθηκε αρκετή για να εξασφαλίσει στον Νορβηγό συγγραφέα μία θέση στην λίστα με τα περισσότερο ευπώλητα αστυνομικά μυθιστορήματα παγκοσμίως. Ο one-of-a-kind αστυνόμος του Όσλο είναι ένας γνήσιος αντιήρωας, που ακροβατεί μεταξύ της παρανομίας και της ντετεκτιβιστικής δεινότητας. Εμμονικός με την δουλειά του, επιρρεπής στις καταχρήσεις και κριτικά αντισυμβατικός με αυστηρό αίσθημα δικαίου, ο Χάρι Χόλε είναι ένας μοναχικός ταξιδιώτης που αδυνατεί να δεθεί συναισθηματικά, μιας και η ευτυχία είναι ένα τόσο ξένο συναίσθημα για εκείνον που του προκαλεί αμηχανία. Παραμένει ωστόσο να αγαπά, αλλά με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο.
Hint #4
Αν και περισσότερο αφανής ήρωας, ο ρόλος του ψυχολόγου Στέιλ Άουνε είναι από τους λίγους σταθερά υποστηρικτικούς για τον πρωταγωνιστή του Τζο Νέσμπο (ανάμεσα στην αδερφή του, την Ρακέλ και τον επικεφαλή του τμήματός του, φυσικά). Το σημαντικό με την συγκεκριμένη λογοτεχνική φιγούρα είναι ότι εμφανίζεται σε υποθέσεις με περίπλοκο ψυχιατρικό υπόβαθρο (που γιγαντώθηκε στο «Αστυνομία») και προσφέρει την απαραίτητη εκλαΐκευση για τον αναγνώστη, μεταξύ ψυχολογίας και εγκληματολογίας. Πρόκειται για την «από μηχανής θεός» παρέμβαση, που δεν θα ήταν άστοχο να συσχετιστεί με το αντίστοιχο στάδιο στο μυθοπλαστικό ταξίδι του ήρωα, όπως τον περιέγραψε ο Τζόσεφ Κάμπελ στα γραπτά του.
«Συγκρίνω τον Χάρι Χόλε στην πολύπλοκη διεύθυνση μίας ορχήστρας και τον Δόκτωρα Πορδαλό στο τζαμάρισμα με μία μπάντα σε ένα τζαζ κλαμπ. Δεν σημαίνει ότι η παιδική λογοτεχνία είναι πιο εύκολη» εξηγεί στην εφημερίδα «Telegraph».
Hint #5
Αν νομίζατε ότι ο Νορβηγός συγγραφέας περιορίζεται στις αιματοβαμμένες ιστορίες φρικιαστικών εγκλημάτων, ήρθε η ώρα να γνωρίσετε και να μαγευτείτε από ένα διαφορετικό λογοτεχνικό προφίλ του Γιο Νέσμπε. Θέλοντας να ικανοποιήσει τις επιθυμίες της μικρής του κόρης, ξεκίνησε από το 2007 να γράφει σπιρτόζικες και χιουμοριστικές ιστορίες παιδικής λογοτεχνίες. Έτσι, ο τρελός προφέσορας που ήθελε η μικρή Σέλμα να συναντήσει στα βιβλία του πατέρα της ενσαρκώθηκε από τον Δόκτωρα Πορδαλό, τον πρωταγωνιστή της παιδικής σειρά του Νορβηγού που απέκτησε εκατομμύρια πωλήσεις.
*Στις 17 Οκτωβρίου, ο πνευματικός πατέρας του θρυλικού επιθεωρητή Χάρι Χόλε αναμένει όλους τους Nesbomaniacs για μία δωρεάν, ανοιχτή συζήτηση, που ξεκινά από τις 7 μ.μ. στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 107-109).
