Μια αναδρομή στην ιστορία της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης, που γιορτάζεται στις 21 Μαρτίου, η οποία καθιερώθηκε από την Εταιρεία Συγγραφέων, που τιμά τα 25 χρόνια από τον πρώτο εορτασμό της.
Hμέρα εαρινής ισημερίας, Ημέρα Ποίησης
Η αρχική έμπνευση εορτασμού στην Ελλάδα μίας "Ημέρας για την Ποίηση" ανήκει στον ποιητή και ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων Μιχάλη Μήτρα, ο οποίος το 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέωννα υιοθετηθεί ο εορτασμός της Ημέρας ποίησης και στην Ελλάδα, και να οριστεί συγκεκριμένη μέρα γι' αυτόν.
Το Δ.Σ. υπό την Προεδρία του Κώστα Στεργιόπουλου ψήφισε ομόφωνα την πρόταση του Μ. Μήτρα όπως και την εισήγηση της ποιήτριας και μέλους του Δ.Σ.Λύντιας Στεφάνου να καθιερωθεί ως Ημέρα Ποίησης η 21η Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας, με το εξής -προφητικό όπως το διαβάζουμε σήμερα- σκεπτικό: "Καθιερώνοντας την Ημέρα της Ποίησης η Εταιρεία Συγγραφέων ξεκινάει μια προσπάθεια που θα χρειαστεί πολύ καιρό για να αποδώσει.[…] Η Εαρινή Ισημερία, αρχή ζωής και σημείο σταθερό στην επανάληψή του: υπόμνηση του μόνιμου μέσα στο εφήμερο, του παντοτινού μέσα στο μεταβαλλόμενο, μας φέρνει να αναλογιστούμε τα παντοτινά και τα πρώτα πράγματα, την αρχή της ποίησης στα πρώτα σκιρτήματα της ομαδικής συνείδησης, στις πρώτες κοινωνίες των ανθρώπων και την πορεία της ποίησης μέσα στον χρόνο.[…] Το θέμα της ταυτότητας και της ετερότητας, που συζητάμε εξαντλητικά, είναι πολύ πιθανό ότι θα λάβει διαστάσεις απρόσμενες στον 21ο αιώνα ενώ ταυτόχρονα θα προχωρεί η "πολιτισμική παγκοσμιοποίηση" σαν συναίρεση στη χαμηλότερη βάση, που είναι τα πολυπλόκαμα προϊόντα της υποκουλτούρας.[…] Αυτή η κατάσταση μπορεί και πρέπει να αντιστραφεί. Η καθιέρωση της Ημέρας Ποίησης είναι ένα πρώτο βήμα.[…] Με την καθιέρωση της Ημέρας της Ποίησης επιδιώκουμε να περάσουμε στην επόμενη χιλιετία το μήνυμα ότι η "Ποίηση είναι για Πάντα". Για όλους τους καιρούς.
Το μήνυμα αυτό μπορεί και πρέπει να ξεκινήσει από τους ποιητές της ελληνικής γλώσσας. Οι ποιητές της αρχαιότερης λογοτεχνικής γλώσσας της Ευρώπης έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση να επιδιώξουν, στην αυγή του 21ου αιώνα, την καθιέρωση της Εαρινής Ισημερίας ως Ημέρας Ποίησης σ’ ολόκληρο αυτό τον χώρο όπου, κατά κύριο λόγο, παίζεται σήμερα για να κερδηθεί ή να χαθεί το στοίχημα ενός ολόκληρου πολιτισμού απέναντι στην εκβαρβάρωση."
Η πρώτη Ημέρα Ποίησης γιορτάστηκε στην Αθήνα στις 21 Μαρτίου 1998 και ετοιμάστηκε με "ελάχιστα έξοδα και πολλή εθελοντική δουλειά. Η γιορτή είχε μεγάλη επιτυχία, το παλιό ταχυδρομείο στην πλατεία Κοτζιά ήταν γεμάτο, δεν έπεφτε βελόνα. Όσοι αγαπούσαν την ποίηση ήταν εκεί" θυμόταν η Λύντια Στεφάνου αρκετά χρόνια αργότερα. Ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO και μετέπειτα Πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων, μετέφερε την πρόταση στην UNESCO και στην 30η Γενική Διάσκεψή της η 21η Μαρτίου υπερψηφίστηκε ως Παγκόσμια πλέον Ημέρα Ποίησης (15-11-1999) με εισήγηση μάλιστα ο πρώτος διεθνής εορτασμός του Millenium να γίνει στα πλαίσια της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας στους Δελφούς.
Διαβάστε Επίσης
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η διαδικασία έρευνας της UNESCO για το αν ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης και η επιλογή της 21η Μαρτίου είχαν κοινή αποδοχή σε "διαφορετικές γεωπολιτισμικές περιοχές του κόσμου" -καθώς υπήρχε και μια επιφύλαξη διότι η 21η Μαρτίου ήταν ήδη θεσμοθετημένη Ημέρα κατά του Ρατσισμού-η Εταιρεία Συγγραφέων, από την πλευρά της,προέβη σε μια σειρά ενεργειών έτσι ώστε η απόφαση να είναι τελικά θετική. Ο Πρόεδρός της Κώστας Στεργιόπουλος έστειλε σχετική επιστολή, εκφράζοντας την αγωνία του για την τελική έκβαση της απόφασης (8/11/1999) λίγες μέρες πριν την τελική ψηφοφορία τόσο προς τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην UNESCO όσο και προς το Γραφείο του Υπουργού Πολιτισμού στην Αθήνα, αναφέροντας μεταξύ άλλων: "Η Εταιρεία Συγγραφέων καθιέρωσε ήδη από το 1998 την Εαρινή Ισημερία ως Ημέρα Ποίησης. Στις 21 Μαρτίου 1998 γιορτάσαμε την πρώτη Ημέρα Ποίησης με πολλαπλές εκδηλώσεις. Ακολούθησε με περισσότερες ακόμη εκδηλώσεις, η δεύτερη Ημέρα Ποίησης κατά την Εαρινή Ισημερία 1999. Η Εταιρεία Συγγραφέων έχει ήδη προτείνει και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συγγραφέων(E.W.C.) την καθιέρωση της Εαρινής Ισημερίας ως Ευρωπαϊκής Ημέρας Ποίησης.[…] Από τα έγγραφα της UNESCO προκύπτει ότι ακόμη δεν έχει ληφθεί οριστική απόφαση -μόνο γνωμάτευση της αρμόδιας Διεύθυνσης και διορισμός Συντονιστή για το θέμα- και ότι η 21η Μαρτίου είναι ήδη και η Ημέρα για την Κατάργηση των Φυλετικών Διακρίσεων. Οπότε γίνονται σκέψεις για άλλες μέρες, τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο, που θα αλλοίωναν το νόημα, αφού θα κατέστρεφαν τον συμβολισμό της επιλογής. Αν θέλουμε να πετύχουμε μια πραγματική κινητοποίηση, πρέπει τα σύμβολα να αντιστοιχούν με κάποια πράγματα. Αν δεν υπάρχει τέτοιο αντίκρυσμα είναι εκ προοιμίου νεκρά. Εξάλλου, κατά τα ίδια έγγραφα, υπάρχει πρόταση για την καθιέρωση δεύτερης Ημέρας Ποίησης για το Νότιο Ημισφαίριο. Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα προκύψει τελικά. Γι’ αυτό προτείνουμε: Να ενισχύσει και το Υπουργείο Πολιτισμού με κάθε τρόπο την προσπάθεια που έχει ξεκινήσει από την Εταιρεία Συγγραφέων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Να αντιπροτείνει στην UNESCO την ενίσχυση του προγράμματος που ήδη υπάρχει κι εφαρμόζεται στην Ελλάδα […] Να κοινοποιήσει το σκεπτικό της Εταιρείας Συγγραφέων (επισυνάπτεται μεταφρασμένη η Εισήγηση του 1998) στα αρμόδια όργανα, ώστε να μη δημιουργούνται παρανοήσεις και παρερμηνείες.[…]"
Ευτυχώς η έκβαση ήταν θετική και η πρόταση έγινε αποδεκτή με μεγάλη πλειοψηφία. Το όραμα έγινε πραγματικότητα και το σύνθημα Η Ποίηση είναι για Πάντα: για όλους τους καιρούςακούγεται στις 21 Μαρτίου κάθε έτους στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο.
Διαβάστε Επίσης
Η Εταιρεία Συγγραφέων, μη κερδοσκοπικό σωματείο που ιδρύθηκε το 1981 με επίτιμο Πρόεδρο τον Οδυσσέα Ελύτη, αποτελεί τον μείζονα φορέα ποιητών, πεζογράφων, δοκιμιογράφων, μεταφραστών, κριτικών και άλλων ανθρώπων του λόγου που γράφουν στα ελληνικά, ενώ αντεπιστέλλοντα και επίτιμα μέλη της αποτελούν διακεκριμένοι νεοελληνιστές και επιφανείς ξένοι συγγραφείς. Εκλιπόντα μέλη της περιλαμβάνουν την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, τον Μανόλη Αναγνωστάκη, την Κική Δημουλά, τον Νίκο Εγγονόπουλο, τον Ουμπέρτο Έκο, τον Εμμανουήλ Κριαρά, τον Ζακ Λακαριέρ, τον Δημήτρη Μαρωνίτη, τον Αντώνη Σαμαράκη, τη Διδώ Σωτηρίου, τον Πάτρικ Λι Φέρμορ, τον Σέιμους Χίνι κ.ά. Η Εταιρεία Συγγραφέων αποτελεί φορέα προάσπισης της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης και των πνευματικών και ηθικών δικαιωμάτων των συγγραφέων, προαγωγής, διάδοσης και εκπροσώπησης στο εξωτερικό της ελληνικής λογοτεχνίας και γλώσσας, αλληλεγγύης προς συγγραφείς και διοργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων εθνικής και διεθνούς εμβέλειας. Δεν υπάρχει πολιτιστικό γεγονός μείζονος σημασίας στην Ελλάδα ή μεγάλου ελληνικού ενδιαφέροντος στο εξωτερικό, στο οποίο να μη συμμετέχουν κατά τον έναν ή τον άλλον τρόπο μέλη της. Κάθε χρόνο η Εταιρεία απονέμει βραβεία σε αναγνωρισμένους και πρωτοεμφανιζόμενους Έλληνες ή ξένους συγγραφείς που προάγουν τα ελληνικά γράμματα και τον πολιτισμό. Η Εταιρεία έχει επίσης πλούσια εκδοτική δράση, που περιλαμβάνει ετήσιο Ημερολόγιο με πρωτότυπα κείμενα μελών της.
Οι φετινές εκδηλώσεις της Εταιρείας Συγγραφέων
Αθήνα
"Ποίηση και Κινηματογράφος" (21/3, 8 μ.μ)
Τριανόν (Κοδριγκτώνος 21) – είσοδος ελεύθερη
Μια συνομιλία ποίησης και κινηματογράφου μέσα από την οποία αναδεικνύεται η επιδραστικότητα της ποίησης αλλά και η δυνατότητά της να αγγίζει όλους τους ανθρώπους. την εκδήλωση επιμελούνται οι Κάλλια Παπαδάκη, Άννα Αφεντουλίδου με τη συμμετοχή των ηθοποιών Νίκου Γκέλια, Κόρας Καρβούνη, Νάνας Παπαδάκη, Δημήτρη Παπανικολάου και Αλεξάνδρας Σακελλαροπούλου.
Θεσσαλονίκη
"Ποιήματα για τη βία κατά των γυναικών. Ποιήματα για τον Εαυτό και τον Άλλο". (19/3 8 μ.μ)
Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών – είσοδος ελεύθερη
Με τη συνεργασία της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Με ποιήματα και κείμενα αντλημένα από τα Ημερολόγια έτους 2023 της Εταιρείας Συγγραφέων και της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Τα κείμενα επιλέγουν και επιμελούνται η Χλόη Κουτσουμπέλη, Σταύρος Ζαφειρίου η σκηνοθεσία είναι του
Χρήστου Παπαδημητρίου ενώ παίρνουν μέρος οι ηθοποιοί του Κ.Θ.Β.Ε. : Έφη Δρόσου, Κλειώ Δανάη Οθωναίου, Κώστας Σαντάς, Δημήτρης Σιακάρας, Άννυ Τσολακίδου με επί σκηνής τους μουσικούς Δήμο Γκουνταρούλη (βιολοντσέλο) και Νεκτάριο Καραντζής (κοντραμπάσο).
