Το Χαϊδάρι είναι ένας πολύ όμορφος και πράσινος δήμος της Δυτικής Αττικής. Στην άκρη της πόλης, συνορεύει με το πολυπληθές Περιστέρι και το Αιγάλεω, με τη συνολική του έκταση να ξεπερνάει την έκταση αυτών των δύο δήμων μαζί. Γεμάτο από καφέ, μεζεδοπωλεία και ψησταριές (σήμα κατατεθέν οι τελευταίες, ιδιαίτερα τις προηγούμενες δεκαετίες), το Χαϊδάρι έχει να προσφέρει πολλά στον επισκέπτη που αναζητά το κάτι διαφορετικό.
Βρίσκεται ελάχιστα λεπτά από το κέντρο της Αθήνας, μπορείτε να οργανώσετε μία επίσκεψη στο Χαϊδάρι και να ανακαλύψετε σημεία με μεγάλο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον και σημεία αναψυχής και χαλάρωσης.
Το Παλατάκι
Το τοπόσημο του Χαϊδαρίου, στη συμβολή Λεωφόρου Αθηνών με την οδό Στρατάρχου Καραϊσκάκη, το κτίριο που χαρακτηρίζει την πόλη, ίσως και ολόκληρη τη Δυτική Αττική. Διατηρητέο από το 1979, περιβάλλεται από μικρό άλσος, σημείο πολιτιστικών εκδηλώσεων και συνάντησης των κατοίκων. Με φανερά τα νεογοτθικά στοιχεία και φρουριακό χαρακτήρα (γωνιακοί πύργοι, επάλξεις), ο πύργος αποτελείται από δύο ορόφους, με υπέροχα διακοσμημένα δωμάτια και οροφογραφίες. Δεν είναι προσβάσιμο για το ευρύ κοινό, αλλά πολύ συχνά ανοίγει τις πόρτες του για ξεναγήσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αρκετοί οι "μνηστήρες" της ανοικοδόμησης του κτιρίου που εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1854. Ο Γάλλος αρχιτέκτονας Φρανσουά Μπουλανζέ, o αρχιτέκτονας και πολεοδόμος Σταμάτιος Κλεάνθης, ακόμα και ο Γερμανός αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλλερ. Οι δύο πρώτες εκδοχές είναι οι πιο πιθανές, με την φιλέλλην Αμερικανο-Γαλλίδα Σοφί ντε Μαρμπουά-Λεμπρύν, πιο γνωστή και σαν Δούκισσα της Πλακεντίας, να δίνει παραγγελία στον Σταμάτιο Κλεάνθη για την ανοικοδόμηση του πύργου. Όχι, το Παλατάκι στο Χαϊδάρι δεν συνδέεται με τον λεγόμενο φλογερό έρωτα της Δούκισσας με τον λήσταρχο Νταβέλη (θα είχαν και μεγάλη διαφορά ηλικίας, άλλωστε, αλλά δεν κολλάμε σε αυτό) και τον αστικό θρύλο που μιλάει για υπόγειες στοές από το Παλατάκι προς στη σπηλιά του λήσταρχου. Αυτή θα ήταν η άλλη εξοχική έπαυλη της αινιγματικής Δούκισσας, το Καστέλο της Ροδοδάφνης ή Πύργος Δουκίσσης Πλακεντίας στην Πεντέλη. Βέβαια, και στο κοντινό όρος Αιγάλεω υπάρχει μία -πολύ μικρή- σπηλιά με το όνομα του Νταβέλη. Ποτέ δεν ξέρεις.
Κτίριο τοιχογραφιών Νικόλαου Γύζη
Βρίσκεται μόλις λίγα μέτρα απόστασης από το Παλατάκι, στον ίδιο περιβάλλοντα χώρο, αλλά αξίζει ειδικής μνείας. Μοναδική η ιστορία του, σαν αυτές που διαβάζουμε σε μυθιστορήματα ή βλέπουμε σε ντοκιμαντέρ, με τις περίφημες τοιχογραφίες "Τέσσερις Εποχές" του Τήνιου ζωγράφου Νικόλαου Γύζη (1842-1901), κρυμμένες κάτω από νεότερους επιχρωματισμούς, να ανακαλύπτονται το 2002 και να βγαίνουν ξανά στο φως. Το νεοκλασικό αυτό κτίριο, ιδιοκτησίας του φιλότεχνου Τήνιου τραπεζίτη Νικόλαου Νάζου, χρησιμοποιείτο για τη φιλοξενία επισκεπτών στα μέσα του 19ου αιώνα και ήταν συμπληρωματικό του κεντρικού πύργου (Παλατάκι). Σαν ένα art residency της εποχής, ζωγράφοι σαν τον Νικηφόρο Λύτρα και τον Νικόλαο Γύζη φιλοξενήθηκαν για μεγάλα διαστήματα στο Παλατάκι και είχαν τον χρόνο και ησυχία για να αφοσιωθούν στην τέχνη τους. Μην ξεχνάμε ότι ο Νικόλαος Γύζης είχε παντρευτεί την κόρη του Νάζου, Αρτέμιδα.
Μπλοκ 15
Τόπος μαρτυρίων και ιστορικής μνήμης, το Μπλοκ 15 ήταν στρατόπεδο συγκέντρωσης και μεταγωγής από τις ναζιστικές δυνάμεις, χώρος βασανιστηρίων και θανάτου. Λειτούργησε για ένα χρόνο, πάνω σε υπάρχουσες εγκαταστάσεις του ελληνικού στρατού, από τον Σεπτέμβριο 1943 μέχρι τον Σεπτέμβριο 1944, αρκετό διάστημα για να νιώσουν τη φρίκη περισσότεροι από 21 χιλιάδες κρατούμενοι. Κελιά χωρίς τζάμια, ανθρώπινες ψυχές αντιμέτωπες με το κρύο και τον καύσωνα. Μέσα σε αυτό τον ψυχρό αριθμό και χιλιάδες Εβραίοι της Ελλάδας που συγκεντρώθηκαν εκεί και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς. Το κτίριο Μπλοκ 15 βρίσκεται μέσα στο στρατόπεδο "Καραϊσκάκη Α’" στο Χαϊδάρι και δεν είναι επισκέψιμο για το ευρύ κοινό, εκτός από κάποιες ξεναγήσεις και σε εκδηλώσεις μνήμης. Κάτι που ελπίζουμε να αλλάξει στο προσεχές μέλλον και στο Μπλοκ 15 να δημιουργηθεί Μουσείο Εθνικής Αντίστασης και σημείο αναφοράς για την σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας, φυσικά, με πρόσβαση για όλους. Ίσως αυτή η μέρα δεν αργεί.
Λόφος Προφήτη Ηλία
Στην Αθήνα, υπάρχουν αρκετοί λόφοι που μπορείς να δεις την πόλη από ψηλά, να απολαύσεις τη θέα και να ζήσεις στιγμές γαλήνης. Από ψηλά, η εικόνα της πόλης, σου δημιουργεί άλλα συναισθήματα. Οι λόφοι Λυκαβηττού και Φιλοπάππου είναι οι πιο γνωστοί, με τον δεύτερο να συνδέεται και με τους κοντινούς λόφους του Αστεροσκοπείου και της Πνύκας, Μην ξεχνάμε και την ίδια την Ακρόπολη, το λίκνο του πολιτισμού, που είναι χτισμένη στον ομώνυμο λόφο, όπως και οι λόφοι του Στρέφη, Τουρκοβούνια, Γαλατσίου και Πετρούπολης, ανάμεσα σε άλλους λόφους και λοφίσκους της αττικής γης. Στην καρδιά του Χαϊδαρίου, μεταξύ της Ιεράς Οδού και της Λεωφόρου Αθηνών, βρίσκεται ο λόφος του Προφήτη Ηλία, με τον ομώνυμο μεταβυζαντινό ναό και ένα οργανωμένο καφέ για να περάσετε στιγμές χαλάρωσης. Ανεβαίνετε με το αυτοκίνητο, εκτός αν σας "κρατάνε" τα γόνατα, και η θέα της Αθήνας από ψηλά, θα σας κόψει την ανάσα. Όλη η Αθήνα, φτάνοντας μέχρι και τον Σαρωνικό, στο "πιάτο σας".
Διομήδειος Βοτανικός
Γνωρίζατε ότι ελάχιστα χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, λιγότερα από 8, βρίσκεται ο μεγαλύτερος βοτανικός κήπος της Ελλάδας αλλά και ολόκληρης της Νοτιοανατολικής Μεσογείου; Καταλαμβάνει μία έκταση 1860 στρεμμάτων, με τα 200 καλλιεργημένα και σχεδόν 1660 στρέμματα με φυσικά οικοσυστήματα. Ο Βοτανικός Κήπος Ιουλίας και Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους ή αλλιώς Διομήδειος Βοτανικός Κήπος (Ιερά Οδός 401, Χαϊδάρι, 210 5811557), είναι μία όαση στην πρωτεύουσα, πνεύμονας πρασίνου και οξυγόνου και μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για μία εξόρμηση το σαββατοκύριακο. Mπορείτε να την συνδυάσετε και με άλλα σημεία ενδιαφέροντος στο Χαϊδάρι, με τη Μονή Δαφνίου να βρίσκεται δίπλα του. Είναι ανοιχτά καθημερινά από τις 9 το πρωί έως τη δύση του ηλίου (καλό να έρθετε πριν τις 17:00, τις χειμερινές ώρες, για να έχετε περισσότερο χρόνο για να περιηγηθείτε), με δωρεάν είσοδο (προτείνεται η έκδοση ηλεκτρονικού εισιτηρίου μηδενικού κόστους από τη σελίδα diomedes-bg.gr) και όσοι τον επισκεφτείτε, θα βρείτε έναν πολύ όμορφο βοτανικό κήπο, με εκατοντάδες είδη φυτών (με ενημερωτικές ταμπέλες ως προς την γεωγραφική τους εξάπλωση και ταυτότητα), όμορφες διαδρομές, τεχνητές λιμνούλες, ανθώνα, θερμοκήπια με κάκτους και τροπικά φυτά και πολλά ακόμα, όπως και ένα οργανωμένο καφέ.
Μονή Δαφνίου
Ένα μοναδικό μνημείο βυζαντινής τέχνης, η Μονή Δαφνίου (Τέρμα Ιεράς Οδού, 2105811558) είναι μία από τις πιο σημαντικές και ιστορικές μονές της Αττικής. Πολύ κοντά στον Διομήδειο Βοτανικό Κήπο, η μονή βρίσκεται στο τέρμα της Ιεράς Οδού και στις παρυφές του όρους Αιγάλεω, μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από το πολύβουο κέντρο της πρωτεύουσας. Πιθανότατα πάνω στα ερείπια αρχαίου ιερού του Απόλλωνα, δεσπόζει το οχυρωμένο μοναστήρι, με πύργους και επάλξεις τετράγωνο περίβολο, με δύο πύλες εισόδου στην ανατολική και τη δυτική του πλευρά. Η Μονή Δαφνίου, διάσημη και για τα υπέροχα επιτοίχια ψηφιδωτά της, ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα και από το 1990 περιλαμβάνεται στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Στον καταστροφικό σεισμό της Πάρνηθας το 1999, η μονή υπέστη σημαντικές ζημιές, με τις εργασίες αποκατάστασης να συνεχίζονται. Η Μονή Δαφνίου είναι επισκέψιμη για τον κόσμο, ανοιχτή από Τετάρτη έως Κυριακή, 09:30-15:30. Η είσοδος είναι δωρεάν.
Ιερό της Αφροδίτης
Οδηγώντας στην Λεωφόρο Αθηνών, λίγο πιο κάτω από τη Μονή Δαφνίου, με κατεύθυνση προς την Ελευσίνα, στα δεξιά μας υπάρχει η είσοδος της μικρής -και αρκετά "αποκομμένης" από βουνό, λεωφόρους, εμπορικές σιδηροδρομικές γραμμές και εργοστάσια- συνοικίας της Αφαίας Σκαραμαγκά που διοικητικά ανήκει στο Δήμο Χαϊδαρίου. Ακριβώς στην είσοδο της όμορφης συνοικίας, δεσπόζει το αρχαίο ιερό της Αφροδίτης, ένα σημείο που η πλειοψηφία των ανθρώπων, μέσα στην ταχύτητα του αυτοκινήτου και της καθημερινότητας, προσπερνάει χωρίς να το προσέξει. Την ίδια διαδρομή, στα χνάρια της αρχαίας Ιεράς Οδού, έκαναν οι πρόγονοί μας πριν από χιλιάδες χρόνια καθ’ οδόν προς στα Ελευσίνια Μυστήρια. Πολλοί από αυτούς ίσως ξεκουράζονταν για λίγο στον περίβολο του ιερού ή άφηναν αναθήματα -αφιερωμένα στην Αφροδίτη και τον θεό Έρωτα- στις λαξευμένες στον βράχο κόγχες, τα λεγόμενα "ντουλαπάκια". Δυστυχώς, όλα αυτά τα βλέπουμε πίσω από κάγκελα. Το ιερό της Αφροδίτης δεν είναι επισκέψιμο, το βρίσκουμε μονίμως κλειστό, με τις συζητήσεις εσχάτως να έχουν ανάψει για τα καλά για την ανάδειξή του και ενοποίηση με άλλα σημεία της περιοχής με μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Πεζοπορία στο Άλσος Δαφνίου
Ένα άγνωστο άλσος της Δυτικής Αττικής, κομμάτι του Ποικίλου Όρους. Έζησε μεγάλες στιγμές κατά τη διάρκεια της πανδημίας και των καραντινών, με εκατοντάδες -ίσως και χιλιάδες- ανθρώπους να το επισκέπτονται καθημερινά, να κάνουν πεζοπορία, ποδήλατο (ιδανικό για mountain bike), διάφορες άλλες δραστηριότητες (ακόμα και ομάδες με τηλεκατευθυνόμενα monster trucks είδαμε) ή απλά να παίρνουν τον αέρα τους. Περπατάμε παράλληλα και στα δεξιά της Λεωφόρου Αθηνών, με το βουή των αυτοκινήτων να χάνετε ανάμεσα στα ψηλά δέντρα του άλσους. Σε ένα σημείο, βλέπουμε τον Σκαραμαγκά από ψηλά, τη σιδηροδρομική γέφυρα της COSCO από πάνω μας, με τη θέα να φτάνει μέχρι και την ιερή, κατά την αρχαιότητα, λίμνη Κουμουνδούρου. Η κύρια είσοδος του Άλσους Δαφνίου, αν ενεργοποιήσετε και το GPS ή ψάξετε σε χάρτη, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βασιλείου Βουλγαροκτόνου και Κομνηνών στο Δαφνί. Αν έχετε χρόνο, επισκεφτείτε και τον ιερό ναό Αγίου Χριστοφόρου που βρίσκεται σε μικρή απόσταση.