© Γιώργος Οικονομόπουλους
Εάν η πρόκληση του κοινού είναι ο μοναδικός τρόπος να βελτιωθεί το πνευματικό και αισθητικό του επίπεδο, τότε ο Γιάννης Ξανθούλης έχει πολλή δουλειά να κάνει: ο ίδιος λέει πως "όλο αυτό που ονομάζουμε ή θεωρούμε πολιτισμό αφορά περίπου 95.000 ανθρώπους, και ούτε". Συνεπώς, όσο προκλητικό κι αν είναι το νέο του βιβλίο, όσο κι αν τσαλακώνει γελώντας τα χρηστά ήθη, όσο κι αν μαστιγώνει τον καθωσπρεπισμό της ελληνικής κοινωνίας με το καμουτσίκι του χιούμορ του, είναι πολλοί αυτοί που παραμένουν αλώβητοι από τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό γενικότερα – πάρα πολλοί.
Ωστόσο, κυριολεκτικά, κάνει ό,τι μπορεί. Η ιστορία που αφηγείται στο βιβλίο του είναι ενδεικτική των προκλητικών του προθέσεων: σ’ ένα άθλιο, μίζερο, φτωχό, άγονο και σκονισμένο χωριό της τιμημένης ελληνικής επαρχίας, ένας χωρικός ειδοποιείται από δικηγόρους πως ένας μακρινός του συγγενής, που είχε φύγει μικρός από το χωριό πριν από πολλά χρόνια καταφέρνοντας να καζαντίσει στη ξενιτιά ως ηθοποιός, κληροδοτεί με τη διαθήκη του κάμποσα λεφτουδάκια σ’ αυτόν, και πολύ περισσότερα στο χωριό. Κέντρο Υγείας, έργα εξωραϊσμού και άλλα πολλά, που θα αλλάξουν άρδην προς το καλύτερο το βιοτικό επίπεδο των συγχωριανών του. Με έναν όρο όμως: να αναγερθεί ένα Μουσείο αφιερωμένο στην υποκριτική καριέρα του ευεργέτη.
Ως εδώ όλα καλά, μόνο που ο μεταστάς μετανάστης ήταν ένας διάσημος πορνοστάρ, και στο εν λογω Μουσείο, πρέπει να εκτεθεί, εκτός από ντοκουμέντα της καριέρας του, φωτογραφίες, αφίσες, κλπ, και το ίδιο το ευμεγέθες ανδρικό του όργανο ταριχευμένο, για να βλέπουν όλοι σε τι χρωστούσε την τεράστια επιτυχία του ο πρωταγωνιστής του πασίγνωστου σε Ευρώπη και Ασία ερωτικού φιλμ "Το τρίτο πόδι του Ρήνου"...
Προφανώς ο ανήκουστος όρος αναταράσσει το τέλμα της κοινωνικής ζωής του χωριού, δίνοντας στον αναγνώστη την ευκαιρία να απολαύσει κάποιες μοναδικές σελιδες, καρυκευμένες με το σπινθηροβόλο, εωσφορικό, διονυσιακό πνεύμα του συγγραφέα. Προσοχή όμως: το βιβλίο δεν είναι ούτε χυδαιογράφημα, ούτε ένα εκτεταμένο μυθιστορηματικό καλαμπούρι: είναι ένα "τραγικά αστείο γραφτό", είναι ατόφια, σπαρταριστή λογοτεχνία, που, κάνοντάς μας να γελάσουμε ή να καγχάσουμε, μας αποκαλύπτει κάποιες σκοτεινές, ή μισοκρυμμένες πλευρές του εαυτού μας. Το χιούμορ είναι ένα ισχυρό όπλο, και ο Ξανθούλης είναι ένας βετεράνος στη χρήση του, μια παλιά καραβάνα.
Με το νέο σας μυθιστόρημα, το "Ονειρεύτηκα τη Σανγκάη", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, βάζετε μπουρλότο στον επαρχιώτικο καθωσπρεπισμό και στα χρηστά ελληνικά ήθη γενικότερα. Γιατί;
Δεν κάνω απαραίτητα τον ιεροκήρυκα κατά του στρουθοκαμηλισμού, που είναι το αγαπημένο σπορ του Νεοέλληνα. Απλώς ήθελα να γράψω ένα δραματικά ευχάριστο βιβλίο απενοχοποιώντας τον μελαγχολικό καθωσπρεπισμό που ξανάγινε της μόδας.
Κάποιοι μπορεί να χαρακτηρίσουν το βιβλίο σας χυδαιολόγημα. Τι τους απαντάτε;
Περί ορέξεως η "Σανγκάη" μπορεί να είναι τραγικά αστεία, εκνευριστικά χυδαία ή τρυφερά χαμογελαστός προορισμός. Όπως η ζωή…
Τόσο σ’ αυτό, όσο και στα προηγούμενα έργα σας, έχετε πραγματευτεί τα θέματά σας με μια παιγνιώδη και σαρκαστική ματιά. Τελικά αγαπάτε τους ανθρώπους, μυθιστορηματικούς και υπαρκτούς, ή απλώς σας διασκεδάζουν;
Όλα είναι μέσα στο παιχνίδι της συγγραφής. Με τη διαφορά ότι οι δικές μου ιστορίες αποτυπώνονται στο χαρτί όπως άλλοι τις αποτυπώνουν με τατουάζ στις γάμπες και στο σώμα τους. Φυσικά και υπερασπίζομαι τους ήρωές μου όσο κι αν τους βασανίζω, αφού περνώ μαζί τους δυο χρόνια το λιγότερο.
Πόσο σημαντικό είναι το χιούμορ στην καθημερινή σας ζωή; Θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας έναν εύθυμο άνθρωπο;
Το χιούμορ δεν σημαίνει απαραίτητα εύθυμο άνθρωπο. Φαντάζεστε να συζούσατε με τον Γούντυ Άλλεν; Το χιούμορ είναι καθαρά προσωπική στάση ζωής. Στην αντίθετη όχθη ξεκινούν τα ανέκδοτα και το χάχανο, που υπερασπίζεται κυρίως η τηλεόραση.
Κάποιος είχε πει πως μόνο με τα σοβαρά πράγματα, όπως π.χ. η ζωή, ο έρωτας κι ο θάνατος, αξίζει να αστειευόμαστε. Συμφωνείτε;
Πάντα "κάποιος" λέει μια μπούρδα με την ελπίδα να γίνει θέσφατο. Η ζωή και οι μηχανισμοί της θέλουν ταπεινότητα και υπομονή για να μην πέσεις στην παγίδα της υπερπαραγωγής βλακείας. Κάτι που πετυχαίνει θαυμάσια η ελληνική πολιτική.
Εάν υπολογίσουμε τη πανδημία του κορονοϊού και τα συνεπακόλουθά της, η χώρα βρίσκεται σε μια παρατεταμένη κρίση από το 2010 και εντεύθεν, οικονομική, αξιακή, κοινωνική, πολιτιστική και ίσως πολιτική. Κατά τη γνώμη σας η πνευματική ελίτ της Ελλάδας ήρθη εις το ύψος των περιστάσεων;
Ποιος ενδιαφέρεται για την πνευματική ελίτ; Στην Ελλάδα με κρίση ή χωρίς κρίση, "ελίτ" θεωρούνται οι σελεμπριτάδες της μισής τηλεώρας και οι χωριάτες νεόπλουτοι, που ηδονίζονται με το κιβώτιο ταχυτήτων του αμαξιού τους. Πιστεύω πως όλο αυτό που ονομάζουμε ή θεωρούμε πολιτισμό αφορά περίπου 95.000 ανθρώπους, και ούτε. Οι υπόλοιποι καθοδηγούνται από την πειραγμένη τεστοστερόνη των λαϊκών τραγουδιστών και των δορυφόρων τους. Όσο για το "ύψος των περιστάσεων" είναι αφοπλιστικά χαμηλό αλλά και πάλι δεν το πλησιάζουν λόγω υψοφοβίας.
Πόσο σημαντικός είναι ο έρωτας στη ζωή σας και στην τέχνη σας;
Ο έρωτας είναι ζωή κι όχι εικόνα στο κινητό. Αν τολμάς να ζήσεις, πλησιάζεις και τον έρωτα. Όλα είναι ερωτικά κατά κάποιο τρόπο αφού εκεί βρίσκεται το ζουμί της ύπαρξής μας. Όλη η λογοτεχνία, αφότου εφευρέθηκε, με τον έρωτα έχει να κάνει, όσους φραγμούς κι αν έβαλε η βιομηχανία των θρησκειών με την καραμέλα της αμαρτίας και η πένθιμη γκριζάδα της "αριστεράς".
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας;
Είμαι βιβλιοφάγος ελληνικής και ξένης κουζίνας. Αυτό το καλοκαίρι έζησα ωραίες στιγμές με το "Μυθιστόρημα της Φεράρας" του Μπασάνι σε μετάφραση, άθλο του Γιώργου Κεντρωτή (εκδ. Γκούτεμπεργκ). Με επίκεντρο τον εβραϊσμό της Φεράρας ο Μπασάνι έγραψε νουβέλες και μυθιστορήματα που για πρώτη φορά διαβάζουμε ολοκληρωμένα.
Τι φοβάστε και τι ελπίζετε;
Φοβάμαι μήπως αρχίσω να φοβάμαι. Ελπίζω και αύριο να είναι μια καλή μέρα.
Εάν υπάρχει μετενσάρκωση, ως τι θα θέλατε να επιστρέψετε στη ζωή;
Μόνο ως κροκόδειλος σε φάρμα για να έχω πολυτελή συνέχεια σε τσάντα, παπούτσια και ζώνη ή και δερμάτινο ντοσιέ για δολοφόνους Σαουδάραβες πρίγκιπες…
