Λεωνίδας Τούμπανος
Τα σημάδια αρχίζουν από τη στιγμή που αφήνεις τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, για να περάσεις στον κεντρικό σταθμό μετρό και προαστιακού: μόλις κλείσουν οι πόρτες των κυλιόμενων διαδρόμων, ένα κολάζ από πλαστικοποιημένες ταμπελίτσες προσφέρουν πληροφορίες που καλύπτουν όλο το φάσμα απ’ το χρήσιμο στο περιττό κι απ’ το αυτονόητο μέχρι… αυτό που κρύβεται ανάμεσα στις γραμμές. "Εδώ αγοράζεις το εισιτήριο", σε πληροφορεί η μία, "εδώ χτυπάς το εισιτήριο για να μπεις", σε ενημερώνει η άλλη, "ο τελευταίος συρμός είναι στις 23.30" σου λέει μια τρίτη, κι όλες μαζί, κρεμασμένες στα αυτόματα μηχανήματα, στο άδειο περίπτερο πληροφοριών, στα κλειστά εκδοτήρια, σου καθιστούν σαφές ότι τώρα είσαι μόνος σου. Κανείς δεν είναι εδώ για να του ζητήσεις πληροφορίες, κι αν είναι εδώ, δεν είναι για να σου τις δώσει.
Λίγο πιο κάτω, ένας πίνακας – πατέντα, με τον χάρτη του Προαστιακού επάνω του και μια επεξήγηση με μαρκαδόρο σε αισθητική (και Αγγλικά) χειροτεχνίας Δημοτικού, σε προειδοποιεί ξανά: βρες την άκρη μόνος σου, στη χώρα που ήρθες έχουμε πιο σημαντικές δουλειές να κάνουμε. Τόσο σημαντικές, μάλιστα, που δεν μας επέτρεψαν ποτέ να αντικαταστήσουμε με κάτι το πιο σταθερό τα κακοφορμισμένα χαρτιά Α4 που, κολλημένα με σελοτέιπ στις εισόδους του μετρό, μετρούν τους ταξιδιώτες και τα χρόνια που περνούν, βαμμένα στο γκρι της σκόνης των αιώνων. Είναι πια σαφές: έχεις αφήσει πίσω σου την κατά τ' άλλα λαμπερή εικόνα του "Ελ. Βενιζέλος", ενός απ’ τα ομορφότερα, πιο καθαρά και σύγχρονα αεροδρόμια της Ευρώπης, και μπαίνοντας στο σταθμό που ανήκει στο ίδιο αεροδρόμιο, προχωράς με κάθε βήμα πιο βαθιά στην Ελλάδα της πατέντας, όπου τίποτε δεν είναι πιο σταθερό απ’ το πρόσκαιρο και το σκηνικό είναι απαράλλαχτο απ’ τις εικόνες που σατίριζαν τις υπηρεσίες του Δημοσίου στις βιντεοκασέτες του ’80.
Αυτά είναι, δε, μόνο ένα προοίμιο για όσα συναντάς κατεβαίνοντας τις κυλιόμενες κλίμακες, που σε οδηγούν στη δεύτερη πράξη του installation παρακμής και προχειρότητας, με το οποίο υποδέχεται τους επισκέπτες της η πόλη: την πλατφόρμα των τρένων. Εδώ, σκουριασμένες κολώνες και πυροσβεστικές φωλιές που χάσκουν μισάνοιχτες, συνθέτουν ένα industrial decadence σκηνικό, που διανθίζεται με πινελιές εγκατάλειψης ολότελα ευρηματικές: οι ψηφιακοί πίνακες ενημέρωσης για τα δρομολόγια και τις αφίξεις των συρμών έχουν να ανάψουν τουλάχιστον απ’ τις αρχές του τρέχοντος έτους (αν όχι απ’ τα μισά του προηγούμενου), ενώ όσα από τα μηχανικά ρολόγια του σταθμού δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν με τα άλλα σε πια ζώνη ώρας βρισκόμαστε, απλά σταμάτησαν να δουλεύουν.
Αν στρέψει κανείς το βλέμμα στις ράγες, δε, ανάμεσά τους θα βρει ένα συναρπαστικό ψηφιδωτό της ανθρώπινης δραστηριότητας, με τα ευρήματα να καλύπτουν όλο το φάσμα από πλαστικά μπουκάλια που επιτέλεσαν το σκοπό τους όταν ξεδίψασαν τους χρήστες τους, μέχρι πάνινα καπέλα που θαρρείς ότι έζησαν το απόγειο της δόξας τους όταν εκτοξεύθηκαν ψηλά στον αέρα, σαν σε αυτοσχέδια τελετή αποφοίτησης. Χαρτιά, αποτσίγαρα, γυαλιά ηλίου, μέχρι κι ένα smartphone αδιευκρίνιστης πια μάρκας, συμπληρώνουν τις στρώσεις των απολιθωμένων αναμνήσεων, που στριμώχνει ανάμεσα στα χαλίκια του το ρείθρο των συρμών.
Η εικόνα αυτή δεν είναι καινούργια: ήταν η ίδια στους πρώτους μήνες του ’22, η ίδια στους πρώτους μήνες της άνοιξης, και η ίδια τώρα, στους πρώτους μήνες αυτού που προδιαγράφεται ως ένα από τα πιο εκρηκτικά σε επισκεψιμότητα καλοκαίρια της πρωτεύουσας. Με την Αθήνα, δε, να βρίσκεται φέτος, σύμφωνα με τη Google, ανάμεσα στους πέντε κορυφαίους προορισμούς πόλεων που αναζητούν οι άνθρωποι για να ταξιδέψουν, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς γιατί το καλωσόρισμα που επιφυλάσσει η πιο πολυσύχναστη είσοδος της πόλης, είναι τόσο αποκαρδιωτικό.
Η απάντηση, βέβαια, δεν είναι εξωτική: απευθυνθήκαμε στους εμπλεκόμενους φορείς για να ανακαλύψουμε ότι, ως είθισται στη χώρα, ο τερματικός σταθμός του μετρό στο αεροδρόμιο είναι πεδίο πληθώρας αλληλοεπικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων. Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών κρατά την ιδιοκτησία και την ευθύνη για τη συντήρηση και λειτουργία του σταθμού, ο ΟΣΕ διατηρεί δικαίωμα χρήσης των εγκαταστάσεων και ευθύνη για τη συντήρηση των γραμμών και των μηχανημάτων που αφορούν τον προαστιακό, και τη ΣΤΑΣΥ διαχειρίζεται ό,τι έχει να κάνει με το Μετρό.
Έτσι, ο ΔΑΑ μας ενημέρωσε ότι "η βαφή του συνόλου της μεταλλικής κατασκευής του κτιρίου Προαστιακού Σταθμού, ανατέθηκε ήδη εντός Ιουνίου μετά από διαγωνισμό και έχει προγραμματισθεί να εκτελεσθεί από εξειδικευμένη εταιρεία του χώρου εντός του έτους, αμέσως μετά την περίοδο αιχμής (Οκτώβριος)". Προκηρύχθηκε δηλαδή μετά την έναρξη της τουριστικής σεζόν και θα υλοποιηθεί αφού οι επισκέπτες μας θα έχουν γυρίσει σπίτι τους.
Επιπλέον, "πέραν της καθαριότητας που πραγματοποιείται από τον εργολάβο μας σε καθημερινή βάση, ο τελευταίος βαθύς καθαρισμός στις εγκαταστάσεις του σταθμού, όπου καθαρίστηκαν και οι ράγες, πραγματοποιήθηκε για διάστημα 2 εβδομάδων από τις 23 Μαΐου έως τις 4 Ιουνίου 2022". Σημειωτέον, δε, ότι οι καθαρισμοί στα ρείθρα πραγματοποιούνται "μόνο κατόπιν ειδικής αδείας από τον ΟΣΕ" με "φυσική παρουσία τεχνικού ΟΣΕ που κόβει το ρεύμα" και "μόνο βράδυνες ώρες μετά την ολοκλήρωση όλων των δρομολογίων και έως τις 4.00 το πρωί". Η άδεια αυτή "ζητείται ανάλογα με την εικόνα που παρουσιάζει ο σταθμός και όχι σε προγραμματισμένες ημερομηνίες", οπότε δεν υπάρχει προγραμματισμένος επόμενος καθαρισμός τον ήδη επιβαρυμένων σημείων του σταθμού, που συγκεντρώνουν απορρίματα "λόγων των δυνατών ανέμων", σύμφωνα με τον ΔΑΑ...
Όσο για τους πίνακες αφίξεων, που είναι εκτός λειτουργίας όχι μόνο στο σταθμό του αεροδρομίου, αλλά και σε πολλούς ακόμη σταθμούς του Μετρό, ο ΟΣΕ "είχε ήδη από τον Δεκέμβριο του ’21 προχωρήσει σε διαγωνισμό ", ο οποίος όμως δεν καρποφόρησε "λόγω της παλαιότητας των μηχανημάτων, που κάνει δύσκολη την εξεύρεση ανταλλακτικών, αλλά και της κρίσης στη βιομηχανία παραγωγής ημιαγωγών (microchip)" που απαιτούνται για την επιδιόρθωση των ηλεκτρονικών στοιχείων. Για τα δε μηχανικά ρολόγια, ο οργανισμός ερευνά τα αίτια της δυσλειτουργίας επ' αφορμή αυτών των γραμμών.
Με άλλα λόγια, κι ενώ περιμένουμε απάντηση από ΣΤΑΣΥ και ΟΣΕ σχετικά με το μωσαϊκό χαρτοσημάνσεων στα διάφορα σημεία του σταθμού, ο καθένας από τους εμπλεκόμενους αναλαμβάνει την ευθύνη που του αναλογεί, τίποτε όμως δεν είναι προγραμματισμένο να διορθωθεί όσο η Αθήνα ζει την καλοκαιρινή της λάμψη. Καλώς ήρθατε στην πόλη μας, λοιπόν!
