Στα βιβλία επιστημονικής φαντασίας της σειράς "Uglies" του Σκοτ Γουέστερφελντ, από τα οποία το πρώτο κυκλοφόρησε πριν από 17 χρόνια και πέρυσι γυρίστηκε σε ταινία για το Netflix, οι ήρωες υποβάλλονται σε αισθητικές επεμβάσεις που τους κάνουν τέλεια όμορφους με "έξτρα" ικανότητες, όπως το να μπορούν να χρησιμοποιούν τα μάτια τους σαν scanners. Τα ρούχα τους είναι πάντα καινούρια. Όταν θέλουν ένα outfit, το ζητούν από μια τρύπα στον τοίχο, που τους το "πετάει", το φορούν και έπειτα το απορρίπτουν για ανακύκλωση. Δεν έχουν πλυντήρια. Η μυρωδιά του απορρυπαντικού δεν τους είναι ευχάριστη, τους θυμίζει τον "παλιό κόσμο". Αν τα ρούχα τους ήταν και ψηφιακά, η καθημερινότητά τους δε θα απείχε πολύ από αυτήν που μας περιμένει καθώς μπαίνουμε στην εποχή του metaverse, μια μετάβαση που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, αν και η πορεία προς αυτήν επιταχύνθηκε από τις αλλαγές που έφερε στη ζωή μας η πανδημία.
Metaverse, screen wear και ψηφιακά ρούχα
Ο όρος "metaverse" (ή "μετασύμπαν", επί το ελληνικότερον) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε ένα άλλο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, το "Snow Crash" του Νιλ Στίβερνσον. Αναφέρεται στην εποχή όπου δε θα μας αφορά αν αυτό που βλέπουμε "όντως υπάρχει" ή αν είναι προϊόν της τεχνολογίας της επαυξημένης πραγματικότητας. Από αυτόν προέκυψε τον Οκτώβριο η επωνυμία Meta, που δόθηκε στη μητρική εταιρεία του Facebook, του Instagram και κάποιων άλλων εταιρειών που θα μας εξυπηρετούν στο metaverse. Μάλιστα, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκκατά τη σχετική ανακοίνωση ανέφερε ότι στο metaverse θα έχουμε μια ντουλάπα με ψηφιακά ρούχα που θα μας καλύπτει για κάθε περίσταση, κάτι που έρχεται κουτί στις νέες ανάγκες που μας δημιουργήθηκαν εν μέσω πανδημίας.
Όσο μέναμε σπίτι βγάζαμε τις φόρμες και βάζαμε τα "καλά" μας σχεδόν αποκλειστικά για τα Zoom meetings, τα group calls στο Messenger και τα stories μας στο Instagram. Κι ενώ οι πλατφόρμες αυτές, μέσω φίλτρων επαυξημένης πραγματικότητας, μας παρείχαν τη δυνατότητα να "ντυνόμαστε" με screen wear, με ψηφιακά κοστούμια ή γυαλιά ηλίου, ακόμα και να μακιγιαριζόμαστε ή να προσθέτουμε στο πρόσωπό μας τσιγκελωτά μουστάκια, λίγοι από εμάς τα αξιοποιήσαμε στο έπακρο. Οριακά, χρησιμοποιήσαμε τα διαθέσιμα backgrounds για να φαίνονται από πίσω μας λιβάδια αντί για το ακατάστατο σαλόνι μας. Κι όμως, εδώ και χρόνια η χρήση του screen wear (ή των skins, στη σχετική ζαργκόν) είναι τρομερά διαδεδομένη ανάμεσα στους gamers, οι οποίοι είναι πολύ περισσότεροι από όσοι ίσως νομίζεις.
Fashion games
Σύμφωνα με στοιχεία που αναφέρονται στο εισαγωγικό για την ψηφιακή μόδα ντοκιμαντέρ "Why the Metaverse is Fashion’s Next Goldmine" (Γιατί το metaverse είναι το επόμενο χρυσωρυχείο της μόδας), περίπου 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο (το 46% εξ αυτών γυναίκες) παίζουν συστηματικά βιντεοπαιχνίδια, τα οποία και προτιμούν από το streaming τηλεοπτικού ή κινηματογραφικού περιεχομένου. Πολλοί δημιουργοί video games αντλούν την έμπνευσή τους για να ντύσουν τα άβαταρ των παικτών από ρούχα γνωστών brands, ενώ οίκοι υψηλής ραπτικής, όπως ο Moschino για το The Sims 4 και ο Louis Vuitton (φωτο) για το League of Legends, έχουν φτιάξει "ψηφιακές κολεξιόν" για άβαταρ. Τα ψηφιακά ρούχα στο metaverse όμως, απ’ ό,τι φαίνεται, δε θα ντύνουν μόνο το άβατάρ μας αλλά και εμάς τους ίδιους. Καθώς τα όρια ανάμεσα στην ψηφιακή και την "κανονική" μας ύπαρξη αναμένεται να θολώνουν όλο και πιο πολύ, θα καταναλώνουμε όλο και περισσότερα ψηφιακά προϊόντα μόδας.
Στο metaverse, αυτό τον "τεχνητό παράδεισο" της εικονικής πραγματικότητας, που, αν δεν είναι η τρύπα στον τοίχο των μυθιστορημάτων του Westerfeld, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι εκείνη του λαγού που οδηγεί την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, εικάζεται ότι θα ντυνόμαστε με τριών ειδών ρούχα. Τα "κανονικά" μας, που θα εξυπηρετούν τις πρακτικές μας ανάγκες, αυτά που η τεχνολογία θα τους επιτρέπει να "διανθίζονται" με ειδικά εφέ, τα οποία θα γίνονται ορατά σε ένα περιβάλλον επαυξημένης πραγματικότητας, και τα ψηφιακά. Πώς θα τα φοράμε; Είτε μέσω ψηφιακών φίλτρων, apps ή εργαλείων (σε αυτά υπήρξε πρωτοπόρος η Ray-Ban, που χρόνια πριν λάνσαρε το virtual try on για τα γυαλιά ηλίου της) είτε, αν τα προορίζουμε αποκλειστικά για χρήση στα social media μας, μέσω ψηφιακά τροποποιημένων φωτογραφιών.
Μέχρι εδώ, λοιπόν, η ψηφιακή μόδα έχει πολλά προτερήματα, τόσο πρακτικά –π.χ. μας επιτρέπει να κυκλοφορούμε με sneakers "ψηφιακά καλυμμένα" με ψηλά τακούνια– όσο και περιβαλλοντικά, καθώς μας οδηγεί στο να αγοράζουμε σε "κανονική" μορφή μόνο τα "απαραίτητα" και τα υπόλοιπα σε ψηφιακή. Έτσι, η βιομηχανία της μόδας, η δεύτερη πιο ρυπογόνος στον πλανήτη, μπορεί να γίνει επιτέλους "πράσινη". Το πιο ενδιαφέρον για τους λάτρεις της μόδας; Κάτι που αναφέρει στο vice.com ο Ισραηλινός σχεδιαστής Roei Derhi, που εργάζεται για την H&M και έχει ιδρύσει τον οίκο ψηφιακής μόδας Placebo: "Το καλύτερο κομμάτι της ψηφιακής μόδας έχει να κάνει με την αίσθηση της φυγής από την πραγματικότητα. Η ψηφιακή μόδα υπερβαίνει την πραγματικότητα. Επιτρέπει στους ανθρώπους να μη φοράνε απλώς ρούχα, να φοράνε φαντασιώσεις". Καθώς η τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας βελτιώνεται συνεχώς, η tech-couture παρέχει ήδη δυνατότητες που δεν μπορεί να προσφέρει η "συμβατική" υψηλή ραπτική, όπως το να φοράμε φλεγόμενα φορέματα ή sci-fi outfits που αψηφούν τη βαρύτητα και μάλιστα χωρίς να μας κάνουν να δυσανασχετούμε.
NFTs, η υψηλή ραπτική της νέας εποχής
Τα NFTs έγιναν mainstream κατά τη διάρκεια του 2021, με το λεξικό Collins να επιλέγει ως Λέξη της Χρονιάς το "κυβερνοπάνκ" αρκτικόλεξο NFT, που προέρχεται από τις λέξεις "non-fungible token" (δηλαδή "μη ανταλλάξιμη μάρκα"). Πλέον θεωρούνται το next big thing στη βιομηχανία της μόδας, καθώς έχουν τη δυναμική να αλλάξουν για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αυτή λειτουργεί. Περί τίνος όμως πρόκειται; Κάθε NFT αποτελεί ένα ψηφιακό πιστοποιητικό που καταχωρίζεται σε ένα blockchain (ένα είδος online λογιστικού βιβλίου), όπως ακριβώς και τα κρυπτονομίσματα. Το blockchain χρησιμεύει για την καταγραφή της ιδιοκτησίας, τη διαχείριση και την επιβεβαίωση της αυθεντικότητας ενός περιουσιακού στοιχείου, το οποίο μπορεί να είναι, π.χ., ένα ψηφιακό φόρεμα υψηλής ραπτικής σε μορφή jpg αλλά και ένα "συμβατικό" ή ένας συνδυασμός ψηφιακού και συμβατικού, καθώς πολλοί οίκοι μόδας, σε ορισμένες περιπτώσεις, μαζί με το ψηφιακό ρούχο που πωλούν ως NFT στέλνουν στους αγοραστές και την "κανονική" του εκδοχή.
Οι ιδιοκτήτες των NFTs τα φυλάσσουν σε ψηφιακά πορτοφόλια με τον ίδιο τρόπο που φυλάσσονται τα κρυπτονομίσματα, όπως το Ether και το Bitcoin. Αν αγοράσεις ένα NFT φόρεμα υψηλής ραπτικής, αυτό που προστίθεται στο ψηφιακό σου πορτοφόλι είναι ένα πιστοποιητικό που αποδεικνύει μέσω της τεχνολογίας blockchain ότι είναι αυθεντικό και ότι εσύ είσαι η μοναδική νόμιμη κάτοχός του.
Για την ιστορία, το πρώτο fashion NFT δημιουργήθηκε πριν από τρία χρόνια, τον Μάρτιο του 2019, αρκετά πριν μπει το αρκτικόλεξο στην καθημερινή μας ομιλία. Επρόκειτο για ένα digi-couture ιριδίζον φουτουριστικό σύνολο που διατέθηκε μόνο σε ψηφιακή μορφή, δημιουργημένο από τον οίκο ψηφιακής ραπτικής The Fabricant σε συνεργασία με τα Dapper Labs και την Johanna Jaskowska, δημιουργό πολλών επιτυχημένων φίλτρων του Instagram. Η τιμή στην οποία πουλήθηκε έπειτα από δημοπρασία στην πλατφόρμα Ethereal Summit ήταν 9.500 δολάρια και το "fitting" έγινε πάνω σε φωτογραφίες της Mary Ren, συζύγου του πλειοδότη Richard Ma. Στις 10 Σεπτεμβρίου του 2021, πάλι, 777 NFTs με την υπογραφή του οίκου Karl Lagerfeld, κοστολογημένα προς μόνο 77 ευρώ έκαστο, διατέθηκαν μέσω της μπουτίκ ψηφιακής μόδας The Dematerialised και ξεπούλησαν μέσα σε 33,77 δευτερόλεπτα. Δύο άλλες γνωστές μπουτίκ ψηφιακής μόδας είναι η Replicant και η DressX.
Η τρομακτική επιτυχία των fashion NFTs οφείλεται στο ότι λειτουργούν ως σύμβολα ενός αρχόμενου crypto-status καθώς και στην εγγύηση της μοναδικότητάς τους, του concept πάνω στο οποίο βασίζεται η ίδια η έννοια της υψηλής ραπτικής. Για να το κατανοήσουμε, ας σκεφτούμε ένα κόκκινο φόρεμα με την υπογραφή του Christian Lacroix και τεχνολογία blockchain. Κι ενώ οποιαδήποτε γυναίκα μπορεί να πάει σε μια ταλαντούχα μοδίστρα και να φτιάξει ένα "ίδιο", ειδικά αν ο οίκος –άκουσον άκουσον– δώσει στη δημοσιότητα το πατρόν του, όπως έκανε πέρυσι ο JW Anderson με μια πλεκτή ζακέτα την οποία πούλησε ως NFT, μοναδική κάτοχος του "αυθεντικού" φορέματος θα είναι η ιδιοκτήτρια του NFT του. Μάλιστα, καθώς οι τίτλοι ιδιοκτησίας των NFTs είναι ανιχνεύσιμοι, ο καθένας θα μπορεί να εξακριβώσει αν εκείνη είναι η "εκλεκτή".
Τα NFTs, λοιπόν, προορίζονται να αποτελέσουν την haute couture του metaverse, με τα ψηφιακά προϊόντα μόδας που διαθέτουν τεχνολογία blockchain να πωλούνται ήδη σε δυσθεώρητα υψηλές τιμές, ακόμα και πιο ακριβά από τις "συμβατικές" εκδοχές τους, όπως συνέβη πρόσφατα με μια ψηφιακή τσάντα Gucci, που μεταπωλήθηκε στην πλατφόρμα gaming Roblox προς 4.115 δολάρια, τιμή υψηλότερη από αυτήν της "κανονικής" εκδοχής της. Ένα άλλο σημείο της γοητείας που ασκούν τα fashion NFTs στους καταναλωτές είναι η "συλλεκτικότητά" τους, το ότι αντιμετωπίζονται σαν έργα τέχνης, κάτι που γίνεται προφανές από τις υψηλές τιμές που "χτυπάνε" ψηφιακά προϊόντα που δεν έχουν χρηστική αξία ή δε συνοδεύονται από το "συμβατικό" τους αντίστοιχο. Η αγορά τους λειτουργεί ως σύμβολο status και ταυτόχρονα ως επένδυση, καθώς αναμένεται να αποκτήσουν τεράστια χρηματική αξία στο μέλλον.
Πού καταλήγουμε, λοιπόν; Ίσως στο μέλλον, καθώς μπαίνουμε στην εποχή του metaverse, αν όλοι φοράμε γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας, να μπορούμε να σκανάρουμε τους άλλους "με τα μάτια μας", όπως οι ήρωες των sci-fi μυθιστορημάτων του Westerfeld, και να αναγνωρίζουμε αν φοράνε πανάκριβα NFT ρούχα, όπως πριν από μερικούς μήνες θαυμάζαμε το φουτουριστικό φόρεμα της Ίρις Βαλ Χέρπεν που φόρεσε η Γκράιμς στο "Met Gala".
Ίσως τα ρούχα για τα οποία θα είμαστε υπερήφανοι να μη ράβονται, αλλά να δημιουργούνται με pixels. Να μην τα δοκιμάζουμε για να δούμε αν είναι στο μέγεθός μας, αλλά να εφαρμόζουν τέλεια πάνω σε ψηφιακά επεξεργασμένες φωτογραφίες μας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κανένα από αυτά τα ρούχα δε θα μυρίζει απορρυπαντικό, κανένα δε θα θυμίζει σε τίποτα τον κόσμο τον παλιό, τον "λίγο".
Πηγή: Madamefigaro.gr
