shutterstock
Led/ Πάγος
Μετρ των αστυνομικών θρίλερ των αχανών εκτάσεων, ο Καρύλ Φερέ μας έχει ταξιδέψει στο παρελθόν από τη Λατινική Αμερική ως τη Νέα Ζηλανδία, συναρπάζοντας πάντα τόσο με την πλοκή των βιβλίων του όσο και με τον ανοιχτό ορίζοντα των ανοίκιων τόπων όπου εκτυλίσσονται και την άνεση με την οποία ενσωματώνει σε αυτά ιστορικές και κοινωνικοπολιτικές πληροφορίες που μαρτυρούν σε βάθος έρευνα. Στον "Πάγο (Led στα ρώσικα)" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα, προσγειωνόμαστε απότομα στο πιο δυστοπικό ίσως σκηνικό στο οποίο μας έχει μεταφέρει μέχρι τώρα, σε μια χιονοθύελλα στους μείον 64° Κελσίου, όπου άνεμοι διακόσια χιλιόμετρα την ώρα θέριζαν τη χερσόνησο Ταϊμίρ της Αρκτικής ζώνης και ο νεαρός μεταλορύχος Γκλεμπ Μπερένσκυ παρατηρούσε το σιβηρικό τέρας πίσω απ’τά τριπλά παράθυρα του διαμερίσματός του, μαγεμένος και συνάμα τρομοκρατημένος.
"Το Νορίλσκ ήταν μια πόλη ίλιγγος, ένα ψυχικό δηλητήριο που απορροφούσε τον εγκέφαλο των ανθρώπων που εξόκειλαν εκεί, σε μεταμόρφωνε σε χρυσαλλίδα μέσα σε αυγό, συντηγμένο στην καρδιά ενός χαμένου πυρήνα. Μια εντύπωση σεληνιακού τοπίου ακύρωνε τα ανάγλυφα και τα τοιχώματα, καταπλάκωνε, κονιορτοποιούσε τις αισθήσεις. Τείχη πολυκατοικιών σαν ζωγραφιές που ξεγελούν το μάτι, αυλές κατεστραμμένες απ’τούς βίαιους ανέμους, ψυχές ναρκωμένες, παραναλώματα μιας κοσμικής υποθερμίας που μείωνε τα όντα σε αντικείμενα. Κατάθλιψη, απώλεια αισθήσεων, αυτοκτονία : Η έλλειψη βιταμινών συνδεδεμένη με τις πολικές νύχτες δεν εξηγούσε τα πάντα".
Η ανακάλυψη του πτώματος ενός εκτροφέα ταράνδων αποτελεί την αρχή μιας υπόθεσης διαδοχικών εγκλημάτων που θα αναλαμβάνει ο Μπορίς, ένας φλεγματικός, εξόριστος αστυνομικός απ’ το Ιρκούτσκ που βρίσκεται ξανά αντιμέτωπος με την απόλυτη διαφθορά. Μια σειρά ξεχωριστοί χαρακτήρες - αντιήρωες βρίσκονται φυλακισμένοι στο πλέον απομονωμένο λευκό σκηνικό, "θύματα ενός πουτινικού Big Brother που στεγανοποιούσε μέρα με τη μέρα τα τοιχώματα της βιομηχανικής πόλης. (...) Επειδή το μετάλλευμα τροφοδοτούσε την πολεμική βιομηχανία, από το καθεστώς της κρυφής πόλης κατά την εποχή του Στάλιν είχε περάσει στο καθεστώς της κλειστής πόλης.Και σήμερα ακόμη δεν φτάνεις εκεί παρά μόνο με τη συγκατάθεση της Εσωτερικής Ασφάλειας η οποία βάζει τη σφραγίδα εισόδου με το σταγονόμετρο.”
Σε ένα πολιτικό και οικολογικό μυθιστόρημα, διαφορετικό από τα προηγούμενα πολάρ του, ο Καρύλ Φερέ ντύνει το νουάρ στο αρκτικό λευκό. Σε μια χώρα όπου η βία εναντίον των γυναικών από τους συζύγους τους τιμωρείται με πρόστιμο όσο αυτό της παράνομης στάθμευσης αν δεν απαιτείται νοσοκομειακή περίθαλψη και καθώς οι δημοσιογράφοι της Πολικής Αλήθειας συναγωνίζονταν στην αυτολογοκρισία, οι ήρωες του Φερέ αδειάζουν μπουκάλια βότκας υπό τους ήχους παλιών κομμάτι των KINO και άλλων ροκ συγκροτημάτων του Λένιγκραντ των ‘80s, γράφοντας "ποιήματα μοιραία για ψυχές χωρίς στόχους”, απαγγέλουν Μαγιακόφσκι, Μαντελστάμ ή Γιεσένιν σε μπαρ χωρίς τζαμαρίες και επιγραφές ή συγκεντρώνουν πάνω τους όλα τα κλισέ του Σιβήριου, σκληροί με τον πόνο, αλκοολικοί, βίαιοι. Θα καταφέρουν να αποδράσουν από τη χωρίς τοίχους φυλακή της πόλης του Νορίλσκ;
Μετάφραση Αργυρώ Μακάρωφ, εκδόσεις Άγρα
Ο Καρύλ Φερέ ζει στο Παρίσι. Περιπλανήθηκε στη Νέα Ζηλανδία με τη "Σάγκα Μαορί" (Χάκα, 1998 / Εκδόσεις Άγρα 2015, Ούτου, 2004 / Εκδόσεις Άγρα, 2016 – Βραβεία : SNCF du polar français 2005, Sang d’encre 2005, Michel-Lebrun 2005), στην Αφρική (Ζουλού, βραβεύτηκε μεταξύ άλλων με το Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής λογοτεχνίας το 2008 και διασκευάστηκε για τον κινηματογράφο το 2013), στη συνέχεια στην Αργεντινή (Μαπούτσε, 2012 / Εκδόσεις Άγρα, 2015 – Βραβεία : Landerneau Polar 2012, Tenebris 2013), στη σκοτεινή εξερεύνηση της Χιλής (Κόνδωρ, 2016 / Εκδόσεις Άγρα, 2017) και στην Κολομβία (Πας – Ειρήνη, 2019 / Εκδόσεις Άγρα, 2020). Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Οι νύχτες του Σαν Φρανσίσκο (2014) και το Ποτέ πια μόνος (2018).
Οι Καταρράκτες
Ένα τραγούδι ονόματι The Falls της μπάντας The Mutton Birds που ο Ίαν Ράνκιν άκουσε σε ένα ταξίδι στη Νέα Ζηλανδία, ένας στίχος του οποίου έλεγε "Κάποια ιστορία πρέπει να υπάρχει πίσω από όλα αυτά” και μια επίσκεψη στο Εθνικό Μουσείο της Σκωτίας στο Εδιμβούργο για τα γυρίσματα ενός ντοκιμαντέρ, όπου ένας φύλακας του είπε ότι έπρεπε να δει οπωσδήποτε μια σειρά μικροσκοπικά φέρετρα που είχαν βρεθεί στην εξοχική τοποθεσία Το Κάθισμα του Αρθούρου το 1836, αποτέλεσαν την αφετηρία για τους "Καταρράκτες”. Ένα βιβλίο που όπως συνειδητοποιεί ο Ράνκιν στον πρόλογο της επετειακής έκδοσης του κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματός του που επανακυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, πραγματεύεται, όπως και σχεδόν όλα τα μυθιστορήματά του, "την ιστορία πίσω από την ιστορία”.
Έχοντας στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου τις κασέτες του Hendrix, των Cream και των Rolling Stones και πίνοντας το ένα μετά το άλλο σχεδόν όλα τα σκωτσέζικα malt που έχουμε ακουστά, ο επίσης μουσικόφιλος, όπως και ο δημιουργός του, Επιθεωρητής Ρέμπους περιηγείται στην πίσω πλευρά του Εδιμβούργου, την απόκρημνη πόλη, όπου "ίσως ο ίλιγγος να ενυπάρχει στη φύση του τόπου”.
"Απολάμβανε το μέγεθος της πόλης, το σφρίγος της, Του άρεσαν τα μπαράκια της. Η εξωτερική της όμως εμφάνιση είχε πάψει να τον εντυπωσιάζει από καιρό. Η Τζιν τυλίχτηκε σφιχτά στο παλτό της. "Όπου κι αν κοιτάξεις, κρύβεται κάποια ιστορία, ένα μικρό κομμάτι της Ιστορίας". Τον κοίταξε και αυτός κατένευσε, στο νου του όμως έρχονταν όλες οι αυτοκτονίες με τις οποίες είχε ασχοληθεί, οι άνθρωποι που είχαν πηδήξει από τη γέφυρα Νορθ, γιατί ίσως δεν μπορούσαν να δουν την ίδια πόλη που έβλεπε η Τζιν.
"Τη θέα αυτή δεν τη βαριέμαι ποτέ", του είπε, πηγαίνοντας προς το αμάξι του. Μ’ ένα νεύμα προσποιήθηκε ότι συμφωνούσε. Για αυτόν δεν υπήρχε θέα. Μόνο το σκηνικό ενός εγκλήματος που επρόκειτο να διαπραχθεί”.
Συνδυάζοντας παλιά και σύγχρονα μυστήρια του Εδιμβούργου, θα δώσει τη λύση σε μια συναρπαστική ιστορία αναβίωσης του κακού που ξεκινά από την εξαφάνιση της κόρη ενός µεγαλοτραπεζίτη και ακολουθεί τα ίχνη της μέσα στα παιχνίδια ρόλων του πρώιμου διαδικτύου και μακάβριους γρίφους που μας πάνε πίσω σε εγκλήματα του 1820. Θα τον ακολουθήσουμε στο λαβύρινθο της πλοκής και του Εδιμβούργου, "μια πόλη Τζέκιλ και Χάιντ, ένα πράγμα φαινομενικά ίδιο αλλά τελείως διαφορετικό κάτω από την επιφάνεια”, μαζί με αστυνομικούς που βασανίζονται από διαφορετικά δαιμόνια, σε γειτονιές που αρχίζουν να γίνονται ολοένα και πιο ελιτίστικες και όπου συνυπάρχουν ατμοσφαιρικά εστιατόρια, τελειωμένες pub και μαγαζιά που σερβίρουν φασόλια πάνω σε ψημένες φέτες ψωμιού και τσάι τόσο δυνατό που φοβάσαι ότι θα πάθεις δηλητηρίαση από την τανίνη.
"Διακρίνει ένα επαναλαμβανόμενο σχήμα: γραφίστας, σύμβουλος σπουδών, διοργανωτής εκδηλώσεων και τώρα ο οικονομικός κλάδος. "Έχει πάψει ο κόσμος να κάνει πραγματικά επαγγέλματα;" ρώτησε τη Χόουζ. Αυτά είναι πραγματικά επαγγέλματα, του απάντησε.
Για να επιβεβαιώσουμε, τελικά, τα λόγια του ίδιου του Ράνκιν: "Το αστυνομικό μυθιστόρημα έχει έναν δυνατό πρωταγωνιστή στον πυρήνα του - τον ντετέκτιβ - και χρησιμοποιεί τον τόπο στον οποίο διαδραματίζεται η υπόθεση με τέτοιους τρόπους, που αισθανόμαστε ότι μαθαίνουμε την εν λόγω πόλη ή χώρα. Οι αναγνώστες θα έρθουν σε επαφή με τις παραδόσεις και την ιστορία του συγκεκριμένου τόπου, θα γνωρίσουν την κουλτούρα της περιοχής, το φαγητό, τη μουσική κ.ά. Με άλλα λόγια το αστυνομικό μυθιστόρημα είναι ένας ολόκληρος κόσμος από μόνο του και κατορθώνει να προσφέρει, εκτός από ψυχαγωγία και γνώση. Αυτός είναι ο λόγος που συνεχίζω να γράφω για τον επιθεωρητή Ρέμπους.
Για μένα ο ντετέκτιβ δεν απέχει πολύ από τον συγγραφέα. Ως μυθιστοριογράφος προσπαθώ να κατανοήσω τον κόσμο γράφοντας γι αυτόν”.
Μετάφραση: Γιώργος Τζήμας, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Ο Ian Rankin και ο Τζον Ρέµπους έχουν αγαπηθεί πολύ από το ελληνικό κοινό που έσπευσε να συναντήσει τον αγαπηµένο του συγγραφέα και τις τρεις φορές που επισκέφτηκε την Ελλάδα το 2002, το 2009 και το 2014 στο πλαίσιο προώθησης των βιβλίων του.Οι Καταρράκτες είναι η 12η περιπέτεια του επιθεωρητή Ρέµπους που κυκλοφόρησε πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχµιο το 2002. Στα είκοσι χρόνια που µεσολάβησαν, επανεκδόθηκε τέσσερις φορές, ενώ ακολούθησαν τα επόµενα 11 βιβλία της σειράς µε πιο πρόσφατο το Ένα τραγούδι για δύσκολους καιρούς (2020).
