Τα μεγάλα ραντεβού του φθινοπώρου

Είτε ως θερινή παράταση είτε ως χειμερινά προεόρτια, τα μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα του φθινοπώρου, από κλασικό μπαλέτο μέχρι ποπ μουσική και από σημαντικές ταινίες μέχρι μεγάλες εκθέσεις, θα μας στείλουν ξανά σε συναυλιακούς χώρους, θέατρα, μουσεία, αίθουσες προβολής και στάδια. Κάποια θα τα χαρούμε open air, μια και το καλοκαίρι πάντα αργεί να τελειώσει, και άλλα σε κλειστές αίθουσες, προκειμένου να προετοιμαστούμε για τη σεζόν που έρχεται.

19/9 Lady Gaga στο ΟΑΚΑ

Οι ημέρες για το μεγάλο event πλησιάζουν: η κυριότερη καλλιτεχνική φυσιογνωμία στο διεθνές ποπ σκηνικό έρχεται εδώ στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας της The Artpop Ball, έχοντας μάλιστα κυκλοφορήσει μόλις ένα άλμπουμ με ντουέτα με τον θρυλικό jazz crooner Tony Bennett. Αυτό είναι ενδεικτικό της καλλιτεχνικής πολυπραγμοσύνης και της επιδεξιότητας της Lady Gaga. Ανεξάρτητα από οποιαδήποτε εμπειρία μπορεί να έχει κάποιος, εδώ, στην ειδικά σχεδιασμένη σκηνή που τη φέρνει σχεδόν σε απόσταση αναπνοής από τους fans της κι επιτρέπει στο κοινό να παρακολουθεί τη συναυλία μέσα από νέα οπτική γωνία, όλα μετατρέπονται σε μια πραγματικά καινούργια αίσθηση.

12/9 Vanessa Mae στο Ηρώδειο

Από τις καλλιτέχνιδες που έχουν καταφέρει να γεφυρώσουν τον κόσμο της λόγιας μουσικής με εκείνον της ποπ, η Vanessa Mae δεν συνηθίζει να βάζει όρια στο ρεπερτόριο ή στη φαντασία της. Με ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει Μπαχ, Μπετόβεν, Μπραμς, Βιβάλντι αλλά και τάνγκο, ινδική μουσική, ποπ τραγούδια, μελωδίες του δικού μας Vangelis και σπουδαίες μπαλάντες η βιρτουόζος του ηλεκτρικού βιολιού από τη Βρετανία επιστρέφει στο Ηρώδειο για να μας υπενθυμίσει ό,τι διαπιστώνουμε κάθε φορά που την παρακολουθούμε: πως με το αδιαμφισβήτητο ταλέντο και την εκρηκτική της σκηνική παρουσία διαθέτει όλο το πακέτο.

8-10/9 Μπαλέτα Γκριγκορόβιτς στο Ηρώδειο

Το επικό έργο «Σπάρτακος» (φωτό) του Αράμ Χατσατουριάν (8/9), βασισμένο σε ιστορικά γεγονότα, το οποίο ο Αρμένιος συνθέτης δημιούργησε το 1956 εμπνεόμενος καθαρά από τη λαϊκή παράδοση του τόπου του, αλλά και η «Ζιζέλ» του Αντόλφ Αντάμ (9-10/9), ένα από τα σημαντικότερα ρομαντικά μπαλέτα που είδε τα φώτα της σκηνής το 1841, θα μας κάνουν να αναζητήσουμε και πάλι μια θέση για τις παραστάσεις του καλλιτεχνικού σχήματος του σπουδαιότερου εν ζωή Ρώσου χορογράφου. Ο Γιούρι Γκριγκορόβιτς έχει επισκεφθεί την Αθήνα, και πιο συγκεκριμένα το Θέατρο Μπάντμιντον, τρεις συνεχείς χρονιές με το τωρινό του σχήμα και πλέον δηλώνει με συγκίνηση έτοιμος να ξαναντιμετωπίσει την πρόκληση του Ηρωδείου μετά τη δεκαετία του 1970, οπότε είχε παρουσιάσει εκεί τον «Σπάρτακο» με αστέρια των Μπολσόι, των οποίων διατέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής επί τριάντα χρόνια.

13/9 Blend Techniques στο «Gazi Music Hall»

Με headliners δύο αστέρια της dance σκηνής τα οποία σπάνια συναντά κάποιος στο ίδιο line up, τον Richie Hawtin aka Plastikman (φωτό) και τον Dubfire (το techno σκέλος των Deep Dish), το φεστιβάλ ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής Blend Techniques σταθμεύει στην τέταρτη διοργάνωσή του στο «Gazi Music Hall» για ένα δωδεκάωρο after hours μαραθώνιο. Μαζί τους θα είναι άλλοι τρεις καλλιτέχνες της δισκογραφικής εταιρείας Μ_nus, οι Gaiser, Matador και Fabio Florido, οι οποίοι θα βάλουν τη δική τους minimal techno σφραγίδα σε μια αυστηρά για clubbers hi-end ολονυχτία.

11/9 Luz Casal στο Ηρώδειο

Ο κόσμος ολόκληρος –συμπεριλαμβανομένου και του ελληνικού κοινού– αγάπησε τη Luz Casal και πέρα από την καταλυτική παρουσία της φωνής της στο σινεμά του Πέδρο Αλμοδόβαρ. Η Ισπανίδα ντίβα είχε ήδη διαμορφώσει στις αρχές των '90s μια ουσιαστική crossover προοπτική ανάμεσα στη λαϊκή ισπανική μουσική και στην ευρεία ποπ/ροκ αντίληψη και τα άλμπουμ που κυκλοφορούσε τότε γνώρισαν –δικαίως– τεράστια επιτυχία. Η ερμηνευτική ευαισθησία της είναι κάτι το προφανές και κερδίζει με άμεσο τρόπο τον ακροατή. Η σοβαρή περιπέτεια της υγείας της μέσα στα τελευταία χρόνια δεν την έκανε μόνο πιο αξιαγάπητη, αλλά την όπλισε επιπλέον με δύναμη και πάθος για κάθε της περφόρμανς.

23/9 Γκαλά για την Πλισέτσκαγια στο Ηρώδειο

Μπορεί να είναι πια πολύ μεγάλη για να ανεβεί στη σκηνή και να μας καθηλώσει με τις αέρινες πιρουέτες της, ωστόσο το 2011 (σε ηλικία 86 ετών) την είδαμε να χαιρετά όλο χάρη το κοινό εκτελώντας αργές χορευτικές κινήσεις. Η Μάγια Πλισέτσκαγια είναι ένας ζωντανός θρύλος, που αγάπησε βαθιά την τέχνη της κι έκανε το κοινό να τη λατρέψει για το προσωπικό της στιλ. Το γκαλά χορού «Ave Maya», το οποίο στήνεται προς τιμήν της μεγάλης μπαλαρίνας στο Ηρώδειο, φέρνει στη σκηνή principal dancers σημαντικών μπαλέτων του κόσμου (Αλίνα Κογιοκάρου, Αριονέλ Βάργκας, Μαριανέλα Νούνεζ κ.ά.) και περιλαμβάνει κλασικές χορογραφίες από τα έργα «Δον ­Κιχώτης», «Ραϊμόντα», «Καρυοθραύστης», «Ωραία Κοιμωμένη», «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», «Μανόν», «Κουρσάρος» και «Κάρμεν».

15/9 «Μέδουσα» στο Ηρώδειο

Τη Σάρα Μπάρας τη χειροκροτήσαμε για το πάθος και την ακαταμάχητη γοητεία της επί σκηνής στην παράσταση «Μαριάνα Πινέδα» το 2004 στο Ηρώδειο. Η πεπειραμένη χορεύτρια-χορογράφος κι εκσυγχρονίστρια του φλαμένκο επανέρχεται στο ρωμαϊκό ωδείο για να παρουσιάσει ένα μουσικοχορευτικό θέαμα με ελληνικό θέμα, τη «Μέδουσα». Στο μύθο της ιέρειας του ναού της Αθηνάς η οποία είχε δεσμευτεί από όρκο αιώνιας αγνότητας αλλά και στα θέματα που προκύπτουν από αυτόν (η τιμωρία, το πάθος, η αγάπη), η Μπάρας αναγνώρισε κάτι από το πάθος του φλαμένκο. Αυτό το νέο της έργο, στο οποίο συμμετέχουν σαράντα συντελεστές, είναι συμπαραγωγή των ισπανικών φεστιβάλ Merida και Peralada, και η χώρα μας αποτελεί τον πρώτο σταθμό της παγκόσμιας περιοδείας του.

20-28/9 «Quidam» από το Cirque du Soleil

Υπάρχει ένα κοινό στοιχείο σε όλες τις παραστάσεις των Καναδών... πρωταθλητών του θεάματος για όλη την οικογένεια: τα ακροβατικά είναι εκτελεσμένα από αθλητές της ενόργανης γυμναστικής και οι ηθοποιοί μαζί με τους street performers πρωταγωνιστούν σε χιουμοριστικά σκετσάκια αναμειγνύοντας τα κλασικά στοιχεία του τσίρκου με τις μοντέρνες φόρμες των παραστατικών τεχνών. Ωστόσο, σε κάθε παράσταση οι ιστορίες ξετυλίγουν τη μαγεία με διαφορετικό, μοναδικό τρόπο. Στο «Quidam», το τρίτο κατά σειρά σόου που θα παρουσιάσει το Cirque du Soleil στο κλειστό γήπεδο μπάσκετ του ΟΑΚΑ, η μικρή Zoe θα μας οδηγήσει σε έναν κόσμο αποκαλύψεων γεμάτο τρελούς κλόουν, παράξενα πλάσματα και ιπτάμενους ποδηλάτες. Αρκεί να αφεθείτε σε αυτόν... με ή χωρίς παιδιά.

26/9 Ludovico Einaudi στο Ηρώδειο

Σε λιγότερο από ένα χρόνο ο Ludovico Einaudi θα βρεθεί ξανά εδώ για να δώσει, μουσικά μιλώντας, σάρκα και οστά σε έννοιες που περιγράφονται σαν μαγικές συγκινήσεις ή ονειρικά ταξίδια. Ο Ιταλός διάσημος πιανίστας ξέρει πώς να αντλεί τις δικές του παραμέτρους μέσα από την πλούσια κλασική παράδοση και να τις τοποθετεί σε ιδιαίτερες νεο-ρομαντικές συνθέσεις που γίνονται (actual ή virtual) σάουντρακ για την αισθητική του βίου μας. Οι συνθέσεις του αγκαλιάζουν μια πλατιά γκάμα μουσικών επιρροών, από την κλασική μουσική, το rock, την electronica, την jazz, το ambient, το μινιμαλισμό, επικεντρώνονται ό,ως πάντα στον άνθρωπο και στα συναισθήματά του.

28/9 London Symphony Orchestra & Valery Gergiev στο Μέγαρο Μουσικής

Μεγάλη ορχήστρα, μεγάλος μαέστρος – στην κυριολεξία! Ανάμεσα στις πέντε καλύτερες ορχήστρες του κόσμου εδώ και πολλά χρόνια, η Συμφωνική του Λονδίνου (που πρωταγωνιστεί τόσο στην κλασική σκηνή όσο και σε κάποιες όψεις της ποπ κουλτούρας, κυρίως της κινηματογραφικής) έχει ιδιαίτερα αναπτυγμένη σχέση με τον πολυπράγμονα και υπερδημιουργικό μαέστρο Valery Gergiev, γενικό διευθυντή του Θεάτρου Μαρίνσκι (πρώην Κίροφ) της Αγίας Πετρούπολης. Για άλλη μία φορά καλούμαστε να απολαύσουμε ένα ξεχωριστό μουσικό πρόγραμμα, το οποίο απαρτίζεται από το Κοντσέρτο για Πιάνο αρ. 2 του Τσαϊκόφσκι και τις συμφωνίες αρ. 1 και αρ. 5 του Προκόφιεφ. Στο πιάνο θα είναι ο Denis Matsuev.

17-28/9 Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας

Πανηγυρικό κλίμα προβλέπεται φέτος για τις Νύχτες Πρεμιέρας, οι οποίες συμπληρώνουν τα 20 χρόνια τους με πάνω από 100 νέες ταινίες μεγάλου μήκους απ’ όλο τον κόσμο αλλά και την Ελλάδα, τρία διαγωνιστικά τμήματα, ειδικά αφιερώματα, ντοκιμαντέρ και πολλές ελληνικές ταινίες μικρού μήκους. Η έναρξη θα γίνει με τη μαύρη σάτιρα-δραματικό θρίλερ «Άγριες Ιστορίες» («Wild Tales») του Αργεντινού Ντάμιαν Σιφρόν, η οποία ενθουσίασε στο τελευταίο Φεστιβάλ Κανών. Από εκεί έρχεται και το απολαυστικό «Xenia» (φωτό) του Πάνου Κούτρα, ενώ στο υπό διαμόρφωση πρόγραμμα ξεχωρίζουν ακόμη το πολιτικό θρίλερ «’71» του Γιάν Ντεμάνζ από το Φεστιβάλ Βερολίνου (μία από τις καλύτερες ταινίες της νέας σεζόν), η επετειακή προβολή του «Σχιζοφρενούς Δολοφόνου με το Πριόνι» και τα αφιερώματα στους Ρόμπερτ Άλτμαν και Αντρέι Ζουλάφσκι.

27/9-25/10 Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης: Πολυμορφία

Στους τοίχους (των μουσείων) αλλά και στο πανί της μεγάλης οθόνης θα έχει την τιμητική της η street art χάρη στο ολοκαίνουργιο Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης: Πολυμορφία. Η αυλαία ανεβαίνει στις 27/9 με διπλό ραντεβού στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς. Στην έκθεση «Like New» οι Αλέξανδρος Βασμουλάκης (έργο του στη φωτό), Βασίλης Μαρκοσιάν, Aργύρης Σαρασλανίδης και Σιμόνη Φοντάνα, Cacao Rocks, Φράνκο Φασόλι, Άντονι Λίστερ παρουσιάζουν έργα τα οποία εμπεριέχουν στοιχεία που μας είναι γνώριμα από καλλιτεχνικά ρεύματα των αρχών του 20ού αιώνα, ενώ το «More or less» αναζητά εκλεκτικές συγγένειες στις τυπογραφικές συνθέσεις των Τζον Φέκνερ, Γκρεγκ Παπαγρηγορίου, Πάρη Κούτσικου, D!, SNRS και L’Atlas. Μέχρι τις 25/10 ετοιμάζει ακόμα προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών μικρού μήκους στο «Ρομάντσο» και στην Ταινιοθήκη καθώς και μια σχετική ημερίδα.

8/11 Kenny Barron & Dave Holland στο «Gazarte»

Είναι και οι δύο πολύ γνωστοί μας, καθώς ο βετεράνος πιανίστας Kenny Barron εντυπωσίασε πριν από μερικούς μήνες στο Μέγαρο Μουσικής και ο σπουδαίος μπασίστας Dave Holland (φωτό) έχει παίξει κατ’ επανάληψη εδώ – τελευταία φορά στη Στέγη πριν από τρία χρόνια. Βιρτουόζοι, αλλά κυρίως μουσικοί και αυτοσχεδιαστές με αίσθημα, έχουν παίξει αρκετές φορές μαζί, όμως η τωρινή τους συνεργασία σφραγίζεται από δημιουργική ωριμότητα, μια και διατρέχουν στιλιστικά όλες τις πτυχές της σύγχρονης τζαζ: από το bebop στη modal jazz και από το mainstream σε κάθε ουσιωδώς modern αντίληψη. Το ντουέτο των Dave Holland και Kenny Barron είναι must σε όλα τα πρόσφατα διεθνή φεστιβάλ και jazz joints.

31/10 Tarja στο «Gagarin 205»

Εδώ και μία δεκαετία που έχει ανεξαρτητοποιηθεί καλλιτεχνικά από τους Nightwish, η Tarja Turunen αξιοποιεί στο έπακρον τις εκφραστικές της δυνάμεις ως υψίφωνου. Το φετινό άλμπουμ της «Left in the dark» (ως συμπλήρωμα του περσινού «Colours in the dark») δείχνει επακριβώς τις οπερατικές της δυνατότητες στο πλαίσιο ενός ισχυρού μεταλλικού/συμφωνικού πλέγματος. Και η live παρουσία της εδώ είναι σαφώς ξεχωριστή.

1/11 Allah-Las στο «Fuzz»

Θυμόμαστε στην πρώτη εμφάνιση των Allah-Las (τον Μάιο του 2013) τον κόσμο να αποχωρεί ευχαριστημένος από το κατάμεστο «Fuzz» με μια κόπια βινιλίου από το ομώνυμο ντεμπούτο τους στο χέρι. Στην επικείμενη δεύτερη εμφάνισή του στον ίδιο χώρο, το καλιφορνέζικο γκρουπ φέρνει μαζί του τα τραγούδια (και τα αντίτυπα) του «Worship the sun» και υπόσχεται, όπως υπονοεί και ο τίτλος του ολοκαίνουργιου δεύτερου άλμπουμ του, μια βραδιά γεμάτη ηλιόλουστες garage, surf και psych μελωδίες απαθανατισμένες μέσα σε τρίλεπτα pop διαμάντια.

8-19 /10 «Αίματα» στη Στέγη

Μετά τα σενάρια του «Κυνόδοντα», των «Άλπεων» και του «Lοbster», ο Ευθύμης Φιλίππου υπογράφει τώρα μαζί με τη σκηνοθέτιδα Αργυρώ Χιώ­τη μια παράσταση-­συναυλία γεμάτη παραδοξότητες και σκοτεινό­ χιούμορ. Τα «Αίματα» ­είναι η εικονογραφημένη αλληλογραφία δύο φίλων, η οποία ξεκινάει όταν ο ένας τους αρχίζει να υποφέρει από μια παράλογη αιμορραγία που αφήνει τα ίχνη της σε πράγματα και ανθρώπους. Ένα πανκ ορατόριο, έμπλεο υπερρεαλισμού και κωμικής ευστροφίας, στο οποίο πρωταγωνιστούν, μεταξύ άλλων, η Εύη Σαουλίδου και ο Γιώργος Γάλλος.

Από 12/11 Γκρέκο επί τέσσερα

Από την Κρήτη στη Ρώμη και στο Τολέδο, η διαδρομή του Ελ Γκρέκο θα ζωντανέψει σε τρεις συν μία εκθέσεις που χτυπούν συντονισμένα τον Νοέμβριο στην πόλη. Την αφορμή δίνει, φυσικά, το φετινό Έτος Δομήνικου Θεοτοκόπουλου τετρακόσια χρόνια μετά το θάνατο του Κρητικού καλλιτέχνη. Περιμένουμε λοιπόν με ενδιαφέρον στις 12/11 στο Μουσείο Μπενάκη να ανακαλύψουμε τον «Φιλικό κύκλο του Γκρέκο στο Τολέδο», τους διανοούμενους και συλλέκτες που τον ενέπνευσαν και τον στήριξαν μέσα από υλικό σημαντικών αρχείων και μουσείων της Ισπανίας. Στις 19/11 στο Βυζαντινό Μουσείο αποκαλύπτεται ο «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco», σε μια έκθεση που θα επιδιώξει να φωτίσει το κοινωνικό και καλλιτεχνικό περιβάλλον της Κρήτης κατά το 16ο αιώνα. Στις 20/11 στο Μπενάκη της Πειραιώς καταφθάνει η έκθεση «Ο Δ. Θεοτοκόπουλος μεταξύ Βενετίας και Ρώμης», με ντοκουμέντα που αφορούν την παραμονή του στην Ιταλία καθώς και εικόνες, πίνακες και χαρακτικά καλλιτεχνών του 16ου αιώνα. Μέσα στον ίδιο μήνα, τέλος, ένα μικρό αφιέρωμα για τον «Θάνατο στο έργο του Γκρέκο» θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.