Επιστρέφοντας για να γεμίσει με νότες τον έναστρο αττικό ουρανό, η «Ταράτσα του Φοίβου» ανάβει τα λαμπιόνια της αυτήν την Τετάρτη 6/6 και είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Λουκιανού Κηλαηδόνη.
«Ο πρώτος καλεσμένος που είχα σκοπό να φέρω στην “Ταράτσα” πέρυσι ήταν ο Λουκιανός Κηλαηδόνης», σημειώνει ο Φοίβος Δεληβοριάς όταν συναντιόμαστε σε ένα από τα στέκια του, στα βάθη του αυτόνομου κρατιδίου του Μετς. Και ακόμη κι αν δεν γνωρίζεις την προσωπική σχέση του Δεληβοριά με τον εμπνευστή του πάρτι της Βουλιαγμένης, βγάζει απόλυτο νόημα: ο Λουκιανός Κηλαηδόνης θα είχε εμπνεύσει ούτως ή άλλως τον Φοίβο Δεληβοριά, όσο οι υπόλοιποι παιδικοί ήρωες αυτού του ακανθωδώς τρυφερού τραγουδοποιού της εποχής μας – ίσως και περισσότερο από όλους.
«Για μένα ο Λουκιανός ήταν ο βασιλιάς της Αθήνας που ονειρεύτηκε κάποτε ο Αττίκ κι έκανε τη Μάντρα, της Αθήνας του λαϊκού αναψυκτηρίου, του θερινού σινεμά, του σημείου όπου ο λαϊκός της πολιτισμός, η πολυκατοικία ή η λαϊκή γειτονιά γίνονται θέαμα – ήταν ο κατεξοχήν ποιητής αυτού του πράγματος και ο άνθρωπος που έγραψε τον επικήδειό του, αν θέλεις, όταν όλη αυτή η εποχή της Αθήνας τέλειωσε και μας αποχαιρέτισε. Όμως δεν τον πρόλαβα», συνεχίζει, «κι επειδή πέρυσι το γεγονός της απουσίας του ήταν πολύ νωπό και οδυνηρό, αποφάσισα να μην κάνω τότε ένα αφιέρωμα που θα μπορούσε να θεωρηθεί τυμβωρυχία».
Μετά το θάνατό του, πάντως, υπήρξαν αρκετά φαινόμενα τυμβωρυχίας, όπως λόγου χάρη κάποιοι που θέλησαν να τον καπελώσουν πολιτικά και ιδεολογικά... Όταν φεύγει ένας άνθρωπος του οποίου η δημιουργική φλόγα είναι larger than life, σπεύδουν να τον εκμεταλλευτούν διάφοροι. Αυτό συμβαίνει πάντα, πες μου έναν σπουδαίο πνευματικό άνθρωπο οποιουδήποτε χώρου, τον οποίο δεν προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν είτε ένας πολιτικός χώρος, είτε ένας έμπορος, είτε μεταγενέστεροι καλλιτέχνες. Αυτά τα πράγματα δεν μπορούν να μειώσουν το έργο ενός ανθρώπου που ήταν σημαντικό, παρ’ όλα αυτά. Είναι καθήκον των κληρονόμων του αλλά και όσων αγαπούν την παρακαταθήκη του να τον προστατεύσουν.
Λες ότι ο Κηλαηδόνης έγραψε τον επιτύμβιο αυτής της Αθήνας, ωστόσο η επιτυχία της «Ταράτσας» δεν δείχνει ότι αυτή η Αθήνα ξαναζεί;
Ναι, έπειτα από πολλά χρόνια και ξεκάρφωτα. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, ο αττικός ουρανός υπάρχει πάντα και αυτή η πόλη το καλοκαίρι πάντα ξενυχτάει. Για κάποιο λόγο όμως την τελευταία δεκαπενταετία η καλοκαιρινή Αθήνα είχε κάπως εξορίσει από το κέντρο λαϊκά θεάματα. Είχε το Φεστιβάλ Αθηνών, είχε την Τεχνόπολη, τον Κήπο του Μεγάρου. Ένα θέαμα πιο «καθημερινό» όμως, εκτός του σινεμά, δεν είχε και αυτό ήταν σχεδόν ύποπτο. Όμως, όπως λέει ο Bruce Springsteen στο «Atlantic City»: «Everything dies baby that’s a fact / but maybe everything that dies some day comes back». Κάτι που είναι στην ουσία του ωραίο θα βρεθεί τρόπος να το ξανακάνουμε; Αυτό είναι η όλη ιστορία. Ο Λουκιανός βέβαια το έζησε όλο αυτό το πράγμα, εγώ περισσότερο το έχω φανταστεί. Έχω όμως την πολυτέλεια να κάνω κάτι χωρίς την αναφορά του βιώματος και αυτό μου δίνει κάποια πλεονεκτήματα. Είμαι ελεύθερος να το φτιάξω όπως θέλω. Κι έτσι, αντί να γράφω τον επικήδειο μιας εποχής που τελειώνει, στην πραγματικότητα παίρνω την ουσία της, που θα μείνει για πάντα ζωντανή.
Αυτή η νόθα νοσταλγία, ας το πούμε, είναι και η αιχμή όλης σου της παράδοσης στην τραγουδοποιΐα, έτσι δεν είναι;
Ναι δεν ξέρω πώς μπορεί να το τοποθετήσει κανείς αυτό. Σίγουρα πάντως δεν έχει να κάνει με το «οι παλιοί καλοί καιροί και τι ωραία που ήμασταν τότε και τι χάλια που είναι όλα σήμερα». Δεν ισχύει αυτό, γιατί έχουμε συνείδηση πια ότι όλα αυτά έγιναν σε εποχές γεμάτες πτώματα, γεμάτες μιζέρια, αλληλοσπαραγμό. Πολύ χειρότερες εποχές από τη σημερινή, που είναι μια εποχή παρακμής σίγουρα.
Λες παρακμή και όχι κρίση...
Κοίταξε, εγώ θεωρώ ότι η χώρα με έναν τρόπο, με μικρές ή μεγαλύτερες πτώσεις, παρακμάζει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Αν δεις ταινίες απ’ το ’80 και μετά, βλέπεις ότι η κοινωνία εκχυδαΐζεται, εκποιεί τα ζωντανά της στοιχεία. Βλέπεις τη λαϊκή ύπαρξη να είναι ένας τύπος ο οποίος γκρινιάζει συνέχεια για τη μάσα και τη ρεμούλα, την ίδια ώρα συμμετέχοντας όμως. Υπάρχει μια γελοιογραφία του ’80 που είναι ένας τύπος και λέει «θα ήθελα ή λιγότερη διαφθορά, ή περισσότερες δυνατότητες να συμμετάσχω». Μ’ αυτό δεν θέλω να μπω στη λογική του «όλοι μαζί τα φάγαμε», γιατί δεν ισχύει αυτό, μιλάω όμως για τον τρόπο με τον οποίο παραιτήθηκε απ’τον χαρακτήρα της η λαϊκή κοινωνία, κι αυτό το πράγμα το πλήρωσε αργότερα. Τα πράγματα τα οποία έλαμψαν στις διάφορες εποχές, ωστόσο, είτε ήταν η Μάντρα του Αττίκ, είτε τα πρώτα μπουζουκτσίδικα, είτε το θέατρο του Κουν, δεν έλαμψαν σε καλύτερες εποχές απ’ τη δικιά μας. Και πάντα ήταν πρωτοβουλίες λίγων ανθρώπων. Μια παρέα έκανε κάτι και άνθιζε ένας πολύ συγκεκριμένος χώρος. Αυτό το πράγμα είναι έμπνευση για μένα.
Επιβιώνει και το πνεύμα του Κηλαηδόνη στην Αθήνα του σήμερα;
Είχα πει κάποτε ότι ο Λουκιανός θα ήταν ιδεώδης δήμαρχος για την Αθήνα. Ή ο ιδεώδης αντιδήμαρχος, για να μην ασχολείται πολύ με τα πρακτικά. Ένας τύπος δηλαδή που θα τους έλεγε ότι η Κυψέλη πρέπει να γίνει έτσι ή η διασκέδαση πρέπει να λειτουργεί αλλιώς. Επειδή ήταν και αρχιτέκτονας, έχω την αίσθηση ότι κάθε δίσκος ή παράστασή του είναι ένα μικρό οικιστικό σχέδιο της Αθήνας. Κι επειδή, με αυτήν την έννοια, η «Ταράτσα» είναι ένα εγγόνι του ας πούμε, φέτος δεν γίνεται παρά να του την αφιερώσω. Και το πρώτο διήμερο να κάνω ένα ωραίο πάρτι προς τιμήν του.
Η «Ταράτσα του Φοίβου» ανοίγει στις 6/6 για να υποδεχτεί απροσδόκητους καλεσμένους σε ένα κεφάτο βαριετέ κάθε Τετάρτη και Πέμπτη του Ιουνίου. Κάθε Δευτέρα, πάλι, παραδίδεται στους Επισκέπτες της Δευτέρας, ξεκινώντας με την Παυλίνα Βουλγαράκη στις 11/6.
