Ένας παπάς (ο Σπύρος Παπαδόπουλος) που προσπαθεί να εκσυγχρονίσει το θεό, ένας μεθυσμένος (Γιώργος Χρυσοστόμου) που εμποδίζεται να φάει ένα σουβλάκι γιατί περιέχει γλουτένη και άλλα βλαβερά, ένας γύφτος με αναφορές στη Βίκυ Φλέσσα και τον Γιώργο Μπαμπινιώτη, μια ουρά στα ΑΤΜ ένα σουρεαλιστικό τσικ παραπάνω από εκείνες που ζήσαμε το περασμένο καλοκαίρι, ένα μουσικό παιχνίδι υπνωτισμού και, φυσικά, η γριά και ο «νονός». Αυτά είναι μερικά από τα έξυπνα σκετς, γραμμένα από τη Δήμητρα Παπαδοπούλου και τον Ιεροκλή Μιχαηλίδη, που δένονται με μουσικά μέρη με τον Κώστα Μακεδόνα, τον Δημήτρη Σταρόβα και τη Ρούλα Μανισάνου για να φτιάξουν άλλη μια απολαυστική μουσική παράσταση των Άγαμων Θύται. Χωρίς εύκολους στόχους αλλά με μια διάθεση να αναδείξουν τη σουρεαλιστική πλευρά της καθημερινότητας, οι Άγαμοι Θύται τραβούν φέτος στο «Anodos Live Stage» ένα «Selfie» των εμμονών και της συλλογικής ευθύνης μας. Με αυτή την αφορμή μιλάμε με τον Ιεροκλή Μιχαηλίδη για την ιστορία της ομάδας που «εμφανίζεται όταν έχει να πει κάτι», για τη σάτιρα και, φυσικά, τα selfies.
Έχεις βγάλει ποτέ selfie;
Έβγαλα μία με τον Κώστα Μακεδόνα στην εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου και αισθάνθηκα περίεργα. Απεχθάνομαι γενικά τις φωτογραφίες. Δεν εννοώ τις φιλικές. Σ’ αυτές σκας ένα χαμόγελο και βγαίνεις. Τις επαγγελματικές εννοώ. Σ’ αυτήν τη δουλειά δεν μου άρεσαν ποτέ τα γραφειοκρατικά, τα συμβόλαια κ.λπ. και οι φωτογραφήσεις. Βέβαια με σταματάνε στο δρόμο για να βγάλουμε selfies, αλλά δεν πατάω εγώ το κουμπί!
Γιατί ο τίτλος της παράστασης είναι «Selfie»;
Ξεκίνησε από μια ιδέα να βγάλει ο καθένας μας selfie επειδή ήμασταν απασχολημένοι με τις δουλειές μας και θα κάναμε ένα μοντάζ για την αφίσα για λόγους ευκολίας – τελικά μαζευτήκαμε όλοι μαζί για τη φωτογράφηση. Μετά έκανα το συνειρμό. Αυτός ο ναρκισσισμός της αυτοφωτογράφησης έχει ενδιαφέρον, με την έννοια της αυτοχειρίας και της αυτοϊκανοποίησης, όλων των «αυτο-». Κάπως μου έδεσε με το Άγαμοι Θύται…
Ο τίτλος έχει να κάνει με την παρατήρηση του εαυτού μας;
Η αυτοπαρατήρηση, η ενδοσκόπηση, ο αυτοσαρκασμός είναι μόνιμη προβληματική στις παραστάσεις των Άγαμοι Θύται. Αυτή είναι η δική μου θεώρηση για τη σάτιρα. Δεν είμαστε έξω από τα πράγματα, δεν τα παρατηρούμε ως κριτές ή τιμητές. Είμαστε μέρος της συνολικής κατάστασης. Όταν δεν υπάρχει η έννοια του αυτοσαρκασμού, τα πράγματα είναι ύποπτα. Αρχίζεις να γίνεσαι δικαστής με χιούμορ.
Είναι ένα πρόβλημα της σάτιρας αυτό, το ότι δηλαδή εξαντλείται σε συγκεκριμένους στόχους.
Δεν θεωρώ ότι είναι δουλειά μου να κατονομάζω στόχους, γιατί θα βρεθώ στη θέση να παρατηρώ τους άλλους αφ’ υψηλού. Όταν μιλάω δημόσια βρίσκομαι σε θέση ισχύος, έχω ένα ισχυρό εργαλείο με το οποίο μπορώ να επιτεθώ. Δεν είναι πολύ έντιμο να το χρησιμοποιώ βγάζοντας τον εαυτό μου απ’ έξω.
«Κάποιοι μου λένε ότι είμαι ήπιος, επειδή δεν κάνω επιθέσεις λίβελου ή χλεύης. Τέτοιες επιθέσεις όμως είναι αναποτελεσματικές. Αν έχεις την ψευδαίσθηση πως μ’ αυτό τον τρόπο θα αλλάξεις κάτι, κάνεις λάθος. Αλλιώς δεν θα είχε αλλάξει ο κόσμος με τόσους ανθρώπους που βρίζουν καθημερινά;»
Μου έκανε εντύπωση ότι τα κείμενα αναδεικνύουν το σουρεαλισμό της καθημερινότητάς μας, χωρίς να καταπιάνονται με προφανή θέματα.
Αυτό έχει να κάνει με το ότι δεν μας ενδιαφέρει να προκαλέσουμε. Η πρόκληση είναι μια ευκολία. Προτιμάμε το χιούμορ με αμφισημία, το χιούμορ που δεν ερμηνεύεται εύκολα.
Επίσης, δεν το κουράζετε με πολλή πολιτική σάτιρα.
Με την έννοια της ευθείας επίθεσης, όχι, δεν ασχολούμαστε με την πολιτική. Πιστεύω ότι είναι λιγότερο αποτελεσματικό. Με ενδιαφέρουν τα αίτια και όχι τα πρόσωπα.
Σου λέει όμως ο κόσμος «χώσ’ τα»;
Όχι, οι περισσότεροι λένε ότι τους αρέσει η λεπτή τομή, η διακριτική επίθεση και όχι η κραυγή. Πιο βιτριολικό είναι το υπόγειο και υπαινικτικό χιούμορ. Ο καταγγελτικός λόγος είναι μόνο εκτονωτικός. Συσκοτίζει τα πράγματα, δεν τα διαφωτίζει. Η δουλειά μας δεν είναι να κάνουμε τους άλλους ρεζίλι, ακόμη κι αν αξίζουν να το υποστούν.
Πράγματι. Σ’ αυτή την περίπτωση δεν κάνεις σάτιρα, αλλά χαβαλέ.
Μπορεί και στις παραστάσεις μας να είναι φαινομενικά χαβαλές αυτό που γίνεται, αλλά είναι πάρα πολύ οργανωμένο, στημένο με απόλυτη ακρίβεια. Η παράσταση είναι σκηνοθετημένη έτσι που να φαίνεται ότι… δεν είναι! Προσπαθούμε να δημιουργούμε την αίσθηση ότι είμαστε μια μεγάλη παρέα που σηκώθηκε από το τραπέζι κι ανέβηκε στη σκηνή, όπως στις παρέες υπάρχει ο αστείος τύπος που κάποια στιγμή ξεκινάει να λέει αστείες ιστορίες. Αυτή είναι η σύμβαση από την πρώτη στιγμή. Στις πρώτες παραστάσεις είχα ένα τραπεζάκι δίπλα στη σκηνή και με έβλεπε ο κόσμος απλώς να φοράω το μαντίλι και να βγαίνω ως «γριά»… Υπάρχει συγκεκριμένος λόγος που δεν υπάρχουν σκηνικά και κοστούμια, και όλοι φορούν μαύρα στις παραστάσεις των Άγαμοι Θύται. Θέλω να εστιάζει το κοινό μόνο στο πρόσωπο και τα γυμνά μέρη, αλλά και να λειτουργεί η φαντασία του. Τα κοστούμια είναι περιττή φλυαρία στην κωμωδία. Προς θεού, δεν λέω κάτι ρηξικέλευθο, επιρροές από τις θεατρικές αναζητήσεις μου είναι όλα αυτά.
Πότε ξεκίνησαν οι Άγαμοι Θύται;
Στις 18 Οκτωβρίου του 1990. Κλείσαμε τα 25 χρόνια, αλλά λέμε να τα γιορτάσουμε του χρόνου, για να είμαστε σίγουροι ότι τα πατήσαμε.
Δεν θυμάμαι να έχεις πει γιατί τους ξεκίνησες.
Όντως, δεν το έχω πει. Από μια εμμονή δική μου με την κωμωδία ξεκίνησα να παίζω σκετσάκια σε καφεθέατρα όταν ήμουν στη σχολή του ΚΘΒΕ, στα κρυφά γιατί απαγορευόταν από τη σχολή. Κι αργότερα, επειδή δεν πληρωνόμουν από τις θεατρικές ομάδες όπου συμμετείχα, το έκανα για το εισόδημα. Κάποια στιγμή πήγα σε ένα μεγάλο μαγαζί όπου έπαιζε η Ρούλα Μανισάνου και ο Δημήτρης Σταρόβας, αλλά ήμουν ένα είδος «διαλείμματος» στο μουσικό πρόγραμα. Επηρεασμένος από τον Γιώργο Μαρίνο, τον Χάρρυ Κλυνν και την επιθεώρηση, σκέφτηκα να κάνω μια δική μου ομάδα και το πρότεινα στον Σταρόβα, στη Ρούλα, σταθερά μέλη της ομάδας από τότε, στον Στάθη Παχίδη και στον Χρήστο Μητρέντζη. Ένιωθα λοιπόν τη βαθύτερη ανάγκη να συνυπάρχω με μουσικούς, αλλά όντας εντελώς άμουσος, αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να συμβεί αυτό. Οι Άγαμοι Θύται δημιουργήθηκαν για να υπηρετήσουμε το είδος του μουσικού revue πίστας. Τα δύο πρώτα χρόνια δεν πληρωνόμασταν. Παίζαμε στο «Υψηλόν Βολτάζ», μια «τρύπα» σε μια φοιτητο-γειτονιά, ένα πρώην μπουζουξίδικο σχεδόν παράνομο, με ροζ τοίχους. Περιμέναμε με το τουφέκι να μπει κάνας άνθρωπος, ο ιδιοκτήτης χρώσταγε λεφτά και μας πίεζε. Αλλά είχαμε πολλή όρεξη. Ξαφνικά, μετά την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ, άρχισε να γεμίζει το μαγαζί. Ποτέ δεν κατάλαβα πώς έγινε αυτό. Χωρίς διαφήμιση, γίναμε η ατραξιόν της πόλης. Όποιος ερχόταν στη Θεσσαλονίκη τον έφερναν σ’ εμάς.
Πόσες παραστάσεις έχετε κάνει;
Δεκατρείς ή δεκατέσσερις… Το κρατήσαμε ως παράλληλη απασχόληση, με πρόθεση να εμφανιζόμαστε όχι όταν το απαιτεί η αγορά, αλλά όταν έχουμε κέφι, όταν έχουμε κάτι να πούμε. Είναι πολύ δύσκολο και επικίνδυνο είδος η κωμωδία. Απέχει από τη γελοιότητα και την αμηχανία ένα χιλιοστό. Πάντα με τρόμαζε αυτό, γι’ αυτό εμφανιζόμαστε με το δικό μας ρυθμό.
Έχεις κάνει συμβιβασμούς για να κρατήσεις την ομάδα επίκαιρη;
Ποτέ δεν υπολόγισα εξωγενείς παράγοντες. Η μόνη έγνοια μου ήταν να μη χάσουμε το αρχικό μεράκι και πάθος, την αισθητική μας. Ένας τρόπος ανανέωσης, βέβαια, ήταν οι διευρύνσεις της ομάδας. Μέχρι τον Γιώργο Νταλάρα, γνωστούς τραγουδιστές δεν είχαμε. Όταν άρχισαν να μπαίνουν στην ομάδα γνωστοί τραγουδιστές, προσπαθούσαμε πάντοτε να τους εντάσσουμε σε ένα σύνολο με ομοιογένεια και συγκεκριμένη ταυτότητα.
Φέτος παίζεις επιπλέον στο θέατρο στο «Έγκλημα και τιμωρία» και στην τηλεόραση στο «Μάλιστα, σεφ!». Πώς αλλάζεις mode;
Δεν μου φαίνεται δύσκολο, ίσα ίσα με ισορροπεί. Αρκεί να έχω κίνητρο να το κάνω. Αλλιώς είμαι τεμπέλης και δεν με πιστεύει κανείς! Το κίνητρο για τη θεατρική παράσταση ήταν ο σκηνοθέτης, ο Λεβάν Τσουλάτζε. Όσο για τη σειρά, είδα την πρωτότυπη από τη Ρωσία και βρήκα πολύ χαριτωμένο το φαρσικό της χιούμορ. Επίσης θα ήθελα πολύ να είμαι μάγειρας, έχω υπάρξει και επιχειρηματίας εστιάτορας, οπότε δεν θα τον άφηνα αυτόν το ρόλο.
Σ’ αρέσει το φαγητό, έτσι;
Ε, δεν φαίνεται;
Πού σου αρέσει να τρως;
Δεν προλαβαίνω να βγαίνω για φαγητό. Έχω ένα στέκι στο Χολαργό, το «Melitini». Ο Λαζάρου και ο Μποτρίνι νομίζω ότι είναι κορυφαίοι μάγειρες. Κι ο Σκαρμούτσος είναι καλός.
Πώς θα έβλεπες να εξελίσσονται οι Άγαμοι Θύται;
Θα επιθυμούσα να πάρουν τα ηνία κάποιοι νέοι και να τους βοηθήσω μέχρι να αποσυρθώ. Να δημιουργηθούν οι Άγαμοι Θύται Jr.
