Με αφορμή την επέτειο των είκοσι χρόνων λειτουργίας της εμβληματικής μουσικής σκηνής που πρόβαλε και διαμόρφωσε τα δεδομένα στο χώρο του έντεχνου τραγουδιού, και όχι μόνο, ο ιδιοκτήτης του «Σταυρού του Νότου» Μιχάλης Λαδάς μας βοηθάει να πιάσουμε το νήμα αυτής της υπερεπιτυχημένης μουσικής ιστορίας από το... σαλόνι ενός νεοκλασικού στον Νέο Κόσμο.
Tι είναι αυτός ο “Σταυρός”;» «Εκεί που παίζουν οι Κατσιμιχαίοι…» «Πού είναι;» «Στον Νέο Κόσμο». Κάπως έτσι ανακάλυπταν οι Αθηναίοι το 1996 τον καινούργιο χώρο ο οποίος είχε εγκαινιαστεί ένα χρόνο νωρίτερα με μια house band που έπαιζε έντεχνο κι ελληνικό και ξένο rock. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 οι μουσικές σκηνές που φιλοξενούσαν μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού ήταν το «Zoom», ο «Ζυγός» και το «Μετρό». Ο «Σταυρός του Νότου», βαφτισμένος από τον ομώνυμο δίσκο του Θάνου Μικρούτσικου σε ποίηση του Νίκου Καββαδία, ιδρύθηκε από τον Νίκο Λαδά, ο οποίος σκέφτηκε να καλύψει ένα κενό στη μουσική ψυχαγωγία με ένα live club σε έναν όμορφο χώρο με καλό ήχο και φωτισμό.
Ο χώρος βρέθηκε σε ένα νεοκλασικό της Θαρύπου. «Το διαμορφώσαμε ελάχιστα για να φιλοξενήσει τα πρώτα σχήματα. να φανταστείς, το σαλόνι ήταν το stage του μαγαζιού», μου θυμίζει ο Μιχάλης Λαδάς, ανιψιός του Νίκου. Την επόμενη χρονιά, όταν έγινε και η μεγάλη ανακαίνιση του χώρου που διαμόρφωσε την Κεντρική Σκηνή όπως τη γνωρίζουμε, κι ενώ η house band «προκαλούσε χαμό κάθε μέρα», οι αδερφοί Κατσιμίχα παρουσίασαν με κάποια από τα μέλη της που ήταν και δικοί τους μουσικοί ένα πολύ ιδιαίτερο πρόγραμμα – «κομβικό» για την εξέλιξη του «Σταυρού» το χαρακτηρίζει ο Μιχάλης Λαδάς.
Το τραγουδιστικό δίδυμο εμφανιζόταν για ένα τρίωρο ενώ πριν και μετά από εκείνους τα υπόλοιπα τα αναλάμβανε η house band. Χάρη σ’ αυτό το σχήμα, ο «Σταυρός» έγινε γρήγορα γνωστός. Ακολούθησαν κι άλλα ονόματα που παρουσίαζαν σύντομης διάρκειας προγράμματα, βοηθώντας το «χτίσιμο» του ονόματος του «Σταυρού», όπως η Ελευθερία Αρβανιτάκη, οι Πυξ Λαξ και ο Νίκος Παπάζογλου, αλλά στο επίκεντρο βρίσκονταν πάντα οι σταθερές μπάντες που ανανεώνονταν από τη μία χρονιά στην άλλη.
Το 1999 άνοιξε το ισόγειο Club, με μια δική του house band να παίζει χορευτικό μαύρο ήχο αλλά και σόλο εμφανίσεις περισσότερο ή λιγότερο γνωστών ονομάτων, τα οποία με τη σειρά τους προορίζονταν για μεγάλα πράγματα. Πλησιάζοντας στην πρώτη δεκαετία της λειτουργίας του, ο «Σταυρός» είχε αρχίσει να εμπλουτίζει το πρόγραμμά του με τραγουδιστές και συγκροτήματα εκτός των house bands.
Άλλωστε, όπως αναφέρει ο Μιχάλης Λαδάς, τότε ήταν που οι άνθρωποι του «Σταυρού» κατάλαβαν ότι είχαν καθιερωθεί στο χώρο, καθώς τα μεγάλα ονόματα ζητούσαν να παίξουν εκεί. Το επόμενο βήμα ήταν τα εγκαίνια λίγο πριν από το 2000 του Απέναντι (και μετέπειτα Plus), που επέτρεψε το άνοιγμα σε μουσικές προκλήσεις. Τα δέκα χρόνια του «Σταυρού» πρέπει να ήταν σπουδαία υπόθεση: «Κάπου έχω τη λίστα με τα ονόματα να σου τη στείλω», μου λέει ο Μιχάλης, αναφέροντας μερικούς από όσους συμμετείχαν στο τριήμερο happening, όπως ο Σαββόπουλος, ο Μικρούτσικος, ο Δρογώσης, ο Πυροβολάκης, ο Φάμελος και, βέβαια, ο Γιάννης Ζουγανέλης, ο οποίος είχε αναλάβει να δημοπρατήσει προσωπικά τους αντικείμενα για τους σκοπούς της Διεθνούς Αμνηστίας.
Σήμερα, γιορτάζοντας τα είκοσι χρόνια του, ο «Σταυρός» μπορεί να υπερηφανεύεται πρωτίστως ότι έκανε πιο mainstream το «έντεχνο». Ρωτάω τον Μιχάλη αν συμφωνεί: «Ισχύει εν μέρει, αλλά αυτό δεν ήταν μόνο ένα επίτευγμα του “Σταυρού”. Οποιοσδήποτε χώρος έχει τις υποδομές και τη διάθεση να υποστηρίξει νέα ακούσματα βοηθά να γίνει γνωστό το έντεχνο και τα παρακλάδια του. Εμείς απλώς βοηθήσαμε να ακουστεί αυτή η μουσική και προβάλαμε την εξέλιξή της». Σε μια τυπική σεζόν του «Σταυρού» θα βρεις και μεγάλα ονόματα αλλά κι επιλεγμένες καινούργιες προτάσεις, αυτές που φέρνουν κι ένα κοινό καινούργιο. «Προσπαθούμε να καλύπτουμε όλο το ρεπερτόριο, από το έντεχνο μέχρι την pop, τη rock, το hip hop και το swing», απαντάει ο Μιχάλης για το πώς φτιάχνεται το πρόγραμμα μιας σεζόν και συμπληρώνει: «Αυτό που προσπαθούμε είναι να βρισκόμαστε μέσα στα πράγματα» – βασικός παράγοντας αυτής της επιτυχίας είναι, βέβαια, ο Τάκης Βαρδής, συνεργάτης, φίλος και κουμπάρος του Μιχάλη.
Φέτος ο «Σταυρός», έχοντας ήδη ξεκινήσει με μια τετραμελή «επετειακή» μπάντα, θα φιλοξενήσει τον Σωκράτη Μάλαμα αλλά και το party των Μύρωνα Στρατή και Ησαΐα Ματιάμπα, τον Μίλτο Πασχαλίδη αλλά και τη μουσικο-κωμική παράσταση των Χριστόφορου Ζαραλίκου και Σπύρου Γραμμένου, τη Μελίνα Κανά αλλά και τη Μαρία Παπαγεωργίου, βρίσκοντας δηλαδή τις ισορροπίες ανάμεσα στο παλιό και το νέο που θα τον οδηγήσουν στην τρίτη –και βάλε– δεκαετία του!
