Συμπληρώθηκαν φέτος 100 χρόνια από τη γέννηση του πολυτραγουδισμένου Δημήτρη Χριστοδούλου (4 Απριλίου 1924 – 5 Μαρτίου 1991) και το Christmas Theater τον τιμά με μια μεγάλη συναυλία, τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου. Ο ποιητής με τα μεγάλα τραγούδια που αγαπήσαμε και σιγοτραγουδήσαμε αμέτρητες φορές στη ζωή μας: "Κουράστηκα να σε κρατώ", "Καημός", "Γωνιά-γωνιά", "Βράχο-βράχο", "Βραδιάζει", "Πόρτα κλειστή τα χείλη σου", "Ξημερώματα", "Τι να φταίει", "Με το βοριά", "Γεννήθηκα σε μια στιγμή", "Δώδεκα παιδιά ", "Μια καλημέρα", "Μεσόγειος", "Ο μέτοικος", "Ποιος δρόμος είναι ανοιχτός", "Κράτα το φιλί", " Dui dui (Δυο, δυο)","Ωραίος πού είσαι αυγερινέ" είναι ορισμένα από τα πολλά διαχρονικά τραγούδια του, που μελοποίησαν σπουδαίοι Έλληνες συνθέτες. Ανάμεσά τους οι Γιώργος Ζαμπέτας, Μίκης Θεοδωράκης, Λίνος Κόκκοτος, Χρήστος Λεοντής, Μάνος Λοΐζος, Γιάννης Μαρκόπουλος, Ζωρζ Μουστακί, Μίμης Πλέσσας, Σταύρος Ξαρχάκος κ.α.
Ήταν από τους παραγωγικότερους μεταπολεμικούς λογοτέχνες, με 30 ποιητικές συλλογές, 15 μυθιστορήματα και 14 θεατρικά έργα. Αγαπήθηκε ιδιαίτερα για τα τραγούδια του που αποτύπωσαν τους καημούς και τις ελπίδες του ελληνικού λαού. Τα κύρια χαρακτηριστικά της ποίησης του Χριστοδούλου είναι ο πλούτος της γλώσσας, η διεισδυτική του αντίληψη για τον κόσμο, η πολυσημία των λέξεων και η σημασία τους.
Οι συντελεστές του αφιερώματος "Ο ποιητής με τα μεγάλα τραγούδια", που γίνεται στο Christmas Theater με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Δημήτρη Χριστοδούλου, μιλάνε στο "α" για τη σπουδαία κληρονομιά του. Οι Γεράσιμος Ανδρεάτος, Γιώργος Ανδρέου, Μανόλης Ανδρουλιδάκης, Φωτεινή Βελεσιώτου, Χριστίνα Γκόλια, Παντελής Θαλασσινός, Βιολέτα Ίκαρη, Μιχάλης Κουμπιός, Κορίνα Λεγάκη, Βασίλης Λέκκας, Πέννυ Μπαλτατζή, Βασίλης Παϊτέρης, Ορφέας Περίδης, Μπάμπης Στόκας, Αλέξανδρος Τζουγανάκης, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Μπάμπης Τσέρτος και Γιώργης Χριστοδούλου αποτυπώνουν μέσα από τις δηλώσεις τους τη σημασία που έχει για τους ίδιους η ποίηση του Χριστοδούλου
Γεράσιμος Ανδρεάτος
Είμαι πολύ χαρούμενος που συμμετέχω στο αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Δημήτρη Χριστοδούλου στο Christmas Theater. Από τους κορυφαίους μας ποιητές.
Η γνωριμία του με τον Μίκη Θεοδωράκη στην Αντίσταση, ήταν καταλυτική. Από εκεί και μετά έγινε ο ποιητής με τα μεγάλα τραγούδια. "Βράχο, βράχο τον καημό μου", "Καημός", "Μετανάστης" και "Παράπονο". Στις 9 Μαρτίου 1961, έγινε η ηχογράφηση αυτών των τραγουδιών, με ερμηνευτές τον Στέλιο Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα, με τον Μανώλη Χιώτη στο μπουζούκι. Οι στίχοι του Δημήτρη Χριστοδούλου γέννησαν τραγούδια – σταθμούς που ερμηνεύθηκαν από κορυφαίους Έλληνες τραγουδιστές και μπήκαν στα χείλη όλων των Ελλήνων.
Γιώργος Ανδρέου
Τον Δημήτρη Χριστοδούλου τον έμαθα από πολύ μικρός – ανήκει στην ιστορική γενιά των προοδευτικών ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν μετά τον τραυματικό Εμφύλιο, στην ίδια γενιά με τον πατέρα μου που τον γνώριζε προσωπικά και κοινωνικά. Τα εξαίσια τραγούδια του, ακούγονταν στο σπίτι μας πριν την Χούντα του ’67 (φανερά), κατά την διάρκεια της με πείσμα και συγκίνηση (κρυφά), κι από την Μεταπολίτευση και μετά γιορταστικά και ευφρόσυνα. Ωστόσο εγώ χρωστώ στον Χριστοδούλου μια προσωπική μεγάλη "χάρη”: Το θεατρικό του έργο "Αίγισθος” (μια σύγχρονη τραγωδία) υπήρξε η πρώτη αφορμή για να συνθέσω μουσική για το θέατρο. Ήμουν λίγο πάνω από τα είκοσι και δεν θα ξεχάσω ποτέ το υπέροχο κείμενο και την μαγεία της σκηνής. Σήμερα σκέφτομαι το πόσο σπουδαίος υπήρξε ο Χριστοδούλου, πόσο σημαντική είναι η προσφορά του στο ύφος και στο ήθος του Ελληνικού τραγουδιού.
Μανόλης Ανδρουλιδάκης
Στην εποχή, που η τεχνητή νοημοσύνη έχει φτάσει σε σημείο να φτιάχνει μουσικές και στίχους, που μπορούν να πείσουν ακόμα και έμπειρα αυτιά, η ειδοποιός διαφορά μεταξύ ανθρώπινης δημιουργίας και μηχανήματος, είναι η στάση ζωής που κρατά ο καλλιτέχνης. Απτό παράδειγμα ο ποιητής Δημήτρης Χριστοδούλου, που η ζωή του συμβάδιζε με την ποιότητα του έργου του και η συνέπεια λόγου - τέχνης ήταν δεδομένη. Γι’ αυτό, άλλωστε, τα τραγούδια του είχαν τόσο μεγάλη απήχηση στον ελληνικό λαό, είτε επρόκειτο για τραγούδια ερωτικά είτε έκρυβαν πολιτικά νοήματα σε δεύτερο επίπεδο: γιατί ήταν τραγούδια αλήθειας… Ο Δημήτρης Χριστοδούλου, ευτύχησε να μελοποιηθεί από τους σημαντικότερους συνθέτες που ο καθένας ήταν κορυφαίος στο είδος του. Αυτούς τους υπέροχους στίχους και αυτές τις υπέροχες μουσικές θα παρουσιάσουμε με την καλλιτεχνική αρτιότητα που τους αρμόζει, με μουσικούς και τραγουδιστές, μύστες των νοημάτων των στίχων του Δημήτρη Χριστοδούλου.
Φωτεινή Βελεσιώτου
Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν και πέρασαν στα χείλη του λαού από γενιά σε γενιά. Ο Δημήτρης Χριστοδούλου αν και έφυγε νωρίς, μόλις στα 67 του χρόνια δεν έφυγε ποτέ από κοντά μας. Τον τραγουδάμε καθημερινά. Δεν υπάρχει πρόγραμμα που να μην συμπεριλαμβάνει κάποιο τραγούδι του. Ένα αφιέρωμα όμως μόνο με τραγούδια του είναι κάτι άλλο. Ήταν κάτι που έπρεπε να είχε γίνει από καιρό. Ανυπομονώ να σμίξουμε και να τραγουδήσουμε παρέα τα τραγούδια του μεγάλου μας ποιητή.
Χριστίνα Γκόλια
Δημήτρης Χριστοδούλου, ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής και στιχουργός μας, που συνδέθηκε με τους καημούς, τους πόνους και τις ελπίδες του Ελληνικού λαού. Μελοποιήθηκε και τραγουδήθηκε από μια πλειάδα σημαντικών συνθετών και ερμηνευτών της εποχής του. Σε σκληρούς και πολυτάραχους καιρούς, η δράση του και ο βίος του ήταν αντίστοιχα της υπέροχης και διεισδυτικής γραφής του. Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση θα συμμετάσχω στο αφιέρωμα, με τραγούδια σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου από την "Όμορφη πόλη" του Μίκη Θεοδωράκη.
Παντελής Θαλασσινός
"Ξημέρωμα σε γύρεψα το δειλινό σε βρήκα…", το τραγούδι αυτό δεν λείπει από καμιά συναυλία μου. Όπως καταλαβαίνετε δεν θα μπορούσα να λείψω από τη γιορτή αυτή. Μέσα σε συνθήκες κρίσης και όξυνσης της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας, ο Δημήτρης Χριστοδούλου αντιστάθηκε όχι μόνο με την πέννα του αλλά και με την φυσική του παρουσία σε όλους τους μεγάλους αγώνες αντίστασης. Είχε ενταχθεί από νεαρή ηλικία στο ΕΑΜ και στην ΕΠΟΝ και δεν έπαψε στιγμή στη ζωή του να εκφράζει την ανάγκη των πολλών για δικαιοσύνη. Ένας αγωνιστής διανοούμενος που τα τραγούδια του έγιναν τραγούδια όλων μας.
Βιολέτα Ίκαρη
Ο Δημήτρης Χριστοδούλου αγωνίστηκε για ένα δικαιότερο κόσμο με λιγότερο πόνο και περισσότερη χαρά για τους αδικημένους και τους κατατρεγμένους. Έγραψε ποιήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και στίχους τραγουδιών που έχουν χιλιοτραγουθηθεί απ’ όλους τους Έλληνες. Είμαι πολύ χαρούμενη για τη συμμετοχή μου στη συναυλία αυτή.
Μιχάλης Κουμπιός
Τον μεγάλο μας ποιητή τον γνώρισα στα γραφεία της δισκογραφικής εταιρείας Lyra την περίοδο που είχα κάνει το περιοδικό "Μουσική και Μουσικοί". Την επόμενη μέρα συνεχίσαμε την κουβέντα μας σ’ ένα καφενείο στο κέντρο της Αθήνας κοντά στα γραφεία του περιοδικού. Του την χρωστούσα αυτήν την συναυλία. Του την είχα υποσχεθεί. Είναι τόσα πολλά τα σπουδαία τραγούδια που μας έχει χαρίσει. Από παιδί ο Δημήτρης Χριστοδούλου βρέθηκε στη βιοπάλη την σκληρή. Έζησε κι έμαθε πολλά από αυτήν. Μεγάλωσε νωρίς. Έζησε ανελέητες εποχές. Από τη δικτατορία του Μεταξά έως την επτάχρονη δικτατορία. Συμπορεύτηκε με τη γενιά του. Έδωσε βροντερό το "παρών". Χτυπήθηκε κι αντιστάθηκε…
Κορίνα Λεγάκη
Ο πατέρας μου είναι επαγγελματίας μουσικός. Όργανο του το μπουζούκι. Από μικρό παιδί, καθισμένη στο πλάι του, τον άκουγα να παίζει "Βράχο-βράχο τον καημό μου”, "Γωνιά-γωνιά”, "Είναι μεγάλος ο καημός”, "Τα κορμιά καράβια”. "Τι να φταίει”, "Δεν έχει δρόμο να διαβώ”...Μεγαλώνοντας και ξεκινώντας την προσωπική μου διαδρομή στο τραγούδι, διαπίστωσα με συγκίνηση πως τους στίχους σε όλα αυτά τα υπέροχα τραγούδια (και σε άλλα πολλά, εξίσου υπέροχα) τους έχει γράψει ο ποιητής Δημήτρης Χριστοδούλου. Η τέχνη του είναι δώρο μεγάλο και διαχρονικό στο Ελληνικό Τραγούδι. Τον τραγουδούμε με ευγνωμοσύνη και σεβασμό, τιμούμε την προσφορά του και την βαθιά του πνευματικότητα.
Βασίλης Λέκκας
Ο Δημήτρης Χριστοδούλου ήταν ένας από τους σημαντικότερους πνευματικούς ανθρώπους της χώρας μας. Από τους πλέον παραγωγικούς λογοτέχνες μας με πολλές ποιητικές συλλογές, πολλά μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Υπήρξε παρών και πολιτικά ενεργός. Είχε ενταχθεί σε νεαρή ηλικία στο ΕΑΜ και σε όλη τη ζωή του αγωνίστηκε για πολιτική δικαιοσύνη. Όσο για τους στίχους των τραγουδιών του, αποτελούν πλέον κομμάτι της συλλογικής μνήμης. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια αφιερωματική συναυλία με τραγούδια του και χαίρομαι πολύ που συμμετέχω.
Πέννυ Μπαλτατζή
Έγραψε τραγούδια με άμεσους στίχους που τραγουδήθηκαν απ’ όλους τους Έλληνες. Η ομορφιά είναι λέξη-κλειδί για τον μεγάλο μας ποιητή Δημήτρη Χριστοδούλου και το έργο του. "…Βουνά είναι τα λόγια σου και κάστρο η καρδιά σου. Βουνά και κάστρα θ’ ανεβώ να πάρω τα φιλιά σου… ". Ποιος δεν έχει συγκινηθεί από τα τραγούδια του; Τραγούδια με μεγάλη αισθητική αξία.
Βασίλης Παϊτέρης
Έμαθα πού συχνάζει ο ποιητής Δημήτρης Χριστοδούλου και πήγα και τον βρήκα στην Κολοκοτρώνη στο κέντρο της Αθήνας. Τον βρήκα να πίνει καφέ με τον Μίκη Θεοδωράκη κι άλλους τρεις που δεν γνώριζα. "Χαίρεται κύριοι! Παρακαλώ, ποιος είναι ο κύριος Χριστοδούλου; …" Εγώ είμαι μου απάντησε και του είπα πως είμαι Έλλην τσιγγάνος και πως έχω δύο ωραία τραγούδια που θα ήθελα να μου γράψει στίχους. Αρχικά ο μεγάλος μας ποιητής με απογοήτευσε: "Εγώ παιδί μου, είναι 10 χρόνια που τα έχω παρατήσει..." Επέμενα όμως να πάρει την κασέτα με τα δυο τραγούδια που του είχα ετοιμάσει. Έτσι σαν δώρο. Θα στεναχωριόμουν να την πάω πίσω στο σπίτι. Του την άφησα λοιπόν μαζί με το τηλέφωνο μου. Την ίδια μέρα, το απόγευμα, χτυπάει το τηλέφωνο κι ακούω ένα "Ποιος είσαι εσύ βρε ατσίγγανε που θα μπεις μες στη ζωή μου και θα με αναστατώσεις;" Λέω: "Παρακαλώ;" και ακούω "Χριστοδούλου εδώ". Την επόμενη μέρα πήγα σπίτι του με την κιθάρα μου, του τραγούδησα τσιγγάνικα τα δυο τραγούδια και μόλις τελείωσα μού δώσε τους ελληνικούς στίχους γι' αυτά κι άλλους οκτώ για να τους φτιάξω όπως ξέρω. Έτσι έγινε ο δίσκος μας : ‘‘Ο Ποιητής και ο Τσιγγάνος’’
Ορφέας Περίδης
"Μια Καλημέρα ειν' αυτή". Τι εμπνευσμένη μελωδία! Και τι μήνυμα! Καλύτερα να μη σας πω τη σχέση μου μ' αυτό το τραγούδι ,γενικά τα τραγούδια μπορούν να σε συγκινήσουν τόσο, ώστε ρίγη συγκίνησης, δάκρυα κι αναφιλητά να σε γκρεμίσουν συθέμελα. Είναι μαχαίρια τα τραγούδια και είναι μία σπουδαία πρωτοβουλία η συναυλία για τον Δημήτρη Χριστοδούλου. Και είναι τιμή και χαρά η συμμετοχή μου.
Μπάμπης Στόκας
Αναμφισβήτητα ο Δημήτρης Χριστοδούλου υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ποιητές μας αλλά και μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Έγραψε όμως και στίχους σε πολλά σπουδαία τραγούδια που σήμερα έχουν περίοπτη θέση στην κοινή μας συνείδηση. Τα έγραψε για όλους μας. Δεν απέκλεισε κανέναν. Έγραψε και για εκείνους που δεν ήξεραν να διαβάσουν. Έγραψε κυρίως για αυτούς, που το βράδυ τους έβρισκε κατάκοπους από τον κάματο της ημέρας.
Αλέξανδρος Τζουγανάκης
Τιμή, χαρά αλλά και μεγάλη ευθύνη. Θα προσπαθήσω και θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να ερμηνεύσω με επάρκεια τα αντιπολεμικά τραγούδια που έγραψε ο μεγάλος μας ποιητής Δημήτρης Χριστοδούλου και τραγούδησε ο "Αρχάγγελος της Κρήτης" Νίκος Ξυλούρης σε μουσική του Λίνου Κόκοτου.
Κώστας Τριανταφυλλίδης
Ο Δημήτρης Χριστοδούλου με το έργο του και τη ζωή του υπερασπίστηκε την κοινωνική δικαιοσύνη. Τα έργα του ανήκουν στα λογοτεχνικά κοσμήματα του 20ου αιώνα και οι στίχοι των τραγουδιών του σε όλο τον ελληνικό λαό. Είχε ενταχθεί από τα πολύ τρυφερά του χρόνια στο ΕΑΜ και στην ΕΠΟΝ. Σ’ όλη τη ζωή του αγωνίστηκε ενάντια στην αδικία. Οφείλουμε κοινό και καλλιτέχνες στις 18 Νοεμβρίου να γίνει μια μεγαλειώδης συναυλία. Τη χρωστάμε στην μνήμη του μεγάλου μας ποιητή.
Μπάμπης Τσέρτος
Όσοι τον γνώρισαν μιλούν για έναν εκπληκτικό ομιλητή που καθήλωνε τους συνομιλητές του με την άριστη χρήση της γλώσσας και τον μεστό του λόγο. Είναι σπουδαίο η ζωή και το έργο ενός ανθρώπου να ταυτίζονται. Η ζωή και το έργο του μεγάλου μας ποιητή πάλλονταν από το μεγάλο αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη. Χαίρομαι που συμμετέχω σε αυτήν την ιστορική συναυλία με αφορμή την συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη γέννηση του Δημήτρη Χριστοδούλου.
Γιώργης Χριστοδούλου
Σ’ ένα παλιό πικάπ του σπιτιού του παππού έπαιζαν πάντα κάποια μελαγχολικά τραγούδια με μια "βαριά", για τα αυτιά ενός μικρού παιδιού αλλά ταυτόχρονα γοητευτική ανδρική φωνή. Πολλές φορές ο ίδιος σταματούσε την ακρόαση για να παρατηρήσει "τί γλυκιά φωνή, και τί στίχος!". Ησύχαζα κι εγώ κι αφουγκραζόμουν μαζί του. Ο παππούς Νίκος ήταν ο πρώτος που με μύησε στην ποίηση του Δημήτρη Χριστοδούλου μέσα από τη φωνή του αγαπημένου του τραγουδιστή, Αντώνη Καλογιάννη. Οι εικόνες του ποιητή "έγραψαν" μέσα μου κι ύστερα χάθηκαν με τα χρόνια σαν το "βότσαλο πλάι στον αφρό" όπως λέει το τραγούδι του. Η συναυλία αυτή είναι για μένα η ευκαιρία να ξαναβυθιστώ στον ζωντανό του λόγο και να γυρίσω σ’ εκείνα τα ήρεμα καλοκαίρια με τον παππού που αγαπούσε τόσο πολύ τους "ποιητάδες σαν τον Χριστοδούλου", όπως ο ίδιος έλεγε.
