Το μεγάλο λάθος που έκανε ο Τομ Βερλέιν είναι πως ηχογράφησε τον τέλειο δίσκο, και μάλιστα πολύ νωρίς. Μετά έζησε κάτω από τη σκιά του. Όπως κι εμείς, άλλωστε.
Όταν εμφανίστηκε στον πανκ ορίζοντα της Νέας Υόρκης, έμοιαζε με εξωγήινο. Δεν έδειχνε ανοιχτά, όπως οι υπόλοιποι, το θυμό ή την οργή του. Ήταν κάποιος από άλλη εποχή που είχε προσγειωθεί στη μητρόπολη. Ένα όμορφο, καχεκτικό αγόρι. Και η μουσική που έγραφε ήταν τόσο εκλεπτυσμένη, λες και είχε απλώσει προσεκτικά μια τεντωμένη χορδή από τη μία άκρη του Ιστ Βίλατζ στην άλλη, παράγοντας έναν καθαρό ήχο σαν κρύσταλλο που κλαίει. Ή καίγεται. Κανείς δεν μπορούσε να τον αμφισβητήσει. Ήταν ξεχωριστός.
Κάπως όμως, με τα χρόνια, τον ξεχάσαμε και όταν εμφανίστηκε στον Λυκαβηττό, το καλοκαίρι του 2005, πλάι στην Πάτι Σμιθ, τον θυμηθήκαμε ξανά. Αρκετοί ήταν μάλιστα αυτοί που αφήσανε την Πάτι, κουρασμένοι με την αφέλειά της (που συνεχίζει να την αναπαράγει ως μέρος της παντοτινής γοητείας της), και στραφήκανε σ’ εκείνον τον όμορφο μεσήλικα με τα μαγικά δάχτυλα. Όπως κι εγώ. Δεν θυμάμαι πολλά. Κάποια κριτική της εποχής σημείωνε πως καθόταν σε μια καρέκλα. Δεν το θυμάμαι. Μα μπορώ να τον φανταστώ. Δεν ξέρω τι είχε στο κεφάλι του. Δεν ξέρω αν ζοριζόταν που, ενώ δεν είχε πάψει να βγάζει καλούς προσωπικούς δίσκους, δεν υπήρχε αντίστοιχο ενδιαφέρον από το κοινό. Δεν ξέρω αν πραγματικά νοιαζόταν. Δυστυχώς, τον θυμηθήκαμε για τα καλά στις αρχές του χρόνου. Όταν πέθανε.
Ο θάνατος του τραγουδιστή, συνθέτη και κιθαρίστα των Television, μας ανάγκασε να επιστρέψουμε στην αθέατη πλευρά του, την οποία μας έκρυβε ο θρυλικός δίσκος του ’77. Εμείς που ήμασταν σίγουροι (και ακόμα είμαστε) πως το "Marquee Moon" ήταν ένας από τις σπουδαιότερες κυκλοφορίες του ροκ εν ρολ, καταλάβαμε πως το καλύτερο τραγούδι των Television –"Days"- βρίσκεται στο δεύτερο άλμπουμ τους, πως ο επίσης δεύτερος προσωπικός δίσκος του Βερλέιν περιέχει ένα διαμάντι –"Without a Word"-, πως τα δεκατέσσερα κομμάτια του ορχηστρικού "Warm and Cool" επιβεβαιώνουν την κλάση ενός τζαζ κιθαρίστα με πανκ παρέες, πως τα τελευταία του άλμπουμ –"Around" και "Songs and Other Things"-, που κυκλοφόρησαν αμφότερα το 2006, αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ένα νόμισμα που φαίνεται πως έχει χαθεί στη σχισμή μιας επηρμένης εποχής.
Εκεί λοιπόν, προς τα τέλη Αυγούστου, που βρισκόμασταν αποχαυνωμένοι και χαρούμενοι, μακριά από την Αθήνα, εμφανίστηκε μια αναπάντεχη ανάρτηση στο Ίνσταγκραμ. Η συλλογή βιβλίων του Βερλέιν είχε πακεταριστεί σε κουτιά και ήταν έτοιμη να πουληθεί, κατά κύματα, λόγω του τεράστιου όγκου της -50.000 τίτλοι-, από το κατάστημα μεταχειρισμένων βιβλίων "Better Read Than Dead", στη Νέα Υόρκη. Που σημαίνει: να γίνει αναδιανομή, να επιστραφούν τα βιβλία στους αναγνώστες της πόλης. Στα ράφια της.
Δεν ήξερα τίποτα γι’ αυτό. Δεν ήξερα πως περιφερόταν κάθε μέρα σαν ποντικός στα βιβλιοπωλεία -και ειδικά στο "Strand"-, αγοράζοντας βιβλία που κόστιζαν από ένα ως πέντε δολάρια. Δεν είχα δει ποτέ το σπίτι του: αν ήταν ένα σπίτι άδειο ή ασφυκτικά γεμάτο με βιβλιοθήκες στους τοίχους. Δεν μπορώ να βρω καμία φωτογραφία του στο ίντερνετ. Ήταν εξαιρετικά ταπεινός, χαμηλόφωνος και αυστηρός, για να επιτρέψει τη διαρροή ενός τόσο προσωπικού στοιχείου, που οι καρχαρίες του βλέμματος αμέσως θ’ αρπάζανε. Όπως εμείς. Μπορώ όμως να το φανταστώ: ένα διαμέρισμα με διαδρόμους χτισμένους από βιβλία που οδηγούν σ’ ένα κρεβάτι, ένα τραπέζι, μια καρέκλα. Αν και τα βιβλία είναι γέφυρες που δεν οδηγούν πουθενά.
Πρόσφατα αναρτήθηκε στο σάιτ του βιβλιοπωλείου, μια λίστα επιλεγμένων βιβλίων από τη συλλογή του. Εκατόν εβδομήντα τεμάχια είναι καταχωρημένα – τουλάχιστον για σήμερα: εκλεκτά, σπάνια, μερικά πανάκριβα, ενδεικτικά του γούστου ενός ανθρώπου που επιτέλους αποδεικνύεται τι έκανε τις ώρες που δεν έπαιζε κιθάρα. Το αναγνωστικό του τόξο ήταν τόσο εύκαμπτο που μπορεί κανείς να βρει ένα βιβλίο του θεατρικού σκηνοθέτη Γκροτόφσκι πλάι σ’ ένα του Λόρκα ή του Πεσσόα, μαζί με το ημερολόγιο του κινηματογραφιστή Γκρέγκορι Μαρκόπουλος, το πειραματικό μυθιστόρημα του Χάρμονι Κορίν, μια μελέτη για τη ρωσική θρησκευτική αναγέννηση του 20ου αιώνα, κι όλα τα παραπάνω ανακατεμένα με τόμους σχετικά με την αρχιτεκτονική και το κλίμα, τα μανιτάρια, το πιάνο και τα όνειρα.
Αυτό το Σαββατοκύριακο θα πραγματοποιηθεί ο δεύτερος γύρος εκποίησης των βιβλίων του, μια παρτίδα 15.000 βιβλίων σε χαμηλές τιμές. Πέρα λοιπόν από τις εύλογες απορίες και τους ενδοιασμούς (ήταν δική του επιθυμία να πουληθούν τα βιβλία του μεταθανάτια, ή, ποιοι λόγοι διαμόρφωσαν την απόφαση να "σπάσει" το αρχείο ενός σπουδαίου μουσικού τόσο άμεσα;), αν κάποιος βρεθεί στη Νέα Υόρκη, ας περάσει μια βόλτα από το "Better Read Than Dead" να ψωνίσει χωρίς ενοχές. Απλώς, πηγαίνοντας, ας μας κάνει τη χάρη, να ψιθυρίσει εκείνους τους αγαπημένους στίχους της Λόρι Άντερσον που δύσκολα ξεχνιούνται: "Όταν πέθανε ο πατέρας μου, ήταν σαν να είχε καεί μια ολόκληρη βιβλιοθήκη". Ή το ανάποδο.
Διαβάστε Επίσης
