Αναστασία Μηλιώρη: "Η καλλιτεχνική διεύθυνση ενός μουσικού φεστιβάλ απαιτεί όραμα, διπλωματία και μεγαλοψυχία"

Το διεθνές μουσικό φεστιβάλ Athens Baroque Festival επιστρέφει και φέτος, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της βιολονίστριας Αναστασίας Μηλιώρη στο Θέατρο Χώρος στο Βοτανικό από τις 29 Σεπτεμβρίου έως τις 2 Οκτωβρίου. Το φεστιβάλ επικεντρώνεται στη μουσική του μπαρόκ και την ιστορική της ερμηνεία με όργανα εποχής, με τέσσερις μουσικές παραστάσεις, δεκαέξι διακεκριμένους μουσικούς από όλη την Ευρώπη και όχι μόνο, ανάμεσά τους ο ερμηνευτής - θρύλος της παλαιάς μουσικής Lee Santana, και υπόσχεται στο κοινό ένα ταξίδι στον κόσμο του παράδοξου και της υπερβολής.

Από το Σεπτέμβριο του 2017, το φεστιβάλ διοργανώνεται σε σύγχρονους χώρους της Αθήνας και παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία συνόλων, αφού έχει φιλοξενήσει καταξιωμένους μουσικούς με διεθνή αναγνώριση, αλλά και νέους ταλαντούχους Έλληνες μουσικούς που ασχολούνται με αυτό το είδος, θέλοντας να τους προσφέρει ένα βήμα έκφρασης και να ενισχύσει την πολυφωνία.

Η μουσική του μπαρόκ με το τεράστιο ρεπερτόριό της και τα αρχέγονα χαρακτηριστικά που τη διέπουν, αποτελεί μία πανανθρώπινη γλώσσα που συνεχίζει να εμπνέει και να συγκινεί τους μουσικούς και το κοινό ακόμα και σήμερα. Οι μουσικές του μπαρόκ υπόσχονται στον ακροατή - θεατή ένα ταξίδι στον κόσμο των μεγάλων αντιθέσεων και των ακατέργαστων ήχων, όπου τίποτα δεν είναι τέλειο και όλα είναι υπέροχα.

Πώς επικοινωνεί η μουσική του μπαρόκ με τη σημερινή εποχή; 
Τη μουσική αυτής της εποχής πρέπει να τη δούμε σαν ένα κείμενο με πολύ δυνατά νοήματα που δεν έχει χρονολογία, δεν έχει ηλικία, είναι διαχρονικό σαν τον έρωτα.  Στις μουσικές της εποχής του μπαρόκ μπορείς να βρεις τα πάντα: σκοτεινά ηχοτοπία και βαθειά περισυλλογή, μέχρι λαμπερές εκρήξεις και φωτεινές συνηχήσεις, όλα αυτά στην υπερβολή τους, χωρίς φειδώ...έτσι είναι το μπαρόκ. Εκφράζει έντονα τα ανθρώπινα πάθη.

Τι μπορεί να ανακαλύψει ο σύγχρονος ακροατής από τα ακούσματα αυτής της περιόδου;
Ο ακροατής έχει την ευκαιρία - ειδικά σε κλειστούς και όχι πολύ μεγάλους χώρους - να απολαύσει το γήινο ήχο των οργάνων εποχής και τους  διαφορετικούς συνδυασμούς τους, αλλά και την προσωπική ερμηνεία του κάθε μουσικού. Θεωρώ πως έχουμε πολύ ανάγκη ν’ ανατρέχουμε σε αυτή τη μουσική ως έμπνευση και ψυχική ανατροφοδότηση, ειδικά σήμερα.

Τι είναι αυτό που γοητεύει εσάς στη μπαρόκ μουσική;
Χαίρομαι που μου κάνετε αυτή την ερώτηση! Με γοητεύουν πολύ οι αρμονίες, οι έντονες αντιθέσεις και η ποικιλία των κομματιών... Ασχολούμαι ήδη 15 χρόνια με την ιστορική ερμηνεία αυτής της μουσικής και ακόμα ανακαλύπτω καινούργιους συνθέτες, καινούργια κομμάτια, καινούργιες τεχνοτροπίες και αυτοσχεδιασμούς. Δεν την βαριέμαι ποτέ!  Επίσης με γοητεύει η έννοια του συνόλου, του ensemble. Γράφτηκαν χιλιάδες κομμάτια εκείνη την εποχή για σύνολα 3-4-5 ατόμων, όπου όλοι μπορούσαν - στο πλαίσιο της γραμμένης μουσικής - να αυτοσχεδιάσουν και να αναδείξουν τον ήχο και την προσωπικότητά τους μέσα στην ομάδα.

Το φεστιβάλ ξεκίνησε τις δράσεις του το 2017. Πώς προέκυψε η συνεργασία με το Ινστιτούτο Θερβάντες; Ποιο ήταν/είναι το όραμα της διοργάνωσης;
Η  συνεργασία με το Ινστιτούτο Θερβάντες ξεκίνησε το 2019 με την τότε διευθύντριά του Cristina Conde de Beroldingen Geyr, η οποία είχε έρθει στο Φεστιβάλ του 2019 και είχε εντυπωσιαστεί! Μετά ακολούθησαν κάποιες συναντήσεις μεταξύ μας, ώσπου μας βρήκε η πανδημία... Στη φετινή διοργάνωση, το Ινστιτούτο Θερβάντες στην ουσία στηρίζει την συναυλία των Maria Palaska & Lee Santana η οποία αφορά στον Ισπανικό και Σεφαραδίτικο πολιτισμό της Αναγέννησης. Το φεστιβάλ είχε και έχει ως όραμα το να δημιουργήσει ένα βήμα για τους Έλληνες μουσικούς που ασχολούνται με την ιστορική ερμηνεία της παλαιάς μουσικής (early music) και να αποτελέσει έναν πόλο έλξης για τους αντίστοιχους ξένους μουσικούς, όπως και έγινε και γίνεται.  Επίσης  να γίνει ένα σημείο αναφοράς για το μουσικόφιλο κοινό, πέρα από τους μεγάλους και πολύ προβεβλημένους χώρους. Τέλος έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, καθώς έχει ήδη διοργανώσει σεμινάρια και διαλέξεις και θα συνεχίσει να το κάνει και στο μέλλον.

Ποια είναι η εξέλιξή της μέχρι σήμερα; Πού θεωρείτε ότι οφείλεται η επιτυχία της;
Η όποια επιτυχία της διοργάνωσης οφείλεται στο ότι έχει έναν μοντέρνο και σύγχρονο τρόπο να επικοινωνεί τις εκδηλώσεις, το υλικό της και τους καλλιτέχνες της, χωρίς διάθεση ελιτισμού και ακαδημαϊσμού. Επίσης στο ότι ενισχύει την "πολυφωνία” και φιλοξενεί συνεχώς καινούργιους καλλιτέχνες και στο το ότι διοργανώνεται σε προσιτούς και "χαλαρούς” χώρους, με προσιτή τιμή εισιτηρίου.

Τι επιφυλάσσει στο κοινό το Athens Baroque Festival 2023; Ποια είναι τα highlights του προγραμματισμού του;
Όπως πάντα έχουμε ποικιλία: 

• Ιταλική φωνητική μουσική του 16ου & 17ου αιώνα από τις αυλές της Φλωρεντίας, της Φερράρα,της Μάντοβα και της Βενετίας που γράφτηκε για διάσημες τραγουδίστριες και σπουδαία γυναικεία φωνητικά σύνολα.
• Τραγούδια της Ισπανικής Αναγέννησης, και πρωτότυπη μουσική του λαουτίστα Lee Santana με επιρροές από τη τζαζ, όπου μελοποιεί σεφαραδίτικα λαϊκά ποιήματα εμπνευσμένος από τον ισπανό Luis de Milan, με την Μaria Palaska στο τραγούδι.
• Μία κωμική σπαρταριστή  όπερα του Domenico Scarlatti, η οποία είναι και πρεμιέρα για την Αθήνα.
• και φυσικά όπως κάθε μπαρόκ φεστιβάλ που σέβεται τον εαυτό του (γελάκι) έχουμε και Γερμανική μουσική της όψιμης περιόδου του μπαρόκ με αφετηρία - ποιον άλλον  - τον Johann Sebastian Bach.
• Τσέμπαλο, φλάουτο τραβέρσο, μπαρόκ βιολί, βιχουέλα, βιόλα ντα γκάμπα, θεόρβη... είναι κάποια από τα υπέροχα όργανα εποχής που θα απολαύσει το κοινό.

Θα έλεγα ότι το highlight του προγραμματισμού είναι η συμμετοχή του Lee Santana στις 30/9. Πρόκειται για έναν πραγματικά σπουδαίο καλλιτέχνη!

Ποιους καλλιτέχνες/καλεσμένους θα δούμε φέτος το φεστιβάλ;
Θα δούμε το Elikωn Ensemble (Αντιγόνη Τσάλλα-Αλέξης Μαστιχιάδης), το σύνολο Canto Soave (Νατάσσα Αγγελοπούλου, Μάιρα Μηλολιδάκη, Έφη Μηνακούλη, Κατερίνα Κτώνα), τους Maria Palaska και Lee Santana, το Ensemble Diverse and Bizarre (Αναστασία Μηλιώρη, Κίρα Σαπλαχίδου, Νικολέτα Χατζοπούλου, Σεβαστιανός Ματορίνος) και τους Γρηγόρη Πυριαλάκο, Μαρία Σβάρνα και Δημήτρη Καλογιάννη.

Έχετε αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση του φεστιβάλ όχι μόνο φέτος αλλά και τις προηγούμενες χρονιές. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για την εμπειρία σας σε αυτή τη θέση;
Ανέλαβα αυτή την αρμοδιότητα επειδή είχα και την ιδέα της δημιουργίας του φεστιβάλ. Είμαι μουσικός, δεν είμαι παραγωγός. Χρόνο με το χρόνο συνειδητοποιώ ότι ο ρόλος του καλλιτεχνικού διευθυντή ενός μουσικού φεστιβάλ απαιτεί όραμα, διπλωματία και μεγαλοψυχία. Το πρώτο το είχα, όμως τα άλλα δύο τα μαθαίνω και προσπαθώ κάθε φορά να μην επαναλαμβάνω τα προηγούμενα λάθη. Έχω την τύχη να συνεργάζομαι με εξαιρετικούς ανθρώπους όπως ο Γιώργος Παπουτσής, η Κίρα Σαπλαχίδου, η Άννα Παπαγιαννάκη και ο Γιάννης Μακράκης. Χωρίς αυτούς δε θα μπορούσε να γίνει τίποτα. Στους καιρούς και στη χώρα που ζούμε είναι άθλος να διοργανώνεις ένα τέτοιο φεστιβάλ, αλλά η ανταμοιβή έρχεται από το κοινό που έρχεται και σου λέει στο τέλος: "ήταν μια όαση!”, "συνεχίστε!”, "ευχαριστούμε γι’ αυτό που ακούσαμε!” "είσαστε μια ευλογία”, κλπ.  Επίσης είναι απίστευτο το συναίσθημα του να λαμβάνεις αιτήματα συμμετοχής από μουσικούς απ’ όλη την Ευρώπη και όχι μόνο!

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Δείτε όλες τις συναυλίες της εβδομάδας εδώ.