"Τι τυχερός που είμαι, έζησα σε έναν κόσμο όπου πάντα υπήρχε χιπ χοπ", δήλωσε πρόσφατα ο 49χρονος Nas (στο Vanity Fair) για την 50ή επέτειο του είδους, την οποία και γιορτάζουμε φέτος τον Αύγουστο. Για εσένα, ποια είναι η σημασία αυτού του ορόσημου;
Ουσιαστικά, μέσα σε αυτά τα 50 χρόνια βλέπω τη ζωή μου: εκείνο που αγάπησα από πολύ νωρίς, ήταν τελικά κι εκείνο που με συνοδεύει μέχρι και σήμερα. Άρα, μόνο τυχερός και περήφανος μπορώ να αισθάνομαι, γιατί, μέσα από την επέτειο, νιώθω ότι γιορτάζουμε και όσοι ζήσαμε το χιπ χοπ από τη γέννησή του έως τώρα. Και θέλω να πιστεύω ότι έχει ακόμα να δώσει πολλά.
Ποια ήταν η δική σου πρώτη επαφή με το διεθνές πρόσωπο του χιπ χοπ; Και τι εντύπωση σου έκανε;
Έχοντας την ίδια ηλικία με τον Nas, θα πω ότι και για μένα ήταν τύχη το ότι ήρθα σε επαφή με το χιπ χοπ από πολύ μικρός, χάρη στην ταινία "Wild Style" του Charlie Ahearn (1983) και, φυσικά, μέσω του "The Message" (1982) των Grandmaster Flash & Melle Mel. Αυτή η σχέση απογειώθηκε έπειτα το 1984, με την ταινία "Beat Street" του Stan Lathan: αν και μικρός, είχα βρει τι θα με αντιπροσώπευε τελικά στη ζωή μου.
Ο χορός, το ντύσιμο, τα τρένα, οι τοίχοι που έβλεπα να βάφονται και οι DJs που έδιναν τον ρυθμό για πάρτι όπου οι θαμώνες είχαν τη διάθεση να ξεφύγουν από τη σκληρή πραγματικότητα, με έκαναν να κυκλοφορώ με ένα κασετόφωνο στον ώμο. Ακόμα κι όταν όλο αυτό ήταν κάτι τελείως άγνωστο για την Ελλάδα.
Και όσον αφορά τα ελληνικά πράγματα; Πότε αισθάνθηκες για πρώτη φορά ότι συμβαίνει κι εδώ κάτι που θα έχει μέλλον;
Για αρκετά χρόνια, η Ελλάδα ήταν σε πολύ χαμηλό επίπεδο γνώσης. Όσοι ήταν αληθινοί fans, ήταν ελάχιστοι. Αλλά σιγά-σιγά, με προσπάθεια και με συνέπεια, θεωρώ ότι έφτασε σε ικανοποιητικό επίπεδο. Η αλήθεια είναι πως, όταν βρίσκεσαι από την αρχή στον χώρο, δεν υπάρχει στο μυαλό κάποια συγκεκριμένη περίοδος που βλέπεις ή αισθάνεσαι τη διαφορά: συμβαίνει μέρα με τη μέρα και χρόνο με τον χρόνο. Όσο έκανα προσπάθειες να βάλω τον κόσμο να ακούσει έναν άλλο ήχο, ερχόμενος σε επαφή με μια διαφορετική κουλτούρα από αυτή που ξέραμε μέχρι τότε, ήταν κι ένα βήμα για να γίνουμε περισσότεροι. Πού θα πήγαινε όλο αυτό, δεν το ήξερα. Με ένοιαζε να μοιραστώ ό,τι με έκανε να νιώθω τόσο όμορφα.
Ποιους καλλιτέχνες και ποιους δίσκους μετράς στις μεγάλες προσωπικές σου αγάπες;
Είναι αρκετοί οι καλλιτέχνες και πολλά τα άλμπουμ που ξεχώρισα. Δεν θα μπορούσα να τα αναφέρω όλα. Στα γρήγορα και χωρίς πολλή σκέψη θα πω το "It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back" των Public Enemy (1988), το "The Infamous" των Mobb Deep (1995), το "Illmatic" του Nas (1994), το "2001" του Dr. Dre (1999), το "Doggystyle" του Snoop Dogg (1993), το "Niggaz4Life" των N.W.A. (1991), το "Licensed To Ill" των Beastie Boys (1986), το "Liquid Swords" του GZA (1995), το "Death Certificate" του Ice Cube (1991), το "Paid In Full" των Eric B & Rakim (1987), το "Original Gangster" του Ice-T (1991), το "The Psycho Realm" των Psycho Realm (1997) και το "Η Πόλις Εάλω" των Terror X Crew (1997).
Φέτος συνδιοργανώνεις ένα ακόμα Off The Hook Festival (8 & 9/9), μαζί με τη Dynasty Group. Θα τιμηθεί με κάποιον τρόπο η 50ετία του χιπ χοπ, στο πλαίσιό του; Και τι μπορείς να αποκαλύψεις για τους καλλιτέχνες που θα δούμε φέτος στην Τεχνόπολη;
Τα 50 χρόνια του χιπ χοπ ήταν ένας από τους λόγους που γίνεται φέτος το Off The Hook, γι' αυτό και θα έχουμε καλεσμένο, μεταξύ άλλων, τον ζωντανό θρύλο Kool G Rap. Τον οποίο οι περισσότεροι ράπερ στην Αμερική αναγνωρίζουν ως έναν από τους 10 καλύτερους που έχουν περάσει από τον χώρο. Έρχεται κατευθείαν από τη Νέα Υόρκη, για μία και μοναδική εμφάνιση στη χώρα μας. Άρα μιλάμε για ιστορική στιγμή.
Από το Λος Άντζελες, επίσης, έχουμε και το αγαπημένο δίδυμο των Blu & Exile, που επίσης εμφανίζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής τους περιοδείας. Φυσικά, θα έχουμε και εκπρόσωπο της Βρετανίας, με τον Octavian να μας κάνει την τιμή, ενώ κερασάκι στην τούρτα θα είναι οι αγαπημένοι του εγχώριου κοινού Psycho Realm. Οι οποίοι έρχονται με πολλά κέφια, μόνο για το φεστιβάλ και τη μεγάλη γιορτή, που σημαίνει ότι θα μας μείνει αξέχαστη η συγκεκριμένη εμφάνισή τους!
Πώς γεννήθηκε, αλήθεια, το Off The Hook και πώς "μεγάλωσε", φτάνοντας στο επίπεδο όπου βρίσκεται σήμερα; Το βοήθησε η άνοδος του ελληνικού ραπ ανάμεσα στη νεολαία της τελευταίας δεκαετίας;
Η ανάγκη να γίνει κάτι τόσο μεγάλο, όχι μόνο από θέμα προσέλευσης, αλλά και για να ακουστεί και εκτός Ελλάδας, εξελισσόμενο σε μια γιορτή που θα συνδυάζει καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο, ήταν η σημαντικότερη σκέψη για να ξεκινήσουμε το φεστιβάλ.
Να είναι κάτι, δηλαδή, που να μην έχει να κάνει μόνο με το προσωπικό γούστο, αλλά να δίνει χώρο ώστε να βρισκόμαστε όλοι μαζί, με μια κοινή αγάπη για διαφορετικούς καλλιτέχνες –είτε από την Ελλάδα, είτε από διάφορα μέρη του κόσμου, από διαφορετικές γενιές, ίσως και από άλλον ήχο, πλέον. Αυτό που ζεις στο Off The Hook, λοιπόν, είναι η ποικιλία των ονομάτων, η ευκαιρία να δεις και να ακούσεις ανθρώπους που ίσως δεν θα ξανάχεις τη δυνατότητα, το να ενδιαφερθεί το κοινό για κάτι που μέχρι πριν λίγο καιρό μπορεί και να μη γνώριζε καν. Γιατί, πραγματικά, το χιπ χοπ είναι γεμάτο εκπλήξεις. Κι αν έχεις τα αφτιά και τα μάτια σου ανοιχτά, μαθαίνεις συνέχεια. Και το αγαπάς ακόμα περισσότερο!
Η ελληνική σκηνή, τώρα, μεγάλωσε μαζί με την παγκόσμια τάση. Κι αυτό βοηθάει όχι μόνο το φεστιβάλ, αλλά και όλους μας, για να το πάμε κι ένα βήμα παραπάνω, ώστε το επίπεδο να ανεβαίνει.
Ποια ήταν η πρώτη χιπ χοπ συναυλία που διοργάνωσες; Ποιες έχουν αφήσει τις πιο αγαπημένες μνήμες και ποια θα διάλεγες ως χειρότερη στιγμή;
Η πρώτη συναυλία ήταν οι Phi Life Cypher, το 2003. Γι' αυτό και φέτος είναι και για τη Noiz Productions μια δική της επέτειος, για τα 20 της χρόνια!
Αν και η κάθε μία συναυλία είχε τις δυσκολίες της, οι περισσότερες θεωρώ ότι έχουν αφήσει ευχάριστες αναμνήσεις. Ίσως αυτή που εμένα μου έμεινε ως δυσάρεστη ήταν η πρώτη φορά που επιχείρησα να φέρω τους Mobb Deep, οι οποίοι ήρθαν την τελευταία στιγμή χωρίς τον Prodigy, λόγω ενός θέματος υγείας που είχε. Εκεί, βέβαια, συνειδητοποίησα τη σοβαρότητα της κατάστασης που τον ταλαιπωρούσε σε όλη του τη ζωή και ότι υπάρχουν, φυσικά, πολύ πιο σοβαρά θέματα, πάνω από την όποια συναυλία.
Παρ' όλα αυτά, μετά από μερικά χρόνια τεράστιας προσπάθειας και αφού η κατάσταση της υγείας του ήταν πια αρκετά καλύτερη, καταφέραμε να δούμε το καλύτερο για μένα δίδυμο στο χιπ χοπ, που είναι μέσα στις συναυλίες της Noiz Productions που ξεχώρισαν (2014). Επίσης, θα έβαζα την πρώτη φορά του Method Man στην Ελλάδα (2006), η οποία έγραψε ιστορία και φυσικά τον Ice Cube (2009), που κι αυτός περιλαμβάνεται στις κορυφαίες στιγμές των συναυλιών στη χώρα!
Μέσα στα χρόνια, τι βοήθησε και τι εμπόδισε τη διοργανωτική σου δράση σε μια χώρα σαν την Ελλάδα;
Τα εμπόδια πολλά, ειδικά τα πρώτα χρόνια, μιας και το χιπ χοπ παρέμενε ένα είδος που δεν ήταν αρκετά δημοφιλές στη χώρα μας. Επίσης τα έξοδα, ειδικά οι φόροι, που πολλές φορές προκαλούσαν οικονομική ζημιά. Από την άλλη, βοήθησε ο λίγος και πιστός κόσμος που υπήρχε τότε. Ήταν το στήριγμα για να συνεχίσουμε.
Μισό αιώνα μετά τα όσα πυροδότησε το πάρτι του DJ Kool Herc στο Μπρονξ, το χιπ χοπ προβάλλει ως το δημοφιλέστερο μουσικό είδος στον Δυτικό κόσμο, έχοντας αφήσει πίσω το rock –ιδιαίτερα στις προτιμήσεις της νεολαίας. Πού οφείλεται αυτό;
Ως ακροατής και της ευρύτερης rock σκηνής, μα και άλλων ειδών, θεωρώ πως ο κόσμος δεν το έχει αφήσει. Απλά έχει πιο γενικά ακούσματα σε σχέση με παλιότερα και πλέον είναι οι τάσεις που έρχονται από το εξωτερικό, οι οποίες δημιουργούν την τωρινή κατάσταση. Προσωπικά πιστεύω ότι, όσο πιο πολλά και καλά πράγματα ακούς, από την κάθε σκηνή, τόσο καλύτερη μουσική παιδεία αποκτάς.
Η τωρινή απήχηση, πάντως, δείχνει να έχει ανοίξει τα παλιά σύνορα, οπότε κάποιοι θεωρούν ότι το χιπ χοπ νερώνει πια πολύ το κρασί του με τη "μαύρη" ποπ της Αμερικής και με το R'n'B. Συμφωνείς; Ή πρόκειται για κινδυνολογίες;
Από την πρώτη στιγμή, μέχρι και σήμερα, το χιπ χοπ περιείχε και άλλα μουσικά είδη. Κι αυτό είναι που το κάνει να ξεχωρίζει. Disco, R'n'B, funk, rock, jazz, είναι μόνο μερικά από όσα προσθέτουν το "αλατοπίπερο" και το καθιστούν ιδιαίτερο.
Τι γνώμη έχεις για την trap έκφραση; Άσχετα με το αν κρίνεται θετικά ή αρνητικά, ανήκει στο χιπ χοπ;
Είναι μια εξέλιξη. Με καλές και με κακές εκδοχές, όπως θα γίνεται πάντα με τα παρακλάδια που θα εμφανίζονται.
Τέλος, τι σχεδιάζεις για μετά το Off The Hook; Υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο,για το υπόλοιπο 2023;
Στις 7 Οκτωβρίου έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα ο Rome Streetz και η Armani Caesar από το label της Griselda. Το οποίο τα τελευταία χρόνια είναι από τα καλύτερα και πιο δημιουργικά στον χώρο, με ήχο και με raps που θυμίζουν τη χρυσή εποχή των 1990s και το κλασικό boom bap. Είναι μια άχαστη συναυλία, που θα γίνει στην ταράτσα του "Gazarte".
