Η μουσική είναι μια από τις πιο δυναμικές τάσεις του πολιτιστικού τουρισμού προσελκύοντας εκατομμύρια επισκέπτες σε διαφορετικά μέρη του κόσμου ετησίως. Στο πλαίσιο της φετινής διοργάνωσης του Athens Music Week ειδικοί από τη μουσική βιομηχανία, τον τουρισμό και τον πολεοδομικό σχεδιασμό διερευνούν τη σχέση μεταξύ μουσικής, τουρισμού και αστικής ανάπτυξης. Όταν μιλάμε για τον μουσικό τουρισμό "οι περισσότεροι σκέφτονται όσους ταξιδεύουν για να παρακολουθήσουν μια συναυλία ή φεστιβάλ, αλλά υπάρχουν πολλοί άλλοι λόγοι", μας εξηγεί ο Olaf Furniss, συνιδρυτής της σκωτσέζικης Wide Events και βασικός ομιλητής του πάνελ "Πολιτιστικός Τουρισμός & Μουσικές Πόλεις: Πώς η Μουσική μπορεί να οδηγήσει στον Πολιτιστικό Τουρισμό ”, που θα πραγματοποιηθεί στο Innovathens (30/5).
"Πολλοί είναι αυτοί που ταξιδεύουν για να ψωνίσουν δίσκους ή για να δουν ένα άγαλμα ενός διάσημου μουσικού, για συμμετάσχουν σε ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο, να επισκεφθούν μια έκθεση ή ένα μουσείο (π.χ. το μουσείο ισλανδικής πανκ στο Ρέικιαβικ ή το Avicii Experience στη Στοκχόλμη)", προσθέτει. Είναι, επίσης, αξιοσημείωτο ότι για όσους ταξιδεύουν με αφορμή κάποιο συγκεκριμένο μουσικό γεγονός υπάρχουν ακόμη περισσότεροι που, ενώ, ταξιδεύουν για κάποιον άλλο σκοπό, συνδυάζουν αυθόρμητα το ταξίδι τους με μια συναυλία ή κάποια άλλη δραστηριότητα που σχετίζεται με τη μουσική.
Ο τουρισμός που σχετίζεται με τη μουσική αρχίζει να διαφοροποιείται σε διάφορους τομείς. Πριν από την πανδημία υπήρχε ήδη μια τάση να χρησιμοποιείται ένα φεστιβάλ ή μια συναυλία σαν αφορμή για ένα ταξίδι αφού "είδαμε μια σταθερή άνοδο στη δημοτικότητα των μουσικών κρουαζιέρων που κυμαίνονταν από το Full Metal Cruise έως το Belle & Sebastian's Boaty Weekender, ακόμη και ένα φεστιβάλ κάντρι μουσικής στη μέση του ωκεανού. Διάφοροι οργανισμοί που προωθούν συγκεκριμένους προορισμούς, καθώς και περιφερειακές και τοπικές κυβερνήσεις συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι αυτός ο τύπος επισκεπτών είναι πιθανό να συνεισφέρει στον πολιτισμό κάθε τόπου". Τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα υπάρχουν επίσης ενδιαφέρουσες εξελίξεις όσον αφορά την προσέλκυση επισκεπτών με βάση τη μουσική: "μεγάλα μουσεία όπως το V&A στο Λονδίνο και το Dundee έχουν επιμεληθεί μια σειρά από σχετικές εκθέσεις. Εκτός από το Ισλανδικό Μουσείο της Πανκ, βλέπουμε το Our House στο Άμστερνταμ (ένα διαδραστικό αξιοθέατο που αφηγείται την ιστορία της house μουσικής), το Μουσείο των Ramones στο Βερολίνο και τα Avicii Experience και ABBA The Museum στη Στοκχόλμη".
Από το 2010 ο οργανισμός UK Music δημοσιεύει ετήσια στοιχεία που εστιάζουν στα οικονομικά οφέλη που προέρχονται από τον μουσικό τουρισμό. Όπως παρατηρεί ο Furniss σχετικά με τα σχετικά νούμερα "αν και η καταμέτρηση αφορά μόνο φεστιβάλ και ζωντανές εμφανίσεις σε venues με χωρητικότητα πάνω από 1500 άτομα τα έσοδα του μουσικού τουρισμού αποτιμώνται σε περίπου £100 εκατομμύρια (το 2017 μια ξεχωριστή μελέτη μικρότερης κλίμακας, στη Γλασκώβη, πρόσθεσε περίπου £50 εκατομμύρια στην αξία του μουσικού τουρισμού). Η έρευνα ήταν πραγματικά χρήσιμη για την επισήμανση της επίδρασής αυτού του είδους τουρισμού. Μέχρι το 2019 το ποσό αυξανόταν κάθε χρόνο και στο Ηνωμένο Βασίλειο θα περίμενα να αυξηθεί σε επίπεδα προ της πανδημίας".
Διαβάστε Επίσης
Πώς μπορεί ο μουσικός τουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί στην Ελλάδα;
Καθώς η Ελλάδα είναι ήδη ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός και φιλοξενεί μια σειρά από πολιτιστικές εμπειρίες, αναρωτιόμαστε ποιος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος να συνδυαστούν τα δύο. Πώς μπορεί ο μουσικός τουρισμός να βοηθήσει την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και των καλλιτεχνών της εγχώριας σκηνής;
"Υπάρχουν πολλοί τομείς στους οποίους ο μουσικός τουρισμός μπορεί να βοηθήσει τόσο όσον αφορά τους μουσικούς που παίζουν ζωντανά όσο και την ευρύτερη υποδομή", μας απαντάει ο διοργανωτής. "Σε βασικό επίπεδο, σχεδόν κάθε δισκοπωλείο που έχω επισκεφτεί τα τελευταία πέντε χρόνια μου έχει πει ότι περίπου το 50-90% των πελατών τους δεν είναι ντόπιοι. Αυτά τα καταστήματα γίνονται συνδετικοί κρίκοι για τους τοπικούς συναυλιακούς χώρους, δισκογραφικές και συγκροτήματα. Στο άλλο άκρο του φάσματος, τα συνέδρια, οι εκθέσεις και οι συναντήσεις - ό,τι εμπίπτει στον επιχειρηματικό τουρισμό, μπορεί να παίξει επίσης σημαντικό ρόλο τόσο χάρη στην αξιοποίηση συναυλιακών χώρων αλλά και με την πρόσληψη μουσικών και DJs για τις εκδηλώσεις τους".
Το gentrification ("εξευγενισμός" μιας περιοχής) έχει δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια μια νέα αστική πραγματικότητα για τους πολίτες της Αθήνας. Ο Furniss προτείνει μια διαφορετική οπτική γωνία πάνω στο θέμα "η μουσική και τα κλαμπ μπορούν να δώσουν ζωή σε περιοχές και να τις κάνουν πιο ασφαλείς τη νύχτα. Το βασικό είναι να διασφαλιστεί ότι θα επιτευχθεί μια ισορροπία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία η συζήτηση για τον θόρυβο έχει μετριαστεί με την υιοθέτηση της αρχής του "Agent Of Change", πράγμα που σημαίνει ότι εάν ένα κλαμπ προϋπήρχε σε ένα μέρος, είναι ευθύνη του κατασκευαστή ή του ιδιοκτήτη να ηχομονώσει το νέο ακίνητο, αλλά αν ανοίξει ένας νέος χώρος, πρέπει ο ιδιοκτήτης του χώρου να φροντίσει να είναι κατάλληλα ηχομονωμένος. Η μουσική χρησιμοποιείται τώρα ως ένας τρόπος για να προσελκύσει μια καλύτερη κατηγορία τουριστών που θέλουν να αλληλεπιδράσουν με την τοπική πολιτιστική πλευρά του τόπου, αντί να επισκεφτούν ένα μέρος με στόχο ένα τρελό μεθύσι".
Δεν είναι ακριβώς το ίδιο με το gentrification, αλλά "η μικρή πόλη της Σκωτίας όπου γεννήθηκε ο τραγουδιστής των AC/DC Bon Scott, χρηματοδότησε μέσω πληθοπορισμού [σ.σ. crowdfunding] ένα άγαλμα και διοργάνωσε και ετήσιο μουσικό φεστιβάλ. Αυτό με τη σειρά του [σ.σ. το φεστιβάλ] υποστηρίζει οικονομικά μια πρωτοβουλία για νέους που ασχολούνται με τη μουσική και υπάρχουν σχέδια για το άνοιγμα ενός μουσείου. Έτσι, όχι μόνο ωφελεί τις τοπικές επιχειρήσεις, αλλά βοηθάει και την επόμενη γενιά καλλιτεχνών.
Η χώρα μας έχει μια βαριά προϋπηρεσία στην τουριστική βιομηχανία αλλά και μια αξιόλογη εμπειρία στον πολιτιστικό τουρισμό, που σίγουρα μπορεί να καλλιεργηθεί περαιτέρω. Όπως επιβεβαιώνει ο Furniss, "μεγάλο μέρος της τεχνογνωσίας από ένα είδος μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα άλλο, για παράδειγμα οι μεγάλες μουσικές εκδηλώσεις δε διαφέρουν κατά πολύ από αντίστοιχες αθλητικές. Θα μπορούσα να στοιχηματίσω ότι ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που θα δουν Imagine Dragons ή Guns’n’Roses στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας θα είναι μουσικοί τουρίστες". Το ερώτημα παραμένει αν η αυτοδιοίκηση και το Υπουργείο Τουρισμού είναι σε θέση να συνεργαστεί με τους διοργανωτές για να στοχεύσουν σε αυτούς τους επισκέπτες και αν υπάρχουν εξειδικευμένα ταξιδιωτικά γραφεία που πωλούν πακέτα για ανάλογες διοργανώσεις του εξωτερικού.
