Πώς φτάσατε από το "Και Τ' Άλλο Καλοκαίρι", που πρωτακούσαμε το 2019 ως μεμονωμένο single με τη Δήμητρα Γαλάνη, σε έναν ολοκληρωμένο, κοινό δίσκο; Και γιατί χρειάστηκαν 4 χρόνια;
Νίκος Μωραΐτης: Ενώ είχαμε αρχίσει να "ξεδιπλώνουμε" τον δίσκο με το πρώτο single, πέσαμε στα βράχια των τελευταίων χρόνων: πανδημία, lockdown, ξανά lockdown, κρούσματα, ακυρώσεις στούντιο. Να σας πω την αλήθεια, ενώ είδα ότι ο Βασίλης (Papercut) είχε εξουθενωθεί από το γεγονός των συνεχών αναβολών, προσωπικά δεν είχα τέτοιο θέμα –ό,τι είναι να βγει θα βγει, ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει.
Ξέρω ότι έχουμε κάνει έναν δύσκολο δίσκο, σε μία εποχή που δεν κυκλοφορούν καν δίσκοι πια. Δεν είναι μια δουλειά για το μεγάλο κοινό, ούτε για τα ραδιόφωνα. Θα φτάσει στο κοινό που πρέπει να φτάσει σιγά-σιγά, μέσα στα χρόνια. Μου έχει ξανασυμβεί με αντίστοιχες δουλειές και έχει τη γοητεία του. Οπότε έχω ησυχία για αυτό το υλικό.
Papercut: Ήταν πράγματι εξουθενωτικό όλο αυτό με τις συνεχείς καθυστερήσεις, γιατί ο "Ουρανοξύστης" καταλάμβανε όλη μου τη μουσική ενέργεια και σκέψη. Δεν μπορούσα να σκεφτώ έξω από αυτόν: ήθελα να τον δω ολοκληρωμένο, να παίρνει την τελική του μορφή.
Τι σηματοδοτεί αλήθεια ένας ουρανοξύστης σε μια χώρα σαν τη δική μας, η οποία δεν είναι συνηθισμένη σε τέτοια κτίρια;
Ν.Μ.: Η μοναξιά μέσα στο αστικό τοπίο είναι ο ουρανοξύστης εδώ. Και προσπαθείς να τον "κοντύνεις", να τον ανέβεις, νομίζοντας ότι είναι κάτι εύκολο, οπότε τα παρατάς στα μισά. Και τότε αποφασίζεις να τον αντικρίσεις ολόκληρο. "Ό,τι τρέμεις το εξημερώνεις, μόνο αν δεχτείς το μέγεθός του".
Στο φινάλε του "Για Όσους Δεν Με Ξέρουν" ακούμε για "ιδανικές φωνές κι αγαπημένες": μια παραπομπή στην ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη, η οποία λειτουργεί ως πάσα στους συμμετέχοντες ερμηνευτές. Ο ποιητής, βέβαια, μιλάει για ανθρώπους χαμένους (με τον έναν ή τον άλλον τρόπο). Αισθάνεστε κι εσείς ότι έχουμε κάπως, κάπου χαθεί με τις ιδανικές κι αγαπημένες φωνές του δικού μας παρόντος;
P: Καταρχήν, χαίρομαι πολύ που έγινε αντιληπτή η αναφορά στον Καβάφη. Ο "Ουρανοξύστης" ανοίγει και κλείνει με 2 instrumental. Και τα δύο παραπέμπουν στις "Φωνές" του Κωνσταντίνου Καβάφη και ταυτόχρονα αγκαλιάζουν τις φωνές που τραγούδησαν σε αυτόν τον δίσκο.
Τώρα, στο ερώτημα δεν μπορώ να απαντήσω συλλογικά, αλλά μόνο προσωπικά, μιας και οι ιδανικές φωνές είναι για τον καθένα διαφορετικές. Κάποιες φορές ίσως μοιάζει να τις αφήνουμε πίσω, όμως πάντα έρχεται η στιγμή που επιστρέφουμε σε αυτές και τις ακούμε έστω "σαν μουσική, τη νύχτα, μακρινή, που σβήνει".
Παρατηρώ ότι από νέες παρουσίες εμπιστευτήκατε μόνο τη Μυρτώ Βασιλείου. Σημαίνει κάτι για το πώς βλέπετε το σημερινό σκηνικό στο εγχώριο τραγούδι; Και γιατί διαλέξατε τη συγκεκριμένη φωνή;
Ν.Μ.: Το κόνσεπτ ήταν ένας δίσκος γυναικείων φωνών: Δήμητρα Γαλάνη, Άλκηστις Πρωτοψάλτη, ύστερα προστέθηκε η Γιώτα Νέγκα σε ένα τραγούδι. Όμως θέλαμε να υπάρχει και μία αναφορά στο αύριο. Και οι "κυρίες" του δίσκου το ήθελαν αυτό. Θυμάμαι ότι η Άλκηστις πρότεινε τη Μυρτώ Βασιλείου και συμφωνήσαμε αυτόματα. Είναι ένα πολύ σοβαρό πρόσωπο του αύριο.
P: Θα ήταν σαν να μην πιστεύαμε πως όλο αυτό έχει μια συνέχεια, αν δεν χρησιμοποιούσαμε μια νέα φωνή. Από την άλλη, αν ήταν πάνω από μία, σαν κίνηση θα έχανε τον συμβολισμό της.
Πώς και σκεφτήκατε τον Σταύρο Ξαρχάκο σε ρόλο ερμηνευτικό; Και πώς ανταποκρίθηκε, όταν τον προσεγγίσατε;
N.M.: Ο Βασίλης το έχει ζήσει αυτό καλύτερα. Προσωπικά, το ένιωσα σαν ένα …νεύμα του Πάπα: "Προχωρήστε, σας ακούω". Είναι ιερό πρόσωπο ο Ξαρχάκος –όχι μόνο για 'μένα, αλλά για 'μένα πάντως σίγουρα.
P: Προσυπογράφω αυτό που είπε ο Νίκος για τον Σταύρο Ξαρχάκο. Λοιπόν, όταν είχα πρωτογράψει το "Πες Μου Πως Δεν Είναι Αργά", είχα χρησιμοποιήσει έναν διάλογο από ελληνική ταινία. Αργότερα, όταν μπήκαμε στο στούντιο με την Άλκηστη για να το ηχογραφήσουμε, σκεφτόμασταν ποιος θα μπορούσε να πει αυτόν τον διάλογο και να έχει το ειδικό βάρος που χρειαζόταν.
Από την στιγμή που ακούστηκε το όνομα του Σταύρου Ξαρχάκου, δεν μπορούσα να σκεφτώ τίποτε άλλο. Εκείνη του το πρότεινε, άκουσε το τραγούδι, του άρεσε –και δέχτηκε να το πει. Τόσο απλά και τόσο μαγικά. Ακόμη θυμάμαι την ανατριχίλα, όταν πρωτοάκουσα τη φωνή του.
"Στο τώρα το βιαστικό/στο πάντα το μυθικό", ακούμε στο "Οριστικά", με τη φωνή της Γιώτας Νέγκα. Είναι, νομίζω, μια συνθήκη μεταξύ πραγματικότητας και προσδοκιών στην οποία έχει κινηθεί σημαντικό μέρος του εγχώριου αστικού τραγουδιού. Την ανατροφοδοτεί η όλο και πιο τεχνολογική καθημερινότητα του 21ου αιώνα; Ή τη διαβρώνει;
P: Η σύγχρονη καθημερινότητα –και δεν ξέρω αν έχει να κάνει αυτό μόνο με την τεχνολογία– μας έχει κάνει να βουτήξουμε με τα μούτρα στην πραγματικότητα και να βάλουμε πίσω το κομμάτι των προσδοκιών. Από την άλλη, αυτό είναι αφύσικο, μιας και είναι οι προσδοκίες που μας δίνουν κίνητρο και ώθηση. Είναι το καύσιμο που μας βοηθά να ξεπερνάμε τους εαυτούς μας. Προσδοκίες που δεν εκφράζονται, δεν μπορούν ποτέ να γίνουν πραγματικότητα.
Συμπληρωματικά, το καθαρά μουσικό μέρος του δίσκου δείχνει σαν να επιδιώκει τη μοντέρνα, πιο ηλεκτρονική ανάπλαση μιας ρετρό συνθήκης, που μερικές φορές μου έφερε κατά νου μνήμες από δίσκους του Γιάννη Σπανού και του Γιώργου Χατζηνάσιου με πιο "ευρωπαϊκή", ας την πούμε, αισθητική. Υπάρχει κάποιο νήμα συνέχειας με αυτό το παρελθόν; Βλέπουμε, επί της ουσίας, διαφορετικά κεφάλαια μιας εγχώριας pop ιστορίας;
P: Θα προσέθετα στις αναφορές τον Σταύρο Ξαρχάκο, όπως επίσης και όλους τους μεγάλους Ιταλούς και Γάλλους συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής: Ennio Morricone, Luis Bacalov, Francis Lai, Michel Legrand.
Στο μουσικό κομμάτι, όπως και στο αισθητικό, ήμουν ξεκάθαρος από την αρχή. Ήθελα να συνυπάρχουν το παλιό με το καινούριο χωρίς το ένα να είναι εις βάρος του άλλου. Να θυμίζει o ήχος κάτι από το συλλογικό παρελθόν, χωρίς να ακούγεται παλιακό, αλλά "απρόσμενα οικείο". Ελληνική μουσική, που αυτή τη φορά κοιτάει στη Δύση.
Ν.Μ.: Δεν είναι τυχαίο που ο Βασίλης προσδιόρισε αυτή την εργασία ως "brand new retro". Είναι, όπως το θέσατε, η ηλεκτρονική ανάπλαση μίας ρετρό συνθήκης. Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, μπορεί να οριοθετηθεί απόλυτα μουσικά, αλλά όχι στιχουργικά.
Εγώ, λοιπόν, το "διάβασα" σαν ένα σύγχρονο αστικό περιβάλλον –Αθήνα, νύχτα καλοκαίρι, άδεια πόλη, κουφόβραση, άπνοια– που το διαπερνά σαν απόδραση μία αδιόρατη ρομαντική μνήμη των 1960s/1970s. Η οποία υπάρχει έτσι κι αλλιώς σε αυτήν την πόλη.
Ακούγοντας ξανά το "Και Τ' Άλλο Καλοκαίρι", επίσης, σκέφτομαι την περίοπτη θέση που έχει το θέρος στο ελληνικό τραγούδι –τόσο για το έντεχνο, όσο και για το λαϊκό, ακόμα και για την pop. Ποια είναι τα σπουδαιότερα πράγματα που συμβολίζει αυτή η εποχή; Και τι δημιουργεί τη μελαγχολία που μπορεί να υφέρπει μέσα σε τόσο φως;
Ν.Μ.: Με τα καλοκαίρια μετράμε τα χρόνια μας. Άρα είναι ορόσημο, όμως ένα τόσο εφήμερο ορόσημο. Από εκεί προκύπτει η μελαγχολία. Από το "λίγο" του καλοκαιριού. Κι έτσι γεννιέται η ευχή του τραγουδιού –κι αυτή μελαγχολική, γιατί δεν ξέρεις τι φέρνει το αύριο: "Και τ' άλλο καλοκαίρι, μαζί να μας βρει".
P: Καλοκαίρι είναι να μετράς πόσα μπάνια έχεις κάνει και πόσα παγωτά έχεις φάει. Το σύντομο διάστημα των καλοκαιρινών διακοπών είναι ίσως η μόνη ευκαιρία που έχουμε να ξαναγίνουμε παιδιά –έστω για λίγο. Η μελαγχολία, για εμένα, προκύπτει μέσα από αυτή τη χαμένη παιδικότητα.
Πέρα από βιντεοκλίπ και συνεντεύξεις, υπάρχουν άλλες σκέψεις για την προώθηση του "Ουρανοξύστη" στα προσεχώς; Θα υπάρξει, ίσως, κάποια σχετική συναυλία;
P: Για το άμεσο μέλλον συζητάμε για την παρουσίαση του "Ουρανοξύστη", με πιο πιθανό σενάριο να γίνει μέσα στον Μάιο.
Ν.Μ.: Ο "Ουρανοξύστης" σίγουρα θα βγει σε βινύλιο. Νομίζω ότι είναι ένας δίσκος φτιαγμένος για ακροατές που θέλουν ακόμα να "πιάνουν" τη μουσική με τα χέρια.
Διαβάστε Επίσης
