Τάσος Βρεττός
"Elly Loves Jazz" μέρος 2ο, λοιπόν. Τι ετοιμάζετε για όσους έρθουν να σας δουν στο "Άλσος", τις Δευτέρες 21 & 28/11 και 5 & 12/12;
Στηριζόμαστε στο πρώτο πρόγραμμα που ανεβάσαμε πριν 2-3 χρόνια, το οποίο έκλεισε αναγκαστικά λόγω της πανδημίας. Με μεγάλη μας λύπη, γιατί πήγαινε πολύ καλά και συνεχώς προσθέταμε παραστάσεις.
Δεν ήθελα βέβαια να ξαναπαρουσιάσω ακριβώς το ίδιο, οπότε για το Vol. 2 έχω αφαιρέσει κάποια κομμάτια κι έχω προσθέσει μερικά άλλα, όχι ντε και καλά τζαζ. Μπορεί, ας πούμε, να είναι και μερικά από όσα έχω τραγουδήσει στο παρελθόν. Ένα της Joni Mitchell, για παράδειγμα ή το "Ain't No Sunshine", που μπορούν να αποδοθούν και με πιο τζαζ ενορχήστρωση.
Για εσάς, πώς κύλησαν αυτά τα χρόνια από εκείνη την υποχρεωτική διακοπή λόγω πανδημίας;
Κύλησαν άλλοτε σιωπηλά, άλλοτε αγχωμένα, σπιτικά, θυμωμένα κάποιες φορές. Νομίζω ότι η πανδημία μας έβαλε όλους σε μεγάλη σκέψη. Τους χειμώνες, βέβαια, δεν είχα εμφανίσεις. Συνέχιζα όμως να έχω μαθήματα, που ειδικά το πρώτο διάστημα γίνονταν διαδικτυακά. Κάτι άχαρο: δεν είναι ωραία εμπειρία αυτή. Ξανάκανα μερικές συναυλίες τα καλοκαίρια.
Εκείνο που με στεναχωρεί περισσότερο είναι οι συνέπειες που είχε αυτό το διάστημα για τα νέα παιδιά. Νιώθω ότι πρόκειται για μια αδικημένη γενιά, γιατί πέρασαν τόσα χρόνια με όσα συνέβαιναν με την οικονομική κρίση κι εκεί που πήγαν να σηκώσουν κεφάλι –κι εμείς μαζί– προέκυψε η πανδημία. Και τώρα ένας πόλεμος, που διεξάγεται στη γειτονιά μας. Πιστεύω λοιπόν ότι πρέπει να τα βοηθήσουμε όσο μπορούμε.
Τι βλέπετε λοιπόν για τον επερχόμενο χειμώνα;
Με ανησυχεί. Όσα συμβαίνουν, άλλωστε, αγγίζουν και επηρεάζουν τους πάντες. Και πρέπει, παράλληλα, να βρούμε τις δυνάμεις και την αισιοδοξία ώστε να κινηθούμε και να κάνουμε κάτι μέσα σε όλο αυτό. Χρειάζονται λοιπόν τρόποι για να εμπνέεις και να εμπνέεσαι. Ευτυχώς η μουσική είναι ανάμεσα σε όσα μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο.
Επιστρέφοντας στις βραδιές του "Άλσους", είναι οι Δευτέρες καλές μέρες για συναυλίες; Υπάρχουν καλές μέρες για συναυλίες;
Υπάρχουν καλές συναυλίες. Κι έτσι γίνεται καλή και η μέρα. Η καλή συναυλία θα έχει κοινό. Παρατήρησα άλλωστε ότι, μετά τα lockdown, ο κόσμος έχει μεγάλη ανάγκη να ακούσει μουσική και να ξαναζήσει την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση με όσους βρίσκονται πάνω σε μια σκηνή.
Είδα ότι θα παίξει και ο γιος σας στις επερχόμενες παραστάσεις, ο Tommy Lynch. Ο οποίος είχα την εντύπωση ότι βρισκόταν στη Βρετανία, σπουδάζοντας κάτι μη μουσικό;
Ήταν πράγματι στη Βρετανία, ναι. Αλλά όταν έγινε το πρώτο lockdown βρισκόταν εδώ για διακοπές, οπότε έμεινε αναγκαστικά στην Αθήνα και από τότε δεν ξανάφυγε. Όπως και οι υπόλοιποι συμφοιτητές του τελείωσε τις σπουδές του διαδικτυακά. Δεν φοίτησε σε κάτι μουσικό, αν και πιο πριν, όταν ήταν στην Αμερική, μετείχε για έναν χρόνο σε μια τζαζ μπάντα –είχε μάλιστα κι έναν εξαιρετικό δάσκαλο εκεί. Αλλά στη Βρετανία δεν γινόταν να κάνει και σπουδές και μουσική, οπότε επικεντρώθηκε σε Ιστορία & Πολιτικές Επιστήμες.
Τώρα, πάντως, προσπαθεί να ανοίξει τα φτερά του στη μουσική, γιατί αυτή είναι η βασική του αγάπη. Απλά δεν το πήρε απόφαση από την αρχή. Και χαίρομαι που θα παίξουμε μαζί στο "Άλσος", δίπλα στους σπουδαίους μουσικούς που θα με συνοδεύσουν εκεί: τον David Lynch (σαξόφωνα, φλάουτο), τον Τάκη Φαραζή (πιάνο), τον Πέτρο Βαρθακούρη (κοντραμπάσο) και τον Γιάννη Αγγελόπουλο (τύμπανα).
Και η δική σας αγάπη για την τζαζ; Ήρθε παράλληλα με την Joni Mitchell; Ή αργότερα;
Ήρθε λίγο παράλληλα. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αμερική και πήγα σε μουσικό Γυμνάσιο. Οπότε η τζαζ βρισκόταν ήδη στο περιβάλλον μου, όπως βέβαια και πολλά άλλα είδη μουσικής. Δεν μου ήταν λοιπόν κάτι άγνωστο. Άρχισα όμως να ακούω συνειδητά, από μόνη μου, στην εφηβεία. Στο σχολείο, άλλωστε, είχα κι έναν δάσκαλο που δίδασκε σύνθεση και ήταν και τζαζίστας. Αλλά δεν θα ξεχάσω ποτέ και την πρώτη τζαζ συναυλία που είδα: ήταν του Dizzy Gillespie και υπήρξε κάτι σαν ευλογία στη ζωή μου.
Ως ερμηνεύτρια, βέβαια, δεν ασχολήθηκα τότε με την τζαζ. Προσανατολίστηκα στο κλασικό ρεπερτόριο και παράλληλα –αυτή ήταν η σχιζοφρένεια της ζωής μου– ανέπτυξα ένα μεγάλο πάθος για την ελληνική μουσική και το ελληνικό τραγούδι. Ασφαλώς, εγώ μόνο σχιζοφρενής δεν αισθανόμουν! (γέλια) Μου άρεσαν και τα δύο, οπότε ήμουν πολύ ευχαριστημένη.
Τζαζ δεν τόλμησα να πω όσο βρισκόμουν στην Αμερική, το έκανα μετά, όταν πια είχα εγκατασταθεί εδώ. Έχει εκπλήξεις η ζωή. Παίρνεις έναν δρόμο, νομίζεις ότι πας προς μια κατεύθυνση, μα βγαίνεις αλλού. Ίσως από λάθος; Ίσως επειδή θες να ζήσεις μια περιπέτεια; Είναι ωραίο να αφήνεις τον εαυτό σου λίγο στην τύχη. Άλλωστε κάπως έτσι έφτασα και στην Ελλάδα. Ήρθα ένα καλοκαίρι για διακοπές και από τότε οι διακοπές ...συνεχίζονται! (γέλια)
Όσο σας ακούω, εντωμεταξύ, σκέφτομαι ότι η όλη διαδρομή σας στις Η.Π.Α. δεν ταιριάζει με όσα έχουμε κατά νου όταν μιλάμε για τους Ελληνοαμερικάνους. Πόσο στερεοτυπική είναι η εικόνα αυτή;
Κοιτάξτε, μπορεί να ακουστεί λίγο προκλητικό αυτό που θα πω, αλλά τα στερεότυπα κάπου χτίζονται. Είναι άδικο, βέβαια, να χωρίζεις τους ανθρώπους σε κατηγορίες και να τους βάζεις σε έναν σάκο, αδιαφορώντας για το πώς μπορεί να είναι ο καθένας τους ατομικά. Σχηματίζεται τελικά μια καρικατούρα, παρά μια ακριβής αποτύπωση. Μη νομίζετε, πάντως: έχουν και οι Ελληνοαμερικάνοι τα δικά τους στερεότυπα για τους Έλληνες! (γέλια)
Με βάση τα όσα έζησα μεγαλώνοντας στην Αστόρια της Νέας Υόρκης θα έλεγα ότι οι Έλληνες της Αμερικής τρέφουν μεγάλη αγάπη για την Ελλάδα, μέσα όμως από ένα πρίσμα διαφορετικό. Δεν μπορούν, λ.χ., να είναι ενήμεροι για τις λεπτομέρειες όσων βιώνουμε εμείς εδώ· όπως δεν γίνεται να είμαστε κι εμείς ενήμεροι για την καθημερινότητά τους εκεί. Στα χρόνια μου, επίσης, υπήρχε μια αγωνία να διαφυλάξουν κάποια πράγματα (ήθη, έθιμα, γιορτές κ.ά.), η οποία οδηγούσε στην ανάπτυξη ενός γενικότερου συντηρητισμού. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι παλιότερα μετανάστευαν στις Η.Π.Α. άνθρωποι που δεν ήταν ιδιαίτερα μορφωμένοι.
Άραγε αυτή η "σχιζοφρένεια", στην οποία αναφερθήκατε πιο πριν, σας ακολούθησε έπειτα και στην καριέρα σας; Γιατί υπήρχε μια πάγια δυσκολία στο να σας κατατάξουν, έτσι δεν είναι;
Ναι, υπήρχε. Βέβαια δεν ενδιαφέρθηκα κι εγώ να το κυνηγήσω. Ίσως έπρεπε να το προσπαθήσω περισσότερο, αλλά ούτε η ίδια μπορώ να απαντήσω στο ποια είναι η κατηγορία μου. Πάντα διεκδικούσα το δικαίωμα να τραγουδώ ό,τι νιώθω πως κάτι μου λέει, εφόσον πίστευα ότι, με τον τρόπο μου, μπορούσα να το εκπροσωπήσω, ώστε να αγγίξει τον ψυχισμό κι άλλων ανθρώπων.
Ακόμα κι ένας όρος σαν το "έντεχνο", με ενοχλεί. Γιατί κάποτε ήξερα τι σημαίνει –και σήμαινε κάτι. Πλέον δεν είμαι σίγουρη, όμως. Στο όνομά του έχουν γραφτεί και αηδίες. Και η όλη ισοδυναμία με κάτι το "ποιοτικό" είναι νομίζω πολύ αφηρημένη: σε όλα τα είδη βρίσκει κανείς και διαμάντια και πολύ μέτρια πράγματα.
Αλήθεια, το σημερινό ελληνικό τραγούδι σας παθιάζει με τον τρόπο που το έκανε κάποτε;
Νομίζω ότι λείπουν πια οι μεγάλες στιγμές. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν θα ξαναϋπάρξουν. Στο τώρα, πάντως, δεν υπάρχει εκείνο το παλιότερο εκτόπισμα. Από την άλλη δεν γίνεται να μη δηλώσω αισιόδοξη, εφόσον εξακολουθούν να υπάρχουν άνθρωποι που συνθέτουν ελληνικό τραγούδι και γράφουν στη γλώσσα μας. Αυτά τα πράγματα, τώρα, κάνουν και κύκλους. Αρκεί, όταν συμβεί ξανά, να είμαστε σε θέση να το αναγνωρίσουμε, γιατί θα είναι κάτι διαφορετικό από όσα ξέρουμε μέχρι σήμερα.
Και όσον αφορά το κοινό; Πόσο ρίσκο σηκώνει;
Ρίσκο σηκώνει μόνο ένα μικρό μέρος του κοινού. Ο κόσμος θέλει να αναπαύεται στο γνωστό. Αποζητά το χάδι, το αγκάλιασμα αυτού που του είναι ήδη οικείο. Δύσκολα μπαίνει στη διαδικασία ενός νέου ακούσματος.
Ασφαλώς, υπάρχουν κι εκείνοι που το αποζητούν, αλλά δεν είναι η πλειονότητα. Ποτέ δεν ήταν. Θυμάμαι το 1988, τότε που έκανα τον δίσκο "Στη Λάμψη Του Φεγγαριού" –ο οποίος ήταν ρίσκο για εμένα– ότι καθώς τον παρουσίαζα ζωντανά κάποιος στο κοινό φώναξε "έλεος!" (γέλια) Μετά από χρόνια, όμως, όλοι ζητούσαν το "Youkali" στις συναυλίες. Στην αρχή, όμως, αυτό το τραγούδι της Teresa Stratas τους ήταν κάτι παντελώς άγνωστο.
Ζυμώνεται λοιπόν και το κοινό. Αλλά σίγουρα δεν είναι εύκολο. Πρέπει η επαφή του με το καινούριο και το διαφορετικό να γίνεται σε μικρές δόσεις.
Διαβάστε Επίσης
