© Χάρης Ακριβιάδης
Για μια ακόμη χρονιά οι "Νύχτες Κλασικής Μουσικής στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη" της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών σηματοδότησαν την έναρξη της νέας καλλιτεχνικής περιόδου. Ο ανεκτίμητης αξίας κύκλος εκδηλώσεων καθιστά και την Ελλάδα -με την πολύτιμη στήριξη του Ιδρύματος Schwarz- σταθμό της παγκόσμιας περιοδείας του περίφημου αμερικανικού Ινστιτούτου Μουσικής Curtis. Το "Curtis on tour" βασίζεται σε πρωτοβουλία της φιλάνθρωπης δισεκατομμυριούχου Νίνας φον Μάλτσαν, που έφυγε, δυστυχώς, από τη ζωή τον περασμένο Μάιο.
Από τις 4 συναυλίες της φετινής 7ης διοργάνωσης που έλαβε χώρα στο άρτιας ακουστικής "Cotsen Hall" της Γενναδείου (27-30/9), παρακολουθήσαμε δύο. Σε αυτές συνέπραξαν πέντε εξαίρετοι νέοι μουσικοί, παλιότεροι υπότροφοι του Ινστιτούτου, η Ινδο-αμερικανή πιανίστα Παλάβι Μαχιντάρα, ο Έλληνας τσελίστας Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν, ο Ιταλός βιολιστής Αντρέα Ομπίζο, η (Νοτιο-) Κορεάτισσα βιολίστα Χεϊσού Λι και η ιταλικής καταγωγής Αυστραλέζα υψίφωνος Ελένα Περρόνι.
Τις αξιοσημείωτου προγραμματικού εύρους εκδηλώσεις μουσικής δωματίου, είδους υπό …εξαφάνιση στα μουσικά μας πράγματα, παρακολούθησε, δωρεάν, πλήθος φιλόμουσων. Όλες οι συναυλίες μεταδόθηκαν και ζωντανά, μέσω YouTube, με ελεύθερη πρόσβαση από τις ιστοσελίδες της Γενναδείου Βιβλιοθήκης και του Ιδρύματος Schwarz.
Η βραδιά της 27/9 άνοιξε με μία θαυμάσια ερμηνεία της 12ης Σονάτας για πιάνο του Μότσαρτ από την Μαχιντάρα. Κάτοχος ωραίου, μεγάλου ήχου, η εκλεκτή σολίστ χάρισε παίξιμο σπάνιου legato και ρυθμικής ακρίβειας, επιδεικνύοντας μάλιστα -σε παραδοσιακό πιάνο!- σαφή αίσθηση του ύφους της μουσικής. Οι διαβαθμίσεις ταχυτήτων και δυναμικών, ο διαφορετικός τονισμός κάθε φράσης και επανάληψης, η πλαστικότατη εναλλαγή παραγράφων διαρκούς κινητικότητας και ελαφράδας με άλλες περισσότερης ευγένειας και στοχαστικότητας χρωμάτισαν μιαν ερμηνεία μεγάλης εκφραστικότητας, με δεδομένο ενδιαφέρον και κομψότητα αφήγησης!
Ακολούθησαν δύο συνθέσεις για βιολοντσέλο και πιάνο, με πρωταγωνιστή τον Τιμόθεο Γαβριηλίδη-Πέτριν. Ο εξαιρετικά καλλιεργημένος ήχος, η αβίαστη -και συχνά ευφάνταστη- διάπλαση της φραστικής και η στέρεη τεχνική του 28χρονου σολίστ έκαναν και πάλι θαύματα.
Η σουίτα "Από την εβραϊκή ζωή" του Μπλοχ έτυχε μιας εκτέλεσης μεγάλης συνοχής και "φωνητικών" ποιοτήτων: ο θερμός ήχος -αλλά και η ασφαλής υψηλή περιοχή του- οργάνου είναι στοιχεία κρίσιμα για την ανάδειξη του αγνού, αυστηρού, ενίοτε κατανυκτικού συναισθήματος και της ιδιαίτερης ατμόσφαιρας μιας -ρομαντικής- παρτιτούρας εμπνευσμένης από την παράδοση των Ασκενάζι Εβραίων της Ανατολικής Ευρώπης.
Αν η πιανιστική συνοδεία της Μαχιντάρα υπήρξε εδώ ευπρόσδεκτα διακριτική, ο διάλογός της με τον Πέτριν ήχησε απολύτως ισόκυρος στην τεχνικά και εκφραστικά απαιτητικότατη "Σονάτα για βιολοντσέλο και πιάνο" του Ντεμπυσσύ. Η ρυθμικά στιβαρή συμβολή του πιάνου έσμιξε με την (δεξιο)τεχνική άνεση (πιτσικάτο, γκλισάντο, φλαουτάντο!), την άψογη ορθοτονία, τη δομική καθαρότητα του παιξίματος του τσελίστα, υπηρετώντας άριστα -μαζί με μιαν άκρως νηφάλια έκφραση- την πιο γωνιώδη, μοντέρνα γραφή.
Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με την "Σονάτα για βιολί και πιάνο αρ. 3" του Μπραμς, όπου την Μαχιντάρα πλαισίωσε ο Ομπίζο. Σ’ένα έργο φθινοπωρινών κλιμάτων με μεγάλη ποικιλία διαθέσεων, ο φωτεινός, μοναδικής λεπτότητας ήχος του 28χρονου Ιταλού βιολιστή (που θύμιζε αυτόν του σπουδαίου Αρτύρ Γκρυμιώ!), το δεξιοτεχνικά απαστράπτον, αριστοτεχνικής φραστικής και αφηγηματικής ευφράδειας παίξιμό του ενστάλαξαν -κάπως αναπάντεχα- περίσσεια ζωντάνια, γενναιόδωρο λυρισμό και παλλόμενο νεανικό συναίσθημα! Εξίσου καθοριστικός πρόβαλε ο άψογος συντονισμός με την πιανίστα, απολύτως ισότιμη συνοδοιπόρο, που επέδειξε βαθιά κατανόηση των ιδιαίτερων απαιτήσεων -σε ρυθμό, αποχρώσεις, έκφραση- της μπραμσιανής γραφής.
Ανταποκρινόμενοι στο θερμό χειροκρότημα του κοινού, οι τρεις μουσικοί ένωσαν τις δυνάμεις τους, χαρίζοντας, εκτός προγράμματος, μια φίνα ερμηνεία του αργού δεύτερου μέρους ("Andante con moto tranquillo") από το "Τρίο για πιάνο, βιολί και τσέλο αρ. 1" του Μέντελσον.
Δύο μέρες αργότερα (29/9), η συναυλία άνοιξε με το σύντομο "Τρίο για βιολί, βιόλα και βιολοντσέλο" D. 471 του Σούμπερτ, που ερμήνευσαν οι Ομπίζο, Πέτριν και η Κορεάτισσα βιολίστα Χεϊσού Λι. Η κλασική σύνθεση με τα βιεννέζικα αρώματα αποδόθηκε με αέρινη κομψότητα, ισορροπημένο, ισότιμο πλην χαλαρό διάλογο και ωραία μείξη των ηχοχρωμάτων των οργάνων. Εκλεπτύνσεις ήχου και ρευστότητα αφήγησης ανέδειξαν τις μελωδικές ιδέες και τον ιδιότυπο λυρισμό της ημιτελούς παρτιτούρας.
Ακολούθως, η Αυστραλή υψίφωνος Ελένα Περρόνι, υπό τη συνοδεία βιολοντσέλου (Πέτριν) και πιάνου (Μαχιντάρα), ερμήνευσε τον φωνητικό κύκλο "Τραγούδια της Φύσης" (Canti della Natura), μια ειδική παραγγελία του Ινστιτούτου Curtis στον διακεκριμένο Αμερικανό συνθέτη -και μέλος του διδακτικού του προσωπικού- Ρίτσαρντ Ντάνιελπουρ ειδικά για αυτήν την περιοδεία. Το νέο έργο συνιστά ουσιαστικά μελοποίηση των σονέτων του Αντόνιο Βιβάλντι που γράφτηκαν για να συνοδεύσουν τις περίφημες "Τέσσερις Εποχές".
Την κάπως φλύαρη, ενίοτε σχοινοτενή 12μερή παρτιτούρα με τη σαφή νεορομαντική -παρά κάποιες εξπρεσιονίζουσες εξάρσεις- διάσταση και τις διόλου ευκαταφρόνητες δυσκολίες (π.χ. σε φωνητική έκταση, άλματα) απέδωσε με ακρίβεια, αφειδώλευτη αφοσίωση, ευγενές συναίσθημα αλλά και ενίοτε θολή άρθρωση η Περρόνι. Περισσότερο ευφάνταστη ήχησε, πάντως, η γραφή για τα άλλα όργανα, και δη για το τσέλο.
Η βραδιά ολοκληρώθηκε με το εκτενές "Κουαρτέτο με πιάνο αρ. 1" Κ. 478 του Μότσαρτ, στην επιτυχημένη απόδοση του οποίου συνέπραξαν οι Ομπίζο, Λι, Πέτριν και Μαχιντάρα. Βασισμένη στον άψογο συντονισμό, την ευφυία και τη βαθιά κατανόηση γράμματος (μουσικού συντακτικού) και πνεύματος (ύφους/περιεχομένου) της σύνθεσης, η εκτέλεση έσφυζε από νεανικό σφρίγος, φαντασία, λεπτότητα. Ένα απολαυστικό -και διόλου αυτονόητο- αποτέλεσμα!
Συνολικά, συνάρπασε σε κάθε έργο ο υψηλός βαθμός αυτοπεποίθησης των νεαρών μουσικών, η σπάνια ικανότητά τους αφενός να συνομιλούν με μια …ματιά, αφετέρου να προβάλλουν/επιβάλλουν με άνεση τη διακριτή σολιστική φωνή τους, ή ακόμη ο κοινός ερμηνευτικός προσανατολισμός, απότοκα του ταλέντου αλλά και της εκπαιδευτικής παρακαταθήκης από τη φοίτηση στο Ινστιτούτο Curtis. Αν αναλογισθεί κανείς ότι, πέραν της μουσικής δωματίου, ο καθένας τους διακρίνεται ιδιαίτερα και ως σολίστ, ως παιδαγωγός, ως μέλος σημαντικών ορχηστρών (ο Ομπίζο είναι πλέον πρώτο βιολί στην ιστορική Ορχήστρα της Εθνικής Ακαδημίας της Αγίας Καικιλίας της Ρώμης, ο Πέτριν μόλις εξελέγη κορυφαίος Α’ στα βιολοντσέλα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών), γίνεται αντιληπτό γιατί η αριστεία δεν -πρέπει να- έχει …όρια!
Λεζάντα πρώτης φωτογραφίας: "Ο Ιταλός βιολιστής Αντρέα Ομπίζο, ο Έλληνας τσελίστας Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν και η Ινδο-αμερικανή πιανίστα Παλάβι Μαχιντάρα ερμηνεύουν, εκτός προγράμματος, το αργό μέρος από το 1ο "Τρίο για πιάνο, βιολί και τσέλο" του Μέντελσον μετά το πέρας της πρώτης συναυλίας του φετινού κύκλου "Νύχτες Κλασικής Μουσικής στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη" ("Cotsen Hall", 27/9)"
