© Ευαγγελία Θωμάκου (VaGGiNet)
Σε κάποιο σημείο προς το τέλος της βραδιάς στο Ηρώδειο, καθώς έπεφταν (αραιές) στάλες βροχής, ο Σταύρος Ξαρχάκος κοίταξε προς τον ουρανό. Δεν ξέρω τι μπορεί να σκεφτόταν, πάντως έστεκε εμφανώς κερδισμένος κόντρα σε μια πολύ δύσκολη μέρα: με τις μετακινήσεις στην Αθήνα να ανατινάζονται λόγω της 24ωρης απεργίας των μέσων μεταφοράς και με μια απογευματινή μπόρα να απειλεί τη διεξαγωγή του αφιερώματος στον Νίκο Ξυλούρη.
Ασφαλώς, η εισπρακτική επιτυχία του "Ήτανε Μια Φορά..." είχε κριθεί μέρες πριν, καθώς τα εισιτήρια πωλήθηκαν όλα· ήδη, μάλιστα, έχει ανακοινωθεί ότι το αφιέρωμα θα επαναληφθεί την Τετάρτη 7/12, στο Christmas Theater. Ήταν αλλιώς, πάντως, να βλέπεις αυτή τη δεδομένη προπώληση να πραγματώνεται μπροστά σου, παρά τις αντίξοες συνθήκες: με κάποιον τρόπο, δηλαδή, όλοι σχεδόν από όσους είχαν αποφασίσει να έρθουν κατάφεραν και ήρθαν –ακόμα κι αν καθυστέρησαν, μπαίνοντας μετά την έναρξη της συναυλίας, όπως συνέβη λ.χ. στη σειρά στην οποία καθόμουν.
Ο ηλικιακός μέσος όρος κινήθηκε στα συνήθη για το Ηρώδειο επίπεδα, αν και δεν έλειψαν και νεότερα πρόσωπα ανάμεσα στο κοινό. Όπως και κάποια ...νεότατα, αφού τα 6χρονα δίδυμα του Ξαρχάκου και της Ηρώς Σαΐα έκλεψαν την παράσταση στο φινάλε ανεβαίνοντας στη σκηνή για να βρουν τους γονείς τους. Αναμενόμενα, πολλοί από τους παρευρισκόμενους ήταν Κρητικοί ή είχαν καταγωγή από εκεί, ενώ στις κερκίδες φάνηκαν και γνωστοί πολιτικοί –σαν τον Αλέξη Τσίπρα, την Όλγα Κεφαλογιάννη και τον Δημήτρη Κουτσούμπα. Όλοι ήρθαν να τιμήσουν τον δικό τους ήρωα, αλλά και να ξανασυγκινηθούν με τις μεγάλες του στιγμές.
Από μια τέτοια άποψη, λοιπόν, ήταν ένα μάλλον "εύκολο" κοινό, καθώς δεν χρειάζονταν πολλά για να κινητοποιηθεί η μνήμη και το συναίσθημα: θερμά και έντονα, τα χειροκροτήματα ήχησαν κατά κύματα και στα δύο συναυλιακά μέρη που είχε σχεδιάσει ο Ξαρχάκος. Στο πρώτο, κάτω από τον χώρο της σκηνής παρατάχθηκε ο ίδιος με την ορχήστρα του και τους τρεις τραγουδιστές, τον Μίλτο Πασχαλίδη, τον Χρήστο Θηβαίο και την Ηρώ Σαΐα. Στο δεύτερο τα φώτα έπεσαν στην κυρίως σκηνή, όπου έκατσαν σε οριζόντια σειρά οι Ξυλουραίοι: τα αδέρφια του Νίκου Ξυλούρη, δηλαδή –ο Ψαραντώνης και ο Γιάννης Ξυλούρης– μαζί με τα παιδιά τους, τον Γιώργη, τη Νίκη και τον Λάμπη (του Ψαραντώνη) και την Ελευθερία (του Γιάννη). Είχαν να βρεθούν και να παίξουν μαζί γύρω στα 8 χρόνια, όπως μας ενημέρωσε ο Ξαρχάκος.
Ωστόσο η συναυλία δεν ξεκίνησε ούτε από πάνω, ούτε από κάτω, μα από την πύλη εισόδου και εξόδου των καλλιτεχνών, στην οποία στάθηκε μόνος ο Γιώργης Ξυλούρης με το λαούτο του, λέγοντας το "Μάνα Κι Αν Έρθουν Οι Φίλοι Μου". Σε ένα στιγμιότυπο με διττή σημασία: στην Κρήτη, το άσμα αυτό τραγουδιέται παραδοσιακά από τον οικοδεσπότη· ταυτόχρονα, όμως, η πύλη έμοιαζε και με νάρθηκα εκκλησιάς, όπου είχαμε συγκεντρωθεί νοερά ως "κατηχούμενοι" για να ακούσουμε τα ριζίτικα "ευαγγέλια". Ήταν ένα συγκλονιστικό, άριστα ερμηνευμένο στιγμιότυπο.
Ο Γιώργης Ξυλούρης αποτυπώθηκε ως ο εντυπωσιακότερος και σταθερότερος ερμηνευτής της βραδιάς. Στο δεύτερο μέρος, βέβαια, όταν και ξαναβγήκε επί σκηνής, τα μάτια όλων ήταν στραμμένα στη φιγούρα του Ψαραντώνη. Όμως ήταν ο γιος του που κράτησε την ομοιογένεια της οικογενειακής σύνθεσης στο αμήχανο ξεκίνημα, όταν ο άνεμος παρέσυρε τις παρτιτούρες και κάπως αποδιοργάνωσε και τα κουρδίσματα των οργάνων, δείχνοντας να εκνευρίζει τον Ψαραντώνη. Και τραγούδησε θαυμάσια σε κάθε περίσταση, ακόμα κι αν ήταν ο πατέρας του εκείνος που ξεσήκωσε τις κερκίδες, όταν έβαλε μπροστά τη λύρα του και άστραψε/βρόντηξε στο "Όσο Βαρούν Τα Σίδερα". Γενικά, πάντως, όλοι οι Ξυλουραίοι στάθηκαν καλά, αναδεικνύοντας –καθένας με τον τρόπο του και το δικό του "χρώμα"– τις εκλογές από τον Ερωτόκριτο ή κομμάτια σαν την "Ανυφαντού" και το "Να Μ' Αγαπά Δεν Μ' Αγαπά".
Μεγάλος πρωταγωνιστής, ωστόσο, στάθηκε ο Σταύρος Ξαρχάκος. Είτε θαυμάζοντας το πώς είχε πλέξει το σαντούρι με τα μπουζούκια και τα πιο Δυτικά όργανα στις καταπληκτικές του ενορχηστρώσεις, είτε νιώθοντάς τον να γίνεται ένα με κάθε νότα, είτε βλέποντας να διευθύνει τους μουσικούς με τον απαράμιλλο τρόπο που πάντα το κάνει, ήταν μια διαρκώς μαγνητική παρουσία. Μάλιστα, όταν εφόρμησε στο πιάνο του Νεοκλή Νεοφυτίδη, σιγοντάροντας τη φούρια των συγκρούσεων στα πειρατικά σινάφια του "Ήτανε Μια Φορά", θύμισε τον κάπτεν Άχαμπ, γαντζωμένο θαρρείς στην καρίνα του Pequod, να κυνηγάει τη δική του λευκή φάλαινα. Σε άλλα σημεία, πάλι, τότε που ωθούσε τον Πασχαλίδη, τον Θηβαίο και τη Σαΐα στα όρια των δυνάμεών τους, έμοιαζε σαν Otto Rehhagel του ελληνικού τραγουδιού: θα έπαιρνε το Euro κάνοντας το καλύτερο δυνατό με τη σύνθεση που είχε στη διάθεσή του.
Παρακάμπτοντας δηλαδή τη συναισθηματική βαρύτητα του αφιερώματος ή την προθυμία του κοινού να χειροκροτήσει κάθε που ακουγόταν κάποιο αγαπημένο τραγούδι, μόνο ο Ξαρχάκος μπορούσε να οδηγήσει τις τρεις αυτές φωνές να υπερβούν τον συνήθη ορίζοντά τους. Δεν τα κατάφεραν πάντα, βέβαια. Το ταξίδι τους στον κόσμο του Νίκου Ξυλούρη μέτρησε ευδιάκριτες αβαρίες, με πιο χαρακτηριστικές το "Έβαλε Ο Θεός Σημάδι" –όπου ο Πασχαλίδης απλά χάθηκε στη μεταφυσική ένταση και τη μετρημένη λύπη που απαιτούν οι στίχοι του Γκάτσου– και τον "Ξεριζωμό", όπου η κομψή στο πράσινο φόρεμά της Ηρώ Σαΐα έκανε μεν ερμηνευτική υπερπροσπάθεια, δίχως όμως να φτάσει σε κάποιο αξιομνημόνευτο αποτέλεσμα.
Η Σαΐα έλαμψε, πάντως, στο "Γεια Σου Χαρά Σου Βενετιά", ενώ οι λεονταρισμοί του Πασχαλίδη υπηρέτησαν ταιριαστά τόσο τη λεβεντιά του μαρκοπουλικού "Γεννήθηκα", όσο και τη δραματικότητα του "Μπήκαν Στην Πόλη Οι Οχτροί". Ο πιανίστας Νεοκλής Νεοφυτίδης έκανε την έκπληξη ερμηνεύοντας θαυμάσια το "Ήτανε Μια Φορά", ενώ στη "Μπαλάντα Του Κυρ Μέντιου" αποσβολώθηκα από τον πιο ουσιαστικό και πιο ολοκληρωμένο Χρήστο Θηβαίο που έχω ακούσει. Επιπλέον, το "Φίλοι Κι Αδέλφια" έλαχε μιας καλοστημένης ομαδικής εκτέλεσης, ενώ φίνα αποδείχθηκε και η μελοποίηση του Χρήστου Λεοντή στο "Και Να Αδερφέ Μου" του Γιάννη Ρίτσου. Μάλιστα, ενώ παιζόταν, είδαμε τον συνθέτη να ορμά από την πρώτη σειρά όπου καθόταν και να αγκαλιάζει συγκινημένος τον Ξαρχάκο, ο οποίος τον κράτησε στη σκηνή και τον συνόδευσε μέχρι τη θέση της Ουρανίας Ξυλούρη (χήρας του τιμώμενου προσώπου της βραδιάς), υπό ηχηρές επευφημίες.
Πρέπει να πούμε, ασφαλώς, ότι ο Ξαρχάκος είχε την αρωγή 12 πολύτιμων μουσικών. Με ορισμένους, άλλωστε, έχει στήσει αξιόλογα αφιερώματα και στο παρελθόν –λ.χ. στον Γιώργο Ζαμπέτα ή στον Μάρκο Βαμβακάρη– οπότε τους γνωρίζει και τον γνωρίζουν καλά. Ο προαναφερόμενος Νεοκλής Νεοφυτίδης στο πιάνο, ο Αλέξανδρος Καψοκαβάδης στην κλασική κιθάρα, ο Στέφανος Χατζηαναγνώστου στο φλάουτο, ο Γιάννης Δίσκος στα πνευστά, ο Ηρακλής Ζάκκας στο μπουζούκι, ο Τάκης Βασιλείου στα ντραμς, οι Γιώργος Παππάς & Δημήτρης Ρέππας στα νυκτά έγχορδα, ο Παντελής Ντζιάλας στην ηλεκτρική κιθάρα, ο Δημήτρης Καζάνης στο βιολί, ο Χάρης Κελλάρης στο μπάσο και ο Βασίλης Δρόγκαρης στο ακορντεόν ήταν όλοι τους άξιοι συγχαρητηρίων.
Η βραδιά έκλεισε με τους προαναφερόμενους να ενώνονται αρμονικά με τις λύρες και τα λαούτα των Ξυλουραίων, υπό τα ρυθμικά χειροκροτήματα των χιλιάδων θεατών. Μάλιστα, αν και ο Ξαρχάκος αποχαιρέτισε κάνοντας νόημα ότι είχε φτάσει η ώρα για λίγη ξεκούραση, υπήρξε και σύντομο, πανηγυρικό encore με ένα απόσπασμα του "Πότε Θα Κάνει Ξαστεριά".
Διαβάστε Επίσης
