Με μεγάλη επιτυχία ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα το "Φεστιβάλ Άνοιξης", μια νέα διοργάνωση που το Μέγαρο Μουσικής στοχεύει να καθιερώσει ετησίως για την υποδοχή της άνοιξης, χωρίς την παρουσία -ακόμη- κάποιου συγκεκριμένου θεματικού άξονα. Οι τέσσερις πρώτες εκδηλώσεις (που εντάχθηκαν και σε άλλους κύκλους του Mεγάρου, όπως "Piano Masters" και "Μεγάλοι Ερμηνευτές") προσείλκυσαν πολύ σημαντικά διεθνή ονόματα και άφησαν άριστες εντυπώσεις. Σε τρεις από αυτές τα φώτα έκλεψαν τέσσερις μεγάλες κυρίες του πιάνου και παλιές γνώριμες, ενώ στη μοναδική συναυλία στη μικρή "Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος" έλαμψε ένας ακμαίος Γάλλος τσελίστας.
Τις προάλλες (4/4), η Αθήνα απόλαυσε και πάλι τη σπουδαία Πορτογαλίδα πιανίστα Μαρία Ζουάου Πίρες σε ένα ρεσιτάλ ανείπωτης ομορφιάς που καθήλωσε τους φιλόμουσους που συνέρρευσαν στην "Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης". Η βραδιά άνοιξε με μίαν πρωτοφανούς φυσικότητας και ευφράδειας ερμηνεία της φωτεινής 13ης Σονάτας του Σούμπερτ. Το κρυστάλλινης διαφάνειας τουσέ, η αίσθηση του καντάμπιλε, η κομψότητα φραστικής αλλά και της όλης προσέγγισης ταίριαξαν ιδανικά στον πλούσιο συναισθηματικό κόσμο του Αυστριακού συνθέτη.
Ευαισθησία, σπάνια ομορφιά και αποχρώσεις ήχου, τέχνη των υπαινιγμών, ποιητική/ονειρική διάσταση αξιοποιήθηκαν, στη συνέχεια, στην έξοχη, γεμάτη νοσταλγικότητα απόδοση της "Suite bergamasque" (Σουίτας από το Μπέργκαμο) του Ντεμπυσσύ, που αποτέλεσε το αποκορύφωμα της βραδιάς και από την οποία δεν ξεχώρισε -ως συνήθως- μόνο το κοσμαγάπητο "Σεληνόφως" ("Clair de lune").
Οι γνωστές αρετές της Πίρες υπηρέτησαν υποδειγματικά και το καταληκτικό έργο της βραδιάς, την 32η και τελευταία Σονάτα του Μπετόβεν. Η απλότητα και η διαύγεια του παιξίματος, ο υψηλός βαθμός συγκέντρωσης συνοδεύθηκαν από τη γλαφυρή ανάδειξη διαθέσεων και "τοπίων" της μουσικής. Τι ευφράδεια αφήγησης χαρακτήρισε το αρχικό maestoso, τι διαρκής πλην υποδόρια ένταση διατηρήθηκε στα υπόλοιπα μέρη! Το όλο χωρίς καμία σπατάλη ενέργειας, καμία αχρείαστη επίδειξη δεξιοτεχνίας…
Εύλογα δικαιολογημένες ήχησαν οι επίμονες επευφημίες του κοινού, που ανταμείφθηκαν με ένα -εκτός προγράμματος- μαγικό, απέριττης εκφραστικότητας adagio cantabile από την 8η ("παθητική") Σονάτα του Μπετόβεν!
Εξίσου θερμής υποδοχής έτυχε στην πρεμιέρα του Φεστιβάλ (31/3) και το ρεσιτάλ των αδελφών Κάτιας και Μαριέλ Λαμπέκ, παρά το κάπως διστακτικό ξεκίνημα.
Η φινετσάτη, άκρως ποιητική, γεμάτη αραχνοΰφαντες εκλεπτύνσεις ερμηνεία τους στις "6 αρχαίες επιγραφές" (για δύο πιάνα) του Ντεμπυσσύ δεν εκτιμήθηκε όσο θα της άξιζε, αφενός λόγω της ηχητικά ακατάλληλης μεγάλης αίθουσας, αφετέρου λόγω των θορύβων πολλών ανήσυχων θεατών.
Με κομψότητα, μουσικότητα και αίσθηση της μελωδικής γραμμής, αλλά υπερβολικά "γλυκερά"/συναισθηματικά αποδόθηκε, ακολούθως, η δημοφιλέστατη "Φαντασία σε φα ελάσσονα για 4 χέρια" του Σούμπερτ. Πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον είχε η προσέγγιση του βασικού έργου της βραδιάς, της "Ιεροτελεστίας της άνοιξης" του Στραβίνσκυ στην εκδοχή για δύο πιάνα. Οι Λαμπέκ χάρισαν μία σπινθηροβόλα, γεμάτη ρυθμική σβελτάδα ερμηνεία, που σεβάσθηκε την "κρουστή" εν προκειμένω διάσταση του πιάνου και πρόβαλε το ιδιαίτερο μουσικό του συντακτικό. Η ανάδειξη του μοντερνισμού του έργου έγινε, ευτυχώς, σε ίσο βαθμό προς αυτήν του μυστηρίου του. Προς τούτο συνέβαλαν ο εντυπωσιακός συντονισμός, η αίσθηση του διαλόγου, η δεδομένη "ώσμωση" μεταξύ των -διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας- Γαλλίδων μουσικών.
Τα χαρίσματα αυτά έγιναν ακόμη πιο ορατά στα 3 ανκόρ που αντιχάρισαν στο θερμό χειροκρότημα του κοινού, και τα οποία κινήθηκαν σε πιο ήρεμους/στοχαστικούς (το 4ο μέρος από το ομότιτλο έργο του Γκλας για 2 πιάνα) ή τζαζίστικους/ χορευτικούς τόνους (το "Jet Song" για 4 χέρια από το "West Side Story" του Μπέρνσταϊν στη διασκευή του Κόσταλ και την "Πόλκα" του Αντόλφο Μπέριο).
Την 1/4, μία ακόμη εκλεκτή πιανίστα, η Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια εμφανίσθηκε στο πλαίσιο τακτικής συναυλίας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών υπό τον διευθυντή της Λουκά Καρυτινό (που εντάχθηκε επίσης στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ), ερμηνεύοντας ένα από τα διασημότερα και σημαντικότερα κοντσέρτα του ρεπερτορίου, το κολοσσιαίων διαστάσεων, τετραμερές 2ο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπραμς.
Εμφανώς εξοικειωμένη με το έργο και το ιδίωμα του Μπραμς, η πολύπειρη πιανίστα ηγήθηκε της εκτέλεσης, ανταποκρινόμενη άριστα, χωρίς την παραμικρή δυσκολία, στις ιδιαίτερα υψηλές τεχνικές και εκφραστικές απαιτήσεις του έργου. Αφενός διέθετε τον απαραίτητο μεγάλο ήχο, τη μυώδη άρθρωση και φραστική, ρυθμική ακρίβεια και εντυπωσιακό έλεγχο της δυναμικής: ακόμη και οι χαμηλόφωνες υπαινικτικές φράσεις στο εναρκτήριο allegro non troppo "περνούσαν" πάνω από τη μεγάλη ορχήστρα, ενώ μοναδική υπήρξε η εναλλαγή χάρης και δύναμης στο καταληκτικό allegretto grazioso. Αφετέρου το παίξιμό της διέθετε θέρμη και ανεπιτήδευτα μελαγχολικό συναίσθημα, ανέδειξε θαυμάσια κλίματα και ατμόσφαιρες (πόσο στοχαστικό ήχησε το γ’ μέρος!), φρόντισε για ισόρροπο διάλογο με την ορχήστρα.
ΚΟΑ και Καρυτινός απέδωσαν την πυκνή παρτιτούρα με σιγουριά, εγρήγορση και μια μάλλον ανταγωνιστική εξωστρέφεια, αν και χωρίς ιδιαίτερη ποικιλία διαβαθμίσεων/ αποχρώσεων και ευγένεια έκφρασης. Άρτια ήταν η συμβολή του Αστέριου Πούφτη (τσέλο) στο andante, ενώ ξεχώρισαν και οι παρεμβάσεις της φλαουτίστριας Χρυσής Πιλαφτσή.
Η βραδιά άνοιξε με μιαν άνιση εκτέλεση της 1ης Συμφωνίας του Σοστακόβιτς, πρωτόλειου έργου με μεγάλη ποικιλία καταβολών, από τον ρομαντισμό των Τσαϊκόφσκι, Ρίμσκυ-Κόρσακωφ και Γκλαζούνωφ μέχρι τις πιο παιγνιώδεις/γκροτέσκες, μηχανιστικές αναφορές που παραπέμπουν σε συνθέτες του μοντερνισμού των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα (πρώιμος Στραβίνσκυ, Προκόφιεφ). Με τα γνωστά σβέλτα τέμπι και επαρκές νεύρο, ο Καρυτινός αποκωδικοποίησε σε γενικές γραμμές καλά την άκρως απαιτητική τεχνικά παρτιτούρα (παρά τις δυσκολίες που προκάλεσε η ρυθμική της πολυπλοκότητα), αλλά η μουσική του διεύθυνση στερήθηκε σαφέστερου ερμηνευτικού στίγματος και συνεπέστερου συνεκτικού ειρμού. Η ΚΟΑ φάνηκε πιο εξοικειωμένη με την πρωτίστως λυρική/ελεγειακή διάσταση των δύο τελευταίων μερών, παρά με την ειρωνεία και το χιούμορ των δύο πρώτων. Εν προκειμένω κόστισε αρκετά η μέτρια μέρα στην οποία βρέθηκαν τα ξύλινα της πνευστά, ενώ τα χάλκινα (με προεξάρχουσα την τρομπέτα του Γιάννη Καραμπέτσου) ανταποκρίθηκαν επαρκέστερα στις ουκ ολίγες προκλήσεις της γραφής…
Εμβόλιμα στις τρεις αυτές βραδιές πιάνου (3/4), μίαν ξεχωριστή -πλην θαυμάσια- πινελιά αποτέλεσε η εμφάνιση του Γάλλου βιολοντσελίστα Γκωτιέ Καπυσόν, ενός από τους πλέον καταξιωμένους, προβεβλημένους και επικοινωνιακούς μουσικούς της νέας γενιάς. Ήταν το μοναδικό ρεσιτάλ στη μικρή "Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος", το μοναδικό που έγινε sold out, το μοναδικό που δόθηκε μεσημέρι. Σε αντιδιαστολή προς τις προαναφερθείσες κυρίες του πιάνου (που διάγουν όλες την 7η δεκαετία της ζωής τους), ο Γκ. Καπυσόν προσέφερε σ’αυτήν την αθηναϊκή matinée, υπό τη συνοδεία του ικανότατου πιανίστα -και καλού του φίλου- Ζερόμ Ντυκρό, το πρόγραμμα με το οποίο περιοδεύει εδώ και κάποιους μήνες με αφορμή τα πρόσφατα 40ά του γενέθλια.
Ολόκληρο το πρώτο μέρος κάλυψαν δύο σημαντικές "Σονάτες για βιολοντσέλο και πιάνο", η μοναδική του Ντεμπυσσύ και η 1η του Μπραμς. Ο Γκ. Καπυσόν τις αντιδιέστειλε θαυμαστά. Η ιμπρεσιονιστική γραφή του 12λεπτης διάρκειας έργου που ο Ντεμπυσσύ έγραψε προς το τέλος της ζωής του αποδόθηκε με εύροα τέμπι, πλαστικότατη φραστική, πλούσια χρωματική παλέτα και φαντασία, που φώτισαν γλαφυρά όχι μόνο τη δομή του, αλλά και τις "εικόνες" του!
Η 1η Σονάτα, σε ελάσσονα τονικότητα, του Μπραμς αποδόθηκε ομοίως με ακρίβεια, μαλακή φραστική, γεμάτο ήχο, αίσθηση της (συνέχειας της) μελωδικής γραμμής, αλλά και πιο τεταμένο ανάγλυφο δυναμικής που νοηματοδότησε την καθαρόαιμα ρομαντική μουσική δραματουργία. Το ικανό βάθος επεξεργασίας, με εύστοχους τονισμούς, συνοδεύθηκε από τον άψογο, ισόκυρο διάλογο των δύο μουσικών, σαφή εκφραστική ευγένεια και απουσία συγκρουσιακής συνοδοιπορίας.
Το δεύτερο μέρος του προγράμματος κάλυψαν 9 σύντομα κομμάτια διαφορετικών εποχών, τα οποία διασκεύασε ο -και δεινός ενορχηστρωτής- Ντυκρό ειδικά για τον Γκ. Καπυσόν και αποτέλεσαν το αντικείμενο ευπώλητου CD που ηχογραφήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Γραμμένα για φωνή (Μέντελσον, Ντβόρζακ), πιάνο (Ντεμπυσσύ, Τσαϊκόφσκι, Τζόπλιν), βιολί (Μόντι), μπαντονεόν (Πιατσόλα) ή ενόργανο σύνολο (Αλμπινόνι/Τζιαζότο, Έλγκαρ), ερμηνεύθηκαν όλα με (δεξιο)τεχνική σιγουριά, γούστο και μουσικότητα. Ολοκληρώνοντας το από κάθε άποψη απολαυστικό ρεσιτάλ, οι δύο μουσικοί προσέφεραν εκτός προγράμματος δύο διασκευές ενός πιανιστικού κομματιού του Νάιμαν από την ταινία "Μαθήματα πιάνου" αλλά και του …"Ύμνου στην αγάπη" της Εντίτ Πιαφ!
Οι εκδηλώσεις του "Megaron Spring Festival" συνεχίζονται στις 10 Απριλίου με το γνωστό σύνολο κρουστών "Les Percussions de Strasbourg", που θα μας μυήσει στον ιδιότυπο κόσμο του Ιάννη Ξενάκη, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννηση του μεγάλου αρχιτέκτονα των ήχων, ενώ η αυλαία του πέφτει με τρεις παραστάσεις (15, 16 και 17/4) της "Martha Graham Dance Company", της ομάδας δηλ. που δημιούργησε η ιέρεια του μοντέρνου χορού.
Λεζάντα πρώτης φωτογραφίας: Η Πορτογαλίδα πιανίστα Μαρία Ζουάου Πίρες κατά τη διάρκεια του ρεσιτάλ της στην "Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης" του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (4/4). Credits φωτογραφιών: Χάρης Ακριβιάδης (Φεστιβάλ Άνοιξης Μεγάρου Μουσικής) / Μαρία Γραμματικού (συναυλία Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών)
