© Θάνος Λαΐνας
Δεν έχει σημασία αν το πρόγραμμα του Σωκράτη Μάλαμα στην Ακτή Πειραιώς έτρεχε με μεγάλη επιτυχία και πριν τη νέα διακοπή που επέβαλλε η μετάλλαξη Όμικρον του covid-19, στο μεταίχμιο του 2021 προς το 2022. Παραμένει δύσκολο να βρεις τραπέζι τα Σάββατα, καθώς οι παραστάσεις πάνε από sold-out σε sold-out.
Υπάρχουν στιγμές στην Ακτή Πειραιώς που αισθάνεσαι ότι μόνο κατ' επίφαση βρίσκεσαι σε συναυλία και όχι στο γήπεδο ή στην έδρα κάποιας θρησκευτικής κοινότητας. Όταν αντηχεί δηλαδή το βροντερό σύνθημα "Ρε Σωκράτη, τι λες τώρα, που θα παίζεις ως τις 4 η ώρα;", είναι σαν τα τραπέζια του εξώστη (ειδικά) και της πλατείας να μεταμορφώνονται σε κερκίδες. Και όταν τα σώματα εκτοξεύονται όρθια, παλλόμενα, με χέρια ψηλά και ιαχές ενθουσιασμού, η σκηνή μοιάζει με άμβωνα, από τον οποίον αναμένεις ότι από στιγμή σε στιγμή θα ακουστεί και κανά "αααμήν".
Όλα τούτα, φυσικά, δεν είναι πρωτόγνωρα. Ίσα-ίσα, δεν θα ήταν υπερβολή αν περιγραφούν ως "ρουτίνα". Γιατί πάνε πολλά χρόνια πια που ο Μάλαμας παίζει ενώπιον τέτοιων καταστάσεων, είτε στις μουσικές σκηνές του χειμώνα, είτε στις υπαίθριες συναυλίες του καλοκαιριού. Και δεν είναι τόσο εύκολο να αποφανθείς αν οφείλονται σε ένα πολυάριθμο πλην παγιωμένο ακροατήριο, ταγμένο να τον ακολουθεί πιστά ή αν καταφέρνει και να το ανανεώνει μέσα στα χρόνια. Γεγονός είναι ότι η ανθρωπογεωγραφία των θαμώνων στην Ακτή Πειραιώς έδειξε υπέρ μιας νεολαίας που δεν γίνεται να έζησε από πρώτο χέρι τις 1990s δόξες του τραγουδοποιού, οι οποίες τροφοδοτούν και το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος. Όχι ότι δεν υπάρχουν και πολλοί παλιότεροι· τον τόνο, όμως, τον δίνουν αυτά τα νέα πρόσωπα.
Είναι εντυπωσιακή αυτή η απήχηση. Έστω κι αν δημιουργεί και μια "ζώνη ασφαλείας", στην οποία ο 64χρονος τραγουδοποιός ίσως να έχει αναπαυτεί και λίγο, καλλιτεχνικά μιλώντας.
Θέλω να πω ότι, είτε πήγες στον Σταυρό Του Νότου το 2018, είτε στην Ακτή Πειραιώς το 2022, λίγο-πολύ την ίδια παράσταση είδες. Όσο επίμονα κι αν ζητούν π.χ. οι σκληροπυρηνικοί τα "Σπίτια" (από το άλμπουμ του 2007 Δρόμοι), ο Μάλαμας δεν τα παίζει. Και τις Ασπρόμαυρες Ιστορίες, με τις οποίες συστήθηκε πίσω στο 1989, δείχνει να τις έχει ολότελα ξεχάσει. Ακόμα και στιγμές που ξεχώρισαν από τη γενικώς μέτρια παραγωγή των τελευταίων ετών, όπως π.χ. τις "Πρώτες Λέξεις", δεν τις προτιμά. Από την άλλη, βέβαια, όταν αποτόλμησε να πει τη "Μέρα Της Αποκαλύψεως" (από τα άγνωστα του Μίκη Θεοδωράκη) κανείς σχεδόν δεν έδωσε σημασία, μέχρι που το κομμάτι ενώθηκε με την "Τράτα", οπότε το κέφι άναψε ξανά. Μπορεί λοιπόν να ξέρει τι κάνει, πάντα ως προς το πρακτικό σκέλος τέτοιων εμφανίσεων.
Ασφαλώς, εδώ μπορεί να αντιτείνει κανείς ότι αλλάζει κατά καιρούς η σύσταση της μπάντας που συνοδεύει τον Μάλαμα, άρα και οι ενορχηστρώσεις και η δυναμική των εκτελέσεων. Πράγματι. Φέτος λ.χ. δεν παίζει μαζί του ο Φώτης Σιώτας, ενώ εντοπίζονται δύο νέες παρουσίες ανάμεσα στους μουσικούς, ο Αποστόλης Γιάγκος στα πλήκτρα και ο Θάνος Σταυρίδης στο ακορντεόν. Οι οποίοι έδεσαν πολύ ταιριαστά με τους "παλιούς", δηλαδή τον Δημήτρη Λάππα (κιθάρες, μπουζούκι), τον Γιάννη Παπατριανταφύλλου (μπάσο) και τον Νίκο Μαγνήσαλη (ντραμς). Έλειψαν λοιπόν κάποια γνώριμα ηχοχρώματα σε σύγκριση με προγενέστερες εμφανίσεις και τα πράγματα πήραν μια διαφορετική οδό, όμως το τελικό αποτέλεσμα ήταν ταιριαστό και σφιχτοδεμένο, υπηρετώντας στην εντέλεια το ρεπερτόριο.
Σημαντική κρίνεται και η παρουσία της Ιουλίας Καραπατάκη στο πλευρό του Μάλαμα. Είναι με διαφορά η καλύτερη γυναικεία φωνή που είχε στο πλάι του τα τελευταία χρόνια, ίσως γιατί στις ερμηνείες εκπέμπεται και μια προσωπικότητα, αλλά κι ένας χαρακτήρας που αποδεικνύεται ταμάμ με ένα υλικό ανάμεσα στο έντεχνο και στη λαϊκότητα: χάρη στην Καραπατάκη, το "Ριφιφί" και η "Περσεφόνη" του Θανάση Παπακωνσταντίνου προσμετρήθηκαν στις μεγάλες στιγμές της βραδιάς. Δεν κάνει βέβαια για όλα. Τα "Μιλώ Για Σένα" και "Να Βάλω Τα Μεταξωτά", π.χ., ήταν οι πιο ηχηρές επιλογές που της διέφυγαν. Ορισμένες φορές, επίσης, εμφανίζει μια τάση προς τα πιο ψηλά και τα πιο έντονα, η οποία δεν αποτυπώνεται καλά. Όταν έμεινε λ.χ. μόνη στη σκηνή ώστε να πάρει μια ανάσα ο πρωταγωνιστής της βραδιάς, είπε εξαιρετικά το δικό της "Της Μνήμης Το Μαχαίρι" –ένα τραγούδι στα μέτρα της– όχι όμως και το "Αργοσβήνεις Μόνη" του Βασίλη Τσιτσάνη.
Το μοναδικό ευδιάκριτο πλην στην Ακτή Πειραιώς ήταν ο Πέτρος Μάλαμας, ο οποίος ανέλαβε την έναρξη του δεύτερου μέρους της βραδιάς (το πρόγραμμα ξεκινάει 22.30 και περιλαμβάνει διάλειμμα λίγο πριν τα μεσάνυχτα). Ως γιος βέβαια του αγαπημένου ειδώλου λαμβάνει θερμή υποδοχή από το αφοσιωμένο κοινό στα μπροστινά τραπέζια της πλατείας. Φαίνεται επίσης ότι στους περισσότερους αρκεί που ακούν ένα τραγούδι σαν το "Αερικό" του Θανάση Παπακωνσταντίνου, έχοντας την ευκαιρία να βροντοφωνάξουν κι αυτοί τους στίχους του –δεν νοιάζονται αν ερμηνεύεται αναιμικά.
Τελικά, βέβαια, η εικόνα που κυριαρχεί είναι αυτή του Σωκράτη Μάλαμα, καθισμένου στη γνωστή του θέση στο μέσον της σκηνής, με την κιθάρα στην αγκαλιά του. Στατικός μα σταθερός, λιγομίλητος εντούτοις επικοινωνιακός, είναι το κέντρο από όπου εκπορεύεται μια ισχυρή εκφραστική δύναμη. Η οποία απαρτίζει τη ραχοκοκαλιά της βραδιάς για τις περίπου 4 ώρες της διάρκειάς της, ενώ εγγυάται και μια ροή δίχως σκαμπανεβάσματα.
Αυτό επιτυγχάνεται και από το εύστοχο μοίρασμα των σπουδαίων τραγουδιών που έχει φτιάξει μόνος ή με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Ούτε μισή ώρα δεν έχει ξεκινήσει, ας πούμε, όταν η Ακτή Πειραιώς πρωτοπαίρνει φωτιά με το "Ευτυχείς, Λυπημένοι Και Πότες". Κλίμα που συντηρεί κατόπιν η "Ηλιόπετρα", ωθώντας τους θαμώνες να τραγουδήσουν ομαδικά "Αλλάζει ο κόσμος όταν φιλιούνται δύο".
Αργότερα ο ενθουσιασμός γίνεται ακόμα πιο έκδηλος όταν λέει και το "Είχα Τον Κήπο Της Εδέμ" –μάλλον το πιο αναγνωρίσιμο σουξέ που απόλαυσε στα 2010s– αν κι αυτά δεν είναι τίποτα μπροστά στα όσα εκτυλίσσονται όταν φτάνει η ώρα για την "Πριγκιπέσσα", για το "Γράμμα", για το "Τσιγάρο Ατέλειωτο", για το "Στα Είπα Όλα", για την "Κοιλάδα Των Τεμπών". Οι χοροί κορυφώνονται στο "Άσε Τα Ψέματα", ενώ η ενέργεια κρατιέται ψηλά κι όταν σιμώνει πια η ώρα του αποχαιρετισμού, αφού ο Μάλαμας δεν προτιμά κάποια πιο υποφωτισμένη στιγμή, αλλά τον "Πεχλιβάνη", δημιουργώντας άλλο ένα κύμα έκστασης.
Πάνω σε αυτό πατάει έπειτα το "Ευχαριστούμε, πουλάκια μου" της λήξης. Ως μια τελική επίκληση στον κώδικα που εξακολουθεί να συνδέει τον τραγουδοποιό με σημαντική μερίδα του εγχώριου κοινού, εξασφαλίζοντας ότι και το επόμενο Σάββατο, πάλι sold-out θα είναι η παράσταση.
