Πέρυσι τέτοια περίπου εποχή, είχα γράψει το άρθρο με τίτλο «Το νέο κύμα της τζαζ είναι στην Impulse;» θέλοντας να επικεντρωθώ στη νέα φουρνιά των μουσικών που συνδέονται με το ιστορικό για την τζαζ όνομα μιας θρυλικής δισκογραφικής εταιρίας. Τα ονόματα Shabaka and the Ancestors, The Comet is Coming, Sons of Kemet και Ted Poor δικαίως «παίζουν» πολύ σα νέα αστέρια αλλά, φέτος που η Impulse! (το θαυμαστικό είναι μέρος του λογοτύπου της) έχει κλείσει και γιορτάζει 60χρόνια, η ιστορία μιλάει – αλλά περισσότερο μιλάει η ίδια η μουσική που δε λέει να γεράσει!
Είναι γνωστό πια (σχεδόν τοις πάσι!) πως η Impulse! είναι «το σπίτι που έχτισε ο Coltrane» - εκεί είναι που η μεγαλοφυία του θρυλικού σαξοφωνίστα, με την αμέριστη συμπαράσταση του παραγωγού Bob Thiele, έτρεξε πλήρως και έφθασε ως τα ανώτερα όριά της, επηρεάζοντας τον ήχο και τη δομή της σύγχρονης τζαζ από εκεί και πέρα και, φυσικά, ένα μεγάλο πλήθος μουσικών που μπήκαν στον δικό του δρόμο και συνέχισαν ή συνεχίζουν την πορεία που χάραξε. Δεν είναι γοητευτικό;
Αυτή είναι η πρωτοπορία και η διαρκής υπενθύμιση πως «το νέο κύμα της τζαζ είναι στην Impulse!», όπως ήταν το κύριο διαφημιστικό μότο της εταιρίας από το 1961 ως τις αρχές των ‘70’s. Δεν ήταν όμως μόνο αυτό – ήταν και η παράδοση, η δρώσα παράδοση και ιστορία της τζαζ που αντικατοπτριζόταν στο υλικό που εξέδιδε στους όμορφους δίσκους της με το διπλό εξώφυλλο, φτιαγμένο από χοντρό χαρτόνι (laminated σε πρώτη φάση) με την χαρακτηριστική ράχη από μαύρο και πορτοκαλί χρώμα – τα χαρακτηριστικά χρώματα της Impulse! ακόμα και σήμερα.
Σε πρώτη φάση, λοιπόν, για να γιορτάσει τα 60 χρόνια της η Impulse! (Universal Music) κυκλοφορεί μια εκπληκτική συλλογή σε ένα box set με δύο διπλά βινύλια (ή σε διπλό CD) που στόχο έχει να πει την ιστορία και να την τοποθετήσει ευδιάκριτα στο σήμερα. Με κανέναν τρόπο αυτή η πραγματικά σπουδαία συλλογή δεν είναι greatest hits – περιλαμβάνει όμως όλα (ή σχεδόν όλα) τα πρόσωπα/κλειδιά που έφτιαξαν αυτή την ιστορία. Είναι οι John Coltrane, Max Roach, Quincy Jones, Elvin Jones & Jimmy Garrison, Charles Mingus, Shirley Scott, Yusef Lateef, Archie Shepp, Stanley Turrentine, Earl Hines, Oliver Nelson, Pharoah Sanders, Alice Coltrane, Ahmad Jamal, Albert Ayler, Charlie Haden, Michael White, Dewey Redman, Marion Brown, John Handy που όχι μόνο γράφουν την ιστορία αλλά με τις μουσικές τους μεταφέρουν τη φρεσκάδα της στο σήμερα, αποδεικνύοντας ότι στη μουσική – και αλλού, ενδεχομένως – ό,τι είναι μεγάλο δεν παλιώνει ποτέ!
Η συλλογή αυτή έχει ως πλήρη τίτλο «Impulse Records: Music, Message and the Moment» και ο στόχος της είναι να δώσει το ίχνος αυτής της δισκογραφικής εταιρίας στα πολιτιστικά πράγματα, ιδιαίτερα της αφροαμερικάνικης μουσικής, στη δεκαετία του ’60 και στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του’70 μέσα από επιλεγμένα κομμάτια που σχετίζονται με την ουσία αυτό που σήμερα νοούμε ως «τζαζ». Ξεκινάει με το «Africa» από το «Africa/Brass» του John Coltrane και συνεχίζει με το «Garvey’s Ghost» από το «Percussion Bitter Suite» του Max Roach – δυο κομμάτια με ιδιαίτερη πολιτισμική / κοινωνική φόρτιση και συμβολισμό που μας οδηγούν σε οποιαδήποτε έννοια σημερινού αφροκεντρισμού που μπορεί να αποτελεί πόλο δημιουργίας. Φυσικά, η μουσική του Coltrane μπορεί να υπερκαλύπτει οτιδήποτε και να μπαίνει σε μια μορφή πνευματικότητας που μπορεί να διερμηνεύεται ποικιλλοτρόπως – όπως εδώ στο κομμάτι «Alabama» ή το μεταγενέστερο «Reverend King» (μαζί με την δεύτερη γυναίκα του, την Alice Coltrane).
Τα πολιτικά θέματα που άπτονται της μουσικής αυτής – ή η μουσική που σχετίζεται με τα πολιτικά ζητήματα της δεκαετίας του ’60 – έχει ισχυρή παρουσία στο ρεπερτόριο της Impulse! και εδώ τη συναντάμε στη μουσική του Archie Shepp (στο «Malcolm, Malcolm, Semper Malcolm» από το «Fire Music» ή στο «Blues for Brother George Jackson» από το «Attica Blues») αλλά και σε μουσικές του Oliver Nelson ή του Charlie Haden και της Liberation Music Orchestra. Όσο κι αν οι χρόνοι έχουν παρέλθει, τα αιτήματα φαντάζουν ισχυρά και ζωντανά – και εξακολουθούν να είναι επείγοντα χάρη στη δύναμη της μουσικής που, αισθητικά τουλάχιστον, μας καλύπτει πλήρως.
Από την άλλη, όλη η spirituality που άρχισε να χαρακτηρίζει την τζαζ στα sixties και εξακολουθεί να είναι μια δυναμική της παράμετρος και σήμερα, έχει τις βαθιές της ρίζες στην ίδια την παράδοσή της, το gospel που, στη δεκαετία του ’50 βρήκε τη μοντέρνα φόρμα του στο hard bop. Η συνύπαρξη όλων αυτών των φαινομενικά διαφορετικών μουσικών στοιχείων δεν φαίνεται καθόλου παράταιρη σήμερα καθώς μπορούμε να ακούμε το classic του Pharoah Sanders «The Creator Has a Master Plan» που όλοι γνωρίζουμε πλάι στο «Awakening» του Ahmad Jamal ή στο «Freedom Dance» με το όργανο της Shirley Scott.
Όλα αυτά έχουν τη θέση τους σαν θέματα, ερωτήματα αλλά και απαντήσεις στα 25 κομμάτια που αποτελούν αυτή τη συλλογή και στις δυόμιση ώρες που διαρκεί η ακρόαση αυτών των δίσκων – η βινυλιακή έκδοση των οποίων είναι άψογη, με βαρύ βινύλιο και τα κλασικά original χαρακτηριστικά μαύρα-πορτοκαλί labels της Impulse! Στη συσκευασία των οποίων περιλαμβάνεται ένα τεύχος φυλαγμένο σε μια μικρή χαρτοσακούλα με τη σφραγίδα της εταιρίας όπου περιλαμβάνει μια εξαιρετική annotation των κομματιών από έναν όχι μόνο expert του είδους αλλά και συγγραφέα που έχει βιώσει όλο το κοινωνικοπολιτικό κλίμα της εποχής, τον A.B. Spellman, φίλο και συνεργάτη του άλλου cult συγγραφέα και ποιητή της εποχής, του θρυλικού και αείμνηστου LeRoi Jones – ή Imamu Amiri Baraka όπως, πιθανόν, είναι πιο γνωστός. [Όπως βλέπετε, μια προσεγμένη και πλούσια σε περιεχόμενο δισκογραφική έκδοση είναι πάντα κάτι πολύ παραπάνω από μια δισκογραφική έκδοση!].
Όπως μπορεί κανείς να καταλάβει, αυτό το box με τα άλμπουμ βινυλίου – η το διπλό CD – μπορεί να είναι μόνιμη πηγή απόλαυσης αλλά και ισχυρή πηγη γνώσης. Έγώ έτσι την έμαθα και την αγάπησα τη μουσική…
[Ήδη η Impulse! / Universal Music έχει προχωρήσει σε επανέκδοση μεμονωμένων κλασικών άλμπουμ από τον κατάλογό της όπως «Out of the Cool» του Gil Evans, «Genius + Soul = Jazz» του Ray Charles, «The Blues and the Abstract Truth» του Oliver Nelson, «On Impulse!» του Sonny Rollins και το πρόγραμμα είναι σε εξέλιξη…]
