![Αρκετά με το άλλοθι της ιδιοφυίας](https://www.athinorama.gr/Content/ImagesDatabase/p/750x422/pad/both/lmnts/articles/2546311/spector.jpg?quality=81&404=default&v=4)
Ο θάνατος του Phil Spector μερικές εβδομάδες νωρίτερα με έκανε έξαλλη. Όχι ο θάνατός του αυτός καθ’ αυτός –μακάρι να φτάσουμε τα χρόνια του- όσο η πρόσληψή του από το, έτοιμο να πάρει θέση, κοινό των social media. Ανάμεσα σε ψύχραιμους επικήδειους για τον ιδιοφυή μουσικό παραγωγό-καταδικασμένο γυναικοκτόνο για την δολοφονία της ηθοποιού Lana Clarkson και μερικές κάθετες απόψεις του τύπου «σε κανέναν δε θα λείψει», ξεφύτρωσαν οι «δύο μέτρα και δυο σταθμά» κριτές του facebook∙ οι ίδιοι που δύο μέρες νωρίτερα έσκιζαν τα ιμάτια τους #μετηΣοφία, στις 16 Ιανουαρίου αποφάσισαν πως δεν είναι δική τους δουλειά να κρίνουν τις πράξεις του Spector.
Οι ίδιοι άνθρωποι, λοιπόν, που συχνά πυκνά υιοθετούν το ρόλο του ψηφιακού vigilante με δακρύβρεχτα κείμενα για τις γυναικοκτονίες, τις παρενοχλήσεις, τα δικαιώματα και την ισότητά των φύλων, αποφάσισαν σε ένα απόγευμα πως η επίκριση αφορά μόνο σε ανθρώπους που δεν είναι ιδιοφυίες∙ που δεν έχουν διαμορφώσει τη σύγχρονη μουσική∙ που τέλος πάντων δεν ανήκουν στο χώρο που τους ενδιαφέρει προσωπικά.
Συνήθως, η άρνηση ηθικής καταδίκης των θυτών δικαιολογείται μέσα από το πρίσμα της έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων για τα εγκλήματά τους, επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο τη διαιώνιση της σιωπής αλλά και την αμφισβήτηση του λόγου των θυμάτων που δεν είναι αρκετά «δημοφιλή», «ταλαντούχα», «σημαντικά».
Συνήθως, η άρνηση ηθικής καταδίκης των θυτών δικαιολογείται μέσα από το πρίσμα της έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων για τα εγκλήματά τους, επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο τη διαιώνιση της σιωπής αλλά και την αμφισβήτηση του λόγου των θυμάτων που δεν είναι αρκετά «δημοφιλή», «ταλαντούχα», «σημαντικά». Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως, η δύναμη της αντίληψης πως η καλλιτεχνική ιδιοφυία είναι τόσο υπεράνω της ανθρώπινης ζωής εμφανίζεται στην ολότητά της, καθώς, για το έγκλημα του Spector δεν υπήρχε καμία απολύτως αμφιβολία! Επρόκειτο για έναν εν ψυχρό φόνο με σεξουαλικά κίνητρα, ο ίδιος συνελήφθη σχεδόν επ’ αυτοφόρω, ενώ είχαν προηγηθεί δεκαετίες μαρτυριών για τον βίαιο, παρανοϊκό χαρακτήρα του αλλά και για τις απειλές με όπλο απέναντι σε συνεργάτες του (Ramones, Beatles, Leonard Cohen) αλλά και τη σύζυγό του, Ronnie Spector (Ronettes). Και το κυριότερο: καταδικάστηκε και πέθανε ενώ εξέτιε την ποινή του στη φυλακή.
Η κανονικοποίηση της αντίληψης πως οι καταξιωμένοι/μεγαλύτεροι/ισχυρότεροι είναι uber alles έχει πολλά περισσότερα πλοκάμια. Από τις παρατεταμένες, αμισθί μαθητείες πλάι στις αυθεντίες «για να αποκτήσεις εμπειρία» και την ανώνυμη συμμετοχή σε συγγράμματα και δημοσιεύσεις με μόνο το όνομα του κορυφαίου να φιγουράρει στα επιστημονικά περιοδικά μέχρι τη σεξουαλική επιβολή, ο κοινός νους μπλέκει την εκμετάλλευση με τη θυσία για την τέχνη, ξεχνώντας ότι τελικά τέτοιες πρακτικές ευνοούν μόνο τον εκμεταλλευτή. Ξεκινώντας από τα καθημερινά, οικονομικά ζητήματα και καταλήγοντας στις χυδαιότερες των απαιτήσεων, η ατιμωρησία γίνεται κανόνας στο ναό της αυθεντίας, ενώ κάθε αντίσταση φέρει την απειλή της εξωστράκισης και της καταστροφής: ποτέ (μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον) στο θύτη και πάντα στο θύμα.
Ξεκινώντας από τα καθημερινά, οικονομικά ζητήματα και καταλήγοντας στις χυδαιότερες των απαιτήσεων, η ατιμωρησία γίνεται κανόνας στο ναό της αυθεντίας, ενώ κάθε αντίσταση φέρει την απειλή της εξωστράκισης και της καταστροφής: ποτέ (μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον) στο θύτη και πάντα στο θύμα.
Ο διαχωρισμός έργου και καλλιτέχνη είναι από τα δυσκολότερα έργα που καλούμαστε να εκπληρώσουμε οι φιλότεχνοι κάθε φορά που ξεπηδάει μία καινούργια αποκάλυψη για τον ανάρμοστο, ιδιωτικό βίο των ανθρώπων που αποθεώσαμε και στηρίξαμε. Η γοητεία όμως που ασκούσαν κάποτε οι καταραμένοι, αυτοκαταστροφικοί και ετεροκαταστροφικοί δημιουργοί έχει σβήσει προ πολλού. Κι αυτό γιατί η ευφυΐα δεν συνεπάγεται την ακρότητα αλλά είναι δυο πράγματα που καμιά φορά συνυπάρχουν στον ίδιον άνθρωπο. Και αν αυτός αδυνατεί να καινοτομήσει σεβόμενος τους συνανθρώπους του, τότε δεν είναι και τόσο άξιος όσο εκείνοι που κατόρθωσαν να αφήσουν το, μικρότερο ή μεγαλύτερο, στίγμα τους στην ανθρωπότητα διατηρώντας την αξιοπρέπειά τους και διαφυλάσσοντας τη ζωή και την σωματική και ψυχική υγεία των γύρω τους.
Η τέχνη και οι θιασώτες της, όπως και κάθε άλλη δουλειά και οι επαγγελματίες της, αξίζουν δημιουργούς που δεν καταλύουν τις ηθικές και νομικές αρχές για τη διευκόλυνση του ταλέντου τους και την καταξίωσή τους. Ας σταματήσουμε να τους ξεπλένουμε στο όνομά της.