Μια 40ετία ανεκτίμητης προσφοράς γιόρτασε φέτος το Φεστιβάλ Όπερας Ροσσίνι (ROF) στο Πέζαρο. Αυτή έγκειται στην υποδειγματική ανάδειξη της σπουδαίας ροσσίνειας κληρονομιάς σε όλα τα επίπεδα -μουσικό, παραστατικό, μουσικολογικό- και στη συνεχή ανάδειξη μιας γενιάς νέων ερμηνευτών μυημένων στην από πλευράς ύφους και αισθητικής ορθή ερμηνεία του έργου του.
Εύλογα η ελαφρά μειωμένη προσέλευση του πιστού -και αποτελούμενου σε μεγάλο βαθμό από μη Ιταλούς- κοινού του στην επετειακή αυτή διοργάνωση αιφνιδίασε. Κανείς δεν ξέρει αν αυτή οφειλόταν σε κάποια κόπωση των φανατικών θεατών ή στις επιλεγείσες για φέτος παραγωγές, που περιελάμβαναν την μεγαλόπρεπη «Σεμιράμιδα» -την τελευταία όπερα που συνέθεσε ο Ροσσίνι στην Ιταλία πριν εγκατασταθεί στο Παρίσι- και δύο από τα πρώτα -και σπανιότατα παιζόμενα- λυρικά του έργα.
Ιδού μια πρώτη πηγή προβληματισμού για τη νέα διευθυντική ομάδα, τον Περουβιανό sovrintendente Ερνέστο Παλάσιο και τον Γάλλο γενικό διευθυντή Ολιβιέ Ντεκότ. Στον τελευταίο -που υπηρέτησε επί σειρά ετών στην Αθήνα ως μορφωτικός ακόλουθος της Γαλλικής πρεσβείας, διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη και σύμβουλος της πρώην Υπουργού Πολιτισμού- οφειλόταν πιθανότατα η εντονότερη σε σχέση με τα περασμένα χρόνια παρουσία Ελλήνων στο όμορφο θέρετρο της Αδριατικής.
16 χρόνια μετά το τελευταίο σκηνικό ανέβασμα της περίφημης όπερας «Σεμίραμις» στο ROF, με ενδιαφέρον αναμενόταν η νέα σκηνοθεσία του Γκράχαμ Βικ, που έχει υπογράψει μερικές από τις ωραιότερες παραγωγές στην ιστορία του Φεστιβάλ. Η φετινή δεν συγκαταλέχθηκε, δυστυχώς, μεταξύ των πιο εμπνευσμένων του, παρότι υπήρξε προφανώς προϊόν αρκετής σκέψης.
Στην αχανή -πρώην Αδριατική- Αρένα «Vitrifrigo» (17/8), o διάσημος Άγγλος σκηνοθέτης υπέγραψε μια δουλειά σύγχρονου στίγματος, που απέφυγε, κατ’αρχάς, κάθε αναφορά στην ιστορική Βαβυλώνα. Τα μοντέρνα κοστούμια και τα βαμμένα με τις σημαίες διαφορετικών χωρών πρόσωπα των χορωδών θα παρέπεμπαν ίσως σαφέστερα σε παιχνίδια εξουσίας των σύγχρονων κρατών, αν δεν υπήρχε έντονο άρωμα …Ινδίας (εκπροσώπου ενός «παλιού» κόσμου»;) στα κοστούμια του Ιντρένο και της Ατζέμας ή ακόμη στους οπτικοποιηθέντες σαν βραχμάνους ιερείς…
Η σκηνοθετική προσέγγιση είχε περισσότερο ψυχαναλυτικές προεκτάσεις, καθώς ο Βικ εστίασε το δράμα στον Αρσάκη, δηλ. το μικρό γιο της Σεμιράμιδος που εξαφανίσθηκε όταν αυτή με τον εραστή της Ασσούρ δολοφόνησαν τον βασιλιά σύζυγό της, επανήλθε μετά από χρόνια ως νεαρός αξιωματικός, τον οποίο ερωτεύθηκε η μάνα του! Ένα παιδικό κρεβατάκι στην άκρη της σκηνής, πολλά παιδικά αρκουδάκια, παιδικές ζωγραφιές στον τοίχο υπονοούσαν διαρκώς τις μητρικές τύψεις, τη χαμένη αθωότητα, ή ακόμη την υποταγή της πολιτικής δύναμης στα παιχνίδια του έρωτα (δυνητικά αιμομικτικού μεν, αλλά και με υπόνοιες λεσβιακού, στη σκηνή του φλερτ μιας -επιθετικής- ανδρόγυνης βασίλισσας προς τον γιο της, που αναπαραστάθηκε ως -εξαιρετικά σαγηνευτική- γυναίκα)!
H όλη παράσταση διεξήχθη υπό το γιγάντιο άγρυπνο βλέμμα του δολοφονηθέντος βασιλιά Νίνο, που ενίοτε έπαιρνε όψη (πλην ματιών), που παρέπεμπε ευθέως στη μορφή του θρυλικού αρχιμουσικού (και επί σειρά ετών καλλιτεχνικού διευθυντή του ROF) Αλμπέρτο Τζέντα: υπενθύμιση ότι το Φεστιβάλ συνεχίζει να τελεί υπό την -εξίσου άγρυπνη- σκιά του;
Σε κάθε περίπτωση, και μολονότι δεν σόκαρε πραγματικά, η παράσταση ούτε ήταν για όλα τα γούστα ούτε θα παραμείνει αξιομνημόνευτη, πλην ίσως για τη λεπτομερή θεατρική καθοδήγηση του συνόλου της διανομής.
Από μουσικής απόψεως, η παράσταση θα μείνει στην ιστορία για τη συναρπαστική διεύθυνση του Μικέλε Μαριόττι, ο οποίος φώτισε κάθε γωνιά της αριστουργηματικής ρομαντικής παρτιτούρας, που δόθηκε στην υπερ-πλήρη (διάρκειας πλέον των 3 ½ ωρών!) εκδοχή. Αντλώντας από την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της RAI (Τορίνο) παίξιμο άλλοτε θυελλώδες άλλοτε λυρικό, αξιοποιώντας λεπταίσθητες διαφοροποιήσεις στις δυναμικές αλλά όχι ακραία τέμπι, ο Ιταλός αρχιμουσικός -ίσως ο κορυφαίος σήμερα παγκοσμίως στον Ροσσίνι- διασφάλισε ακρόαμα σφριγηλού αφηγηματικού ειρμού. Συνόδευσε δε με προσοχή μια νεανική, οπωσδήποτε αξιόλογη φωνητικά διανομή, που ανταποκρίθηκε με επάρκεια στις δραματικές απαιτήσεις των ρόλων στη συγκεκριμένη παραγωγή.
Η Γεωργιανή υψίφωνος Σαλώμη Γιτζία απέδωσε πολύ καλά τον πρωταγωνιστικό ρόλο, με πεντακάθαρη άρθρωση και καθαρό, υφολογικά ενημερωμένο τραγούδι, αν και χωρίς υπέρμετρες δεξιοτεχνικές εξάρσεις και μπελ-καντίστικες φιοριτούρες. Διέθετε δε περισσότερη ασφάλεια στην -τόσο καθοριστική εν προκειμένω- χαμηλή φωνητική περιοχή από την συμπρωταγωνίστρια της Βαρντούχι Αμπραχαμυάν, που «σκούραινε» λίγο τεχνητά τη φωνή της. Ο Αρσάκης της Αρμένισσας μεσοφώνου υπήρξε, κατά τα λοιπά, εξαιρετικά καλοτραγουδισμένος, με άνετη και ευέλικτη κολορατούρα και ωραία, ευγενή σκηνική παρουσία, που λειτούργησε αντιστικτικά προς αυτήν, πιο δυναμική της Σεμιράμιδος.
Δεδομένης καλαισθησίας και άρτιας φραστικής, πλην όχι αλάνθαστο στυλιστικά υπήρξε το τραγούδι του Αργεντινού μπασοβαρύτονου Ναχουέλ ντι Πιέρρο: ο Ασσούρ του, όμως, πρόβαλε ακόμη σκηνικά άγουρος και κυρίως ατελώς απειλητικός. Αντιθέτως, μάθημα ροσσίνειου τραγουδιού (με μεσογειακό, φωτεινό τίμπρο και λαμπερές σοβρακούτες!) προσέφερε ο καταξιωμένος Ιταλός τενόρος Αντονίνο Σιραγκούζα, αποσπώντας το θερμότερο χειροκρότημα του κοινού. Έγκυρος φωνητικά και σκηνικά υπήρξε ο αρχιερέας -αλλά με όψη γκουρού!- Ορόης του Ιταλού βαθύφωνου Κάρλο Τσίνι, αξιόλογα σκιαγραφήθηκαν οι λοιποί δευτεραγωνιστικοί ρόλοι, ενώ όχι πάντοτε συγκεντρωμένη εμφανίσθηκε η Χορωδία του «Τεάτρο Βεντίντιο Μπάσσο» του Άσκολι.
Ομόθυμα ενθουσιώδους υποδοχής έτυχε, αντιθέτως, η δεύτερη καινούργια επετειακή παραγωγή, αυτή της όπερας «Η αλλόκοτη παρεξήγηση» (L’equivoco stravagante») που παρακολουθήσαμε (19/8) στην «Vitrifrigo Arena».
Μέχρι τον 20ό αιώνα, η πρώτη κωμική όπερα του Ροσσίνι παρέμεινε εξαφανισμένη από το δραματολόγιο μετά από …τις μόλις 3 αρχικές παραστάσεις του 1811, αφού λογοκρίθηκε εξ αιτίας της υπόθεσής της, που αφορά την προσπάθεια ενός νεόπλουτου αγροκτήμονα να παντρέψει την παθιασμένη με τα γράμματα κόρη του μ’έναν πλούσιο και πονηρό τοπικό άρχοντα. Θέλοντας να βοηθήσουν τον αντίζηλό του (έναν ερωτευμένο με την κοπέλα παιδαγωγό), οι δύο υπηρέτες υπαινίσσονται στον υποψήφιο γαμπρό ότι η μέλλουσα σύζυγός του είναι δήθεν ένας …μεταμφιεσμένος σε γυναίκα ευνούχος! Η «παρεξήγηση» αυτή επιφέρει σπαρταριστές ανατροπές καταστάσεων και έχει αίσιο τέλος, αλλά …έμελλε να αποβεί μοιραία για το έργο, ιδίως όταν το -γεμάτο αναφορές στην αρχαιοελληνική μυθολογία, την κομμέντια ντελλ’άρτε και το γαλλικό κλασσικό θέατρο- λιμπρέτο βρίθει από σεξουαλικά λεκτικά υπονοούμενα και αιχμές…
Ευτυχώς, η ανάθεση της σκηνοθεσίας στο διεθνώς προβεβλημένο (ιδίως σε παραγωγές κωμικών έργων) βελγικό δίδυμο των Μοσέ Λάϊζερ και Πατρίς Κωριέ απέβη ιδανική. Η παράσταση εκτυλίχθηκε σ’ένα λιτό, καλόγουστο σκηνικό (Κριστιάν Φενουγιά) που περιελάμβανε έναν τεράστιο εσωτερικό χώρο «πνιγμένο» σε ταπετσαρία τοίχου, ένα μεγάλο κάδρο/παράθυρο (με θέα …στις αγελάδες του αγροκτήματος) και ευφυή χρήση επίπλων και τεχνασμάτων, λειτουργώντας σαν ένα άτυπο οικιακό …φρενοκομείο! Οι χαρακτήρες φορούσαν κοστούμια (ελαφρά μεταγενέστερης) εποχής και …μύτες α-λα-Συρανό, σαφής υπαινιγμός σ’έναν κόσμο όχι πάντοτε συμφιλιωμένο με την αλήθεια ή την πραγματικότητα. Η εστίαση δόθηκε, έτσι, αβίαστα στους χαρακτήρες και την ανατροπή καταστάσεων, στο θεατρικό δηλ. παιχνίδι που καθοδηγήθηκε υποδειγματικά, σε βάθος λεπτομέρειας (π.χ. ενίοτε σαν κινούμενο σχέδιο) και με αμείωτη ενέργεια, χωρίς ίχνος χυδαιότητας. Ρυθμός και ρευστότητα αφήγησης σε απόλυτη σύμπνοια με τη μουσική απογείωσαν την πέραν πάσης αμφιβολίας καλύτερη φετινή φεστιβαλική παραγωγή.
Η επιτυχία εκτάθηκε και στο μουσικό επίπεδο, γιατί οι μονωδοί κατάφεραν να δικαιώσουν απόλυτα τη ροσσίνεια μουσικοθεατρική ιδιοφυία με τον ιδανικό συνδυασμό εκφραστικής υπόκρισης, κρυστάλλινης εκφοράς του λόγου και άρτιου τραγουδιού. Παρότι είχε τη δυσκολότερη αποστολή στο ρόλο της Ερνεστίνας που είναι γραμμένος σε πολύ χαμηλή φωνητική περιοχή, η Ιταλίδα μεσόφωνος Τερέζα Ιερβολίνο εντυπωσίασε με το πλούσιο, σχεδόν ανδρόγυνο τίμπρο, την άφθαστη μουσικότητα, την καλαισθησία του τραγουδιού και την χειρουργικής ακρίβειας ανάδειξη της εξέλιξης του χαρακτήρα. Αρκετά απαιτητικό ήταν το φωνητικό μέρος και για το ρόλο του Ερμάννο: παρά το διστακτικό ξεκίνημα και την έντονα σλάβικη άρθρωση που πρόδιδαν ανεπαρκή εξοικείωση με το ύφος του ρομαντικού μπελ-κάντο, ο Ρώσος τενόρος (ένας ακόμη!) Πάβελ Κολγκάτιν διέθετε και ωραίο ηχόχρωμα και την αναγκαία ευελιξία, όπως και μια κομψή σκηνική παρουσία που ανέδειξε πειστικά τον ερωτευμένο παιδαγωγό.
Με την αλάνθαστη γνώση των μουσικοδραματικών κωδίκων του κωμικού Ροσσίνι (χιούμορ, αίσθηση του χρονισμού, των γκαγκ/τικ και των λεπτών αποχρώσεων, ανάγλυφος γλωσσοδέτης), δυο παλιοί γνώριμοι του Φεστιβάλ , ο μπασοβαρύτονος Πάολο Μπορντόνια και ο βαρύτονος Νταβίντε Λουτσιάνο έλαμψαν ως νεόπλουτος καλοκάγαθος πεθερός Γκαμπερόττο και νάρκισσος υποψήφιος γαμπρός Μπουραλίκιο αντίστοιχα. Το υγιές τίμπρο με την θαυμάσια δύναμη προβολής στην αίθουσα του δεύτερου αξιοποιήθηκε εξίσου με τη σκανδαλιστική θεατρική άνεση και την ικανότητα μοναδικής σκιαγράφησης ενός κωμικοτραγικού χαρακτήρα του πρώτου, έστω και με μια φωνή στερούμενη χρωμάτων.
Παρότι ή επειδή ακριβώς ήχησε κάπως στιβαρή, η μουσική διεύθυνση του πολύπειρου Κάρλο Ρίτσι, επικεφαλής της ανεπίληπτης Συμφωνικής Ορχήστρας της RAI, φώτισε άριστα την ιδιαιτερότητα μιας παρτιτούρας, που ο συνθέτης ξαναχρησιμοποίησε εκτενώς -όπως συνήθιζε- στη μεταγενέστερη «Λυδία λίθο». Ενθουσίασε, τέλος, και η απόδοση της ανδρικής Χορωδίας του Τεάτρο Βεντίντιο Μπάσσο όχι μόνο για το συντονισμένο τραγούδι αλλά και για την δραματουργικά σβέλτη συμμετοχή της (ως υπηρέτες/ στρατιώτες) στα δρώμενα. Δίκαιη αποθέωση του κοινού για έναν αδιαφιλονίκητο θρίαμβο ενός ελάσσονος σουρεαλιστικού έργου, όπως μόνο το ROF μπορεί να εγγυηθεί!
Μοναδική παραγωγή στο ιστορικό «Τεάτρο Ροσσίνι» αποτέλεσε η επανάληψη (18/8) αυτής παλαιότερης της όπερας «Δημήτριος και Πολύβιος», πρώτου έργου που έγραψε ο συνθέτης. Παρότι η παρτιτούρα είναι εν μέρει γραμμένη από το χέρι του και η μουσικολογική έρευνα δεν έχει ακόμη καταλήξει ακόμη στην έκταση της πατρότητας του αυθεντικού υλικού, η ιδιοφυία του -νεότατου τότε (14 ή 16 ετών ανάλογα με τις πηγές!)- Ροσσίνι εκπλήττει.
Αυτός παρέδωσε κάποια κομμάτια στον παραγγελιοδόχο τενόρο και θιασάρχη Ντομένικο Μομπέλι, που συμπλήρωσε το παζλ (γράφοντας ένα απαιτητικό μέρος για τον ίδιο!) και παρουσίασε το έργο με τον θίασό του, στον οποίο συμμετείχαν οι δύο κόρες του…
Από την αληθινή αυτή ιστορία εμπνεύσθηκε ο Ιταλός σκηνοθέτης Νταβίντε Λίβερμορ, όταν πρωτοπαρουσίασε το έργο το 2010. Εννιά χρόνια αργότερα, η καλόγουστη, ευρηματική ματιά του (που αναβίωσε η Αλεσσάντρα Πρέμολι) δεν γέρασε. Το πρωτόλειο dramma serio παρουσιάσθηκε ως θέατρο «πίσω» από το θέατρο, ως ένα παιχνίδι σκιών/ φαντασμάτων στα παρασκήνια, μετά το πέρας μιας κανονικής παράστασης (που παρέπεμπε σε αυτήν των Μομπέλλι). Φορώντας κοστούμια μιας «άλλης» εποχής, οι πρωτεϊκές φιγούρες ζωντάνεψαν μέσα στο ημιφωτισμένο σκηνικό, που επιμελήθηκαν φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών του Ουρμπίνο.
Έχοντας επίγνωση της ανεπαρκούς σκιαγράφησης χαρακτήρων στο λιμπρέτο (εν προκειμένω, οι βασιλείς Σύρων και Πάρθων -Δημήτριος & Πολύβιος στο έργο- κατά τον 2ο αι. π.χ. έρχονται αντιμέτωποι όταν ο πρώτος ζητεί να του επιστραφεί ο -χαμένος- γιος του, που ετοιμάζεται να παντρευτεί την κόρη του δεύτερου!), ο Λίβερμορ δημιούργησε μία ιλλουζιονιστική, ονειρική ατμόσφαιρα, καταφεύγοντας σε τρυκ μαγείας (φωτιές, καθρέφτες, είδωλα/σωσίες/ φαντάσματα). Η άκρως στυλιζαρισμένη προσέγγιση γοήτευσε, χωρίς, βέβαια, να θεραπεύσει τις δραματουργικές αδυναμίες του έργου.
Η μοτσάρτειας ελαφράδας παρτιτούρα (στην οποία ανιχνεύεται ήδη το ροσσίνειο κρεσέντο!) συνοδεύεται από κατά τόπους απαιτητικότατη φωνητική γραφή, κυρίως για τον ρόλο της Λιζίνγκα που ενσάρκωσε υποδειγματικά, με δεξιοτεχνικά ατρόμητο, σπάνιας ποιότητας γραμμής τραγούδι, η Αυστραλέζα υψίφωνος Τζέσσικα Πρατ. Εξαιρετικά καλοτραγουδισμένος και εκφραστικός υπήρξε και ο Σιβένο της Ιταλίδας μεσοφώνου Τσετσίλια Μολινάρι, αλλά η «θηλυκή» φιγούρα και η έλλειψη πιο σκούρου ηχοχρώματος απομείωσε κάπως τη σκηνική και φωνητική (π.χ. στις συνηχήσεις στα ντουέτα) ώσμωση με την παρτεναίρ της.
Από τους «πρωταγωνιστικούς» ρόλους, ο Αργεντινός τενόρος Χουάν Φρανσίσκο Γκατέλλ (Δημήτριος/Ευμένης) εντυπωσίασε με τη γλύκα του τίμπρου (που έχει πλέον αποκτήσει «όγκο»), την ποιότητα της άρθρωσης και την ευγενή σκηνική παρουσία. Ωραία φωνή και τραγούδι καλαίσθητης φραστικής χαρακτήρισαν και το νεαρό Ιταλό μπάσο Ρικκάρντο Φάσσι (Πολύβιο).
Ο εμπειρότατος Ιταλός αρχιμουσικός Πάολο Αρριβαμπένι συντόνισε άρτια την Φιλαρμονική Ορχήστρα Τζ. Ροσσίνι και την ανδρική Χορωδία του «Τεάτρο «Φορτούνα» του Φάνο, εξασφαλίζοντας στρωτή, ισορροπημένη ορχηστρική συνοδεία, μεριμνώντας περισσότερο για την στήριξη των μονωδών από την ανάδειξη της άνισης παρτιτούρας.
Πέραν των οπερατικών παραστάσεων, το ROF φημίζεται, ως γνωστόν, και για τα απογευματινά ρεσιτάλ μπελ-κάντο τραγουδιστών που εμφανίζονται συνήθως -αλλά όχι πάντοτε- στις λυρικές παραγωγές του. Τα ρεσιτάλ αυτά εκτείνονται συχνά και εκτός της ροσσίνειας δημιουργίας. Σ’αυτά που παρακολουθήσαμε φέτος οι προβολείς στράφηκαν σε δύο εκλεκτές υψιφώνους, οι οποίες θα μπορούσαν κάλλιστα να πρωταγωνιστήσουν στην «Σεμιράμιδα» (όπως ενδεχομένως πολλοί φιλόμουσοι ανέμεναν), έχοντας ερμηνεύσει τον ρόλο σε μεγάλες λυρικές σκηνές ανά τον κόσμο.
Στις 17/8, στο «Τεάτρο Ροσσίνι», η 42χρονη Αμερικανίδα σοπράνο Άντζελα Μηντ, που αναλαμβάνει ολοένα και συχνότερα διεθνώς μπελ-καντίστικους ρόλους, πραγματοποίησε το φεστιβαλικό της ντεμπούτο. Πήρε, βέβαια, μεγάλο ρίσκο να ξεκινήσει το ρεσιτάλ της -όταν η φωνή δεν είχε ζεσταθεί ακόμη- από την περίφημη και δυσκολότατη επίκληση/προσευχή «Casta diva» από τη «Νόρμα» του Μπελλίνι. Η απλώς αξιοπρεπής ερμηνεία δεν έκρυψε τα δεδομένα χαρίσματα: μια μεγάλη φωνή με σταθερή υψηλή περιοχή -παρότι λίγο βαριά, με ελαφρύ βιμπράτο και λίγες αποχρώσεις-, μία καθαρή άρθρωση, ένα αξιόλογο δραματικό ένστικτο.
Αυτά αξιοποιήθηκαν, στη συνέχεια, ιδανικότερα όχι τόσο σε δύο άριες δωματίου του Μπελλίνι όσο σε 4 σπάνια αλλά αξιοπρόσεκτης αρμονικής, μελωδικής και δομικής πολυπλοκότητας γαλλικά τραγούδια (ουσιαστικά, μικρές λυρικές σκηνές) του Μάγερμπεερ, κυρίως δε στη θαυμάσια καβατίνα της Ιζαμπέλ από την Δ’ πράξη της όπερας «Ροβέρτος ο διάβολος» του ιδίου συνθέτη, που αποδόθηκε με μεγάλη μουσικοδραματική μαεστρία (αιθέρια πιανίσσιμι, διακυμάνσεις δυναμικών, ψυχολογική αλήθεια). Χωρίς να αρθούν στα ίδια ύψη, ίσως λόγω της έλλειψης μιας αναγκαίας ανεπιτήδευτης απλότητας, το τραγούδι της Μαριέττας από τη «Νεκρή πόλη» του Κόρνγκολντ και 4 τραγούδια του Ρίχαρντ Στράους προσδιόρισαν, πάντως, ευπρόσδεκτα την εκφραστική διαφοροποίηση/εξέλιξη του μπελ-κάντο κατά την εποχή του ύστερου ρομαντισμού.
Διόλου ξένα προς τις ποιότητες και την κληρονομιά του μπελ-κάντο ήσαν και τα δημοφιλή βεριστικά ανκόρ (οι άριες από την «Βαλλύ» του Καταλάνι και την «Αδριανή Λεκουβρέρ» του Τσιλέα), έστω και αν λειτούργησαν περισσότερο ως συμπλήρωμα μιας carte de visite της Μηντ, αποκαλύπτοντας και κάποιες αδυναμίες στις χαμηλές νότες. Η βαριά σκηνική της παρουσία, πάντως, έκανε να ηχεί το τελευταίο ανκόρ, η άρια «I want to be a Primadonna!» από την «Μάγισσα» του Χέρμπερτ, ως αυτοσαρκασμός!
Μολονότι απέφυγε εν προκειμένω να αναμετρηθεί με τον Ροσσίνι (κάτι που θα έπραττε λίγες μέρες αργότερα στο γκαλά για τα 40χρονα του ROF), η αυξανόμενη ανάληψη ρόλων από τις σοβαρές όπερες του συνθέτη προοιωνίζουν μελλοντικές σκηνικές αναθέσεις στο Πέζαρο για την Μηντ. Όχι τυχαία, ίσως, επελέγη ως ακκομπανιατέρ της ο θαυμάσιος Ιταλός πιανίστας Τζούλιο Τζάππα, που διέπλασε ιδανική συνοδοιπορία, οριοθετώντας ατμόσφαιρες και διαθέσεις, ενώ χάρισε εμβόλιμα μία τρυφερή, χρωματικά ευέλικτη και ρυθμικά ακριβή ανάγνωση της «Αραμπέσκ» του Σούμαν…
Δύο μέρες αργότερα (19/8), στον ίδιο χώρο, η πρώτη, αποκλειστικά αφιερωμένη στον Ροσσίνι λυρικο-συμφωνική συναυλία του Φεστιβάλ αναμενόταν με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς σε αυτήν επρόκειτο να συμμετάσχουν δύο από τις ντίβες της φετινής διοργάνωσης, οι Τζέσσικα Πρατ και Βαρντούχι Αμπραχαμυάν. Η ακύρωση, την τελευταία στιγμή, της δεύτερης οδήγησε στην αντικατάστασή της από την Τσετσίλια Μολινάρι, συμπρωταγωνίστρια της πρώτης στην όπερα «Δημήτριος και Πολύβιος».
Η αλλαγή είχε ως συνέπεια την προσαρμογή των ερμηνευθέντων κομματιών σε λιγότερο ηρωϊκές σφαίρες, καθώς η Μολινάρι δεν διαθέτει το σκούρο ηχόχρωμα μιας κοντράλτο, που θα δικαίωνε την ανάληψη ρόλων νεαρών ανδρών. Μολονότι απέφυγε την καβατίνα του Μάλκολμ, η ταλαντούχα τραγουδίστρια αναμετρήθηκε με αυτήν του Τανκρέδου, την οποία ερμήνευσε κάπως θαμπά αλλά με άφθαστη μουσικότητα και ευγενές συναίσθημα. Αντιθέτως, έλαμψε στην άρια της Ροζίνας από την σκηνή του μαθήματος του «Κουρέα της Σεβίλλης», βγάζοντας όλο το χαμόγελο, τη λεπτή ειρωνεία και την ιδιότυπη ποιητική της ροσσίνειας γραφής.
Το ερμηνευτικό μέτρο, η φροντίδα για καλόγουστες συνηχήσεις και η καλή σκηνική χημεία με την Πρατ επιβεβαιώθηκαν στο ντουετίνο Ζελμίρας-Έμμας (από την «Ζελμίρα») και στα ντουέτα Αμεναΐδος-Τανκρέδου (από τον «Τανκρέδο») και Λιζίνγκας-Σιβένο (από το «Δημήτριος και Πολύβιος», που δόθηκε εκτός προγράμματος). Η τόσο κρίσιμη εδώ φωνητική καλλιέπεια συνοδεύθηκε από βαθιά κατανόηση και ενσυναίσθηση των διλημμάτων και των διαθέσεων των ρόλων, καταδεικνύοντας τη γνώση και αγάπη του Ροσσίνι για τη γυναικεία φωνή.
Την πλήρη εικόνα, όμως, του τι σημαίνει από πλευράς δεξιοτεχνίας και έκφρασης το ρομαντικό μπελ-κάντο χάρισε η Πρατ -μία από τις σημαντικότερες σήμερα εκπροσώπους του-, που διαθέτει την ιδανική γι’αυτό φωνητική και σκηνική αρματωσιά. Αβίαστη κολορατούρα, αποχρώσεις, διανθίσεις, τρίλλιες, εκλεπτύνσεις δυναμικής, προσεγμένη φραστική και λεγκάτο αλλά και αξιόλογη δραματική αντίληψη απογείωσαν τη βασική άρια της πρωταγωνίστριας της όπερας «Αδελαΐδα της Βουργουνδίας» και το μοναδικής δυσκολίας ροντό και τελική σκηνή της Ματθίλδης από την «Ματίλντε ντι Σαμπράν»! Καταφέρνοντας να θέσει τη δεξιοτεχνία στην υπηρεσία της έκφρασης -το απόλυτο στοίχημα στον Ροσσίνι!- η Αυστραλή σοπράνο προκάλεσε το απολύτως δικαιολογημένο παραλήρημα του κοινού.
Υπό την προσεκτική διεύθυνση του αρχιμουσικού Κάρλο Τέναν, η Συμφωνική Ορχήστρα Τζ. Ροσσίνι συνόδευσε καλά τις δύο μονωδούς, ενώ χάρισε αξιοπρεπείς, αλλά όχι ανεπίληπτες εκτελέσεις των εισαγωγών στις όπερες «Ιταλίδα στο Αλγέρι» και «Οθέλλος».
Η διοργάνωση ολοκληρώθηκε μ’ένα λαμπρό οπερατικό γκαλά (ROF XL), στο οποίο συμμετείχε πλειάδα τραγουδιστών, με επικεφαλής τον σούπερ-σταρ Χουάν Ντιέγκο Φλόρες. Η γκρίνια, πάντως, για την απουσία ερμηνευτών που σφράγισαν τη σύγχρονη ιστορία του Φεστιβάλ, όπως και για την καθυστέρηση επισκευής/ανακαίνισης συναυλιακών χώρων στο κέντρο της πόλης αποτελεί μιαν άλλη πηγή προβληματισμού για το μέλλον. Καθώς αφενός δεν γίνεται καν λόγος για άνοιγμα σε άλλο λυρικό ρεπερτόριο πλην Ροσσίνι και αφετέρου το μουσικό επίπεδο των παραγωγών παραμένει υψηλότατο και άκρως ανταγωνιστικό σε διεθνή κλίμακα, ίσως οι καμπάνες να χτυπούν πρωτίστως για το στίγμα των σκηνοθεσιών…
