Είναι πέρα για πέρα αληθινό τελικά: για οποιοδήποτε κακώς κείμενο συμβαίνει σε άλλες χώρες ή/και αγορές αλλά απλώς "σηκώνεις τους ώμους" και "προσπερνάς" επειδή κατά τη γνώμη σου "είναι μακριά και δεν σε αφορά", οι... ιθύνοντες θα φροντίσουν ώστε να γίνει και δικό σου πρόβλημα αργά ή γρήγορα. Αυτό αποδεικνύεται από τις εξελίξεις όσον αφορά στο μεγάλο ζήτημα της "Δικτυακής Ουδετερότητας" (Net Neutrality), το οποίο βρίσκεται στο κέντρο μεγάλων συγκρούσεων στις ΗΠΑ σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Όλοι εμείς οι Ευρωπαίοι με ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα του Internet συνολικά το παρακολουθούσαμε ως πρόβλημα που θίγει το αμερικανικό και όχι το παγκόσμιο κοινό- μέχρι που, απρόσμενα μα δίχως περιστροφές, το... έφερε στο προσκήνιο και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ σε ομιλία της πριν από λίγες μέρες.

Το ζήτημα της Δικτυακής Ουδετερότητας είναι άκρως σημαντικό για την ανάπτυξη του Internet τις επόμενες δεκαετίες. Η πεμπτουσία της λειτουργίας του Δικτύου μέχρι σήμερα ήταν η αρχή πως "όλα τα είδη των δεδομένων που διακινούνται μέσα από αυτό αντιμετωπίζονται από τις δομές του με τον ίδιο τρόπο". Κοινώς δεν υπάρχουν εταιρείες ή υπηρεσίες που τυγχάνουν "προνομιακής μεταχείρισης" όσον αφορά στην ευκολία και την ταχύτητα με την οποία τα δεδομένα τους μεταδίδονται από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη μέσω Internet. Η "δημοκρατικότητα" της διακίνησης των δεδομένων ήταν αυτή που κατέστησε την ταχύτατη ανάπτυξή του τις προηγούμενες δεκαετίες εφικτή και το διαμόρφωσε στο κυρίαρχο μέσο επικοινωνίας σήμερα.

Γύρω από αυτήν την βασική αρχή δύο αντίπαλα "στρατόπεδα" συγκρούονται εδώ και 18 μήνες περίπου: το ένα, αυτό του καταναλωτικού κοινού και των ανθρώπων που θέλουν το Internet να παραμείνει αγαθό και μέσο ισότιμα διαθέσιμο σε όλους, επιδιώκει να μην αλλάξει η φύση του Δικτύου σε "προνομιακής" και "μη προνομιακής" πρόσβασης. Το άλλο στρατόπεδο, αυτό των εταιρειών παροχής υπηρεσιών Internet, των μεγάλων τηλεπικοινωνιακών οργανισμών και των κυβερνήσεων που στηρίζουν αυτές τις εμπορικές οντότητες, θέλει να καθιερωθεί ένα Internet "δύο επιπέδων": το "ελεύθερης πρόσβασης" αλλά περιορισμένης διαθεσιμότητας και ταχυτήτων, καθώς και το "άμεσης πρόσβασης", το οποίο θα προσφέρει υψηλότερες ταχύτητες σύνδεσης και γενικότερα προνομιακή μεταχείριση εύρους διαμεταφοράς (bandwidth) σε συγκεκριμένες υπηρεσίες.

Στις ΗΠΑ οι μάχες ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα δίνονται τόσο σε εμπορικό, όσο και πολιτικό επίπεδο ήδη. Κάποιες έχουν κερδηθεί, κάποιες έχουν χαθεί: η Δικτυακή Ουδετερότητα θεωρητικά ακόμη προστατεύεται, μεν, πρακτικά όμως είναι κραυγαλέα τα παραδείγματα δημοφιλών υπηρεσιών (όπως της Netflix) που ήδη έχουν αναγκαστεί να καταβάλλουν πολύ υψηλά χρηματικά ποσά στους αμερικανικούς παρόχους Δικτυακής πρόσβασης, ώστε το εύρος διαμεταφοράς των δεδομένων τους να μην καθυστερεί (τεχνηέντως), με αποτελέσματα καταστροφικά στην ποιότητα των υπηρεσιών αυτών. Ο πρόεδρος Barak Obama έχει ταχθεί υπέρ της Δικτυακής Ουδετερότητας και εγκαλέσει τους αρμόδιους να την προστατεύσουν, τα λόμπι των μεγάλων τηλεπικοινωνιακών εταιρειών ωστόσο έχουν επιτύχει να εξασφαλίσουν την υποστήριξη πολλών βουλευτών και ουδείς γνωρίζει πού θα καταλήξει, θεσμικά τουλάχιστον, αυτή η σύγκρουση στις ΗΠΑ.

H καγκελάριος Μέρκελ, πάντως, στην ομιλία της στο συνέδριο Digitising Europe στο Βερολίνο - διοργάνωσης Vodafone - πριν από μερικές ημέρες, δεν άφησε... καμία αμφιβολία αιωρούμενη για τις θέσεις της. "Θεωρώ πως το Internet θα πρέπει να διαιρεθεί σε δύο μέρη: αυτό της ελεύθερης πρόσβασης και αυτό των προνομιούχων υπηρεσιών", δήλωσε. "Για να βοηθηθεί η καινοτομία στις Δικτυακές υπηρεσίες θα πρέπει να υπάρχει προβλέψιμη απόδοση και αξιοπιστία στη λειτουργία τους και για το λόγο αυτό πρέπει να καθιερωθούν μηχανισμοί που θα εξασφαλίζουν αυτήν την ποιότητα λειτουργίας". Το επιχείρημα πως η διαίρεση του Internet σε "προνομιακών" και "μη προνομιακών" ταχυτήτων θα... εξασφαλίσει τη Δικτυακή καινοτομία έχει ακουστεί και στις ΗΠΑ, στερούμενο προφανώς τόσης ουσίας, όσης δικαιοσύνης στερείται η όλη προσπάθεια των λόμπι γενικώς. Η καινοτομία δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα να συμβαίνει μέχρι σήμερα στο Internet με τους παρόντες κανόνες λειτουργίας του - και, αν μη τί άλλο, οποιαδήποτε καινοτομία συμβαίνει χωρίς να είναι αξιοποιήσιμη από το ευρύ κοινό (που με το σχέδιο των λόμπι θα έχει μη προνομιακή πρόσβαση), είναι επίσης ανούσια.

Στο θέμα της Δικτυακής Ουδετερότητας, όταν όλα έχουν ειπωθεί τα πράγματα είναι πολύ απλά: όπως πάντοτε, πίσω από τα... "πιστεύω" και τις "βαριές κουβέντες" περί καινοτομίας και ποιότητας υπηρεσιών, κρύβεται το χρήμα. Πρώτον, τα πολύ υψηλά έσοδα των τηλεπικοινωνιακών κολοσσών που πρακτικά θα είναι σε θέση να "εκβιάζουν" τις Δικτυακές υπηρεσίες (όπως συνέβη με την Netflix) να καταβάλλουν υπέρογκα ποσά ή ακόμη και ποσοστό των κερδών τους για να μην "υποβιβάζονται" στο "ελεύθερο Internet" περιορισμένων ταχυτήτων. Δεύτερον, τα ποσά που θα εξοικονομούν οι ίδιοι κολοσσοί μην επενδύοντας στις απαραίτητες αναβαθμίσεις χωρητικότητας του δικτύου τους, που θα ήταν απαραίτητες για να εξυπηρετήσουν όλους τους χρήστες ισάξια. Τρίτον, τα μεγάλα ποσά που θα μπορούσαν να κερδίσουν διακρίνοντας κάποια στιγμή στο μέλλον τα προϊόντα τους σε αυτά πρόσβασης στο "προνομιακό" Internet και στο "μη προνομιακό". Εξ ου και η καλλιέργεια επαφών - και γενικότερων... συνεργασιών διαφόρων ειδών - ανάμεσα σε αυτούς τους κολοσσούς και πολιτικούς, νομικούς και στελέχη θεσμικών οργάνων.

Για τους Έλληνες χρήστες του Internet, δυστυχώς, η συζήτηση για τη Δικτυακή Ουδετερότητα δεν είναι... φιλοσοφική: με τον γερμανικό κρατικό οργανισμό τηλεπικοινωνιών, την Deutsche Telecom, να κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών του ελληνικού αντίστοιχου κρατικού οργανισμού, του ΟΤΕ, το θέμα αποκτά μεγαλύτερη διάσταση απ' ότι αρχικά φαίνεται. Αν η καγκελάριος Μέρκελ κατορθώσει να επιβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τις απόψεις της (μέχρι στιγμής το νομικό πλαίσιο του δεύτερου ευνοεί τη Δικτυακή Ουδετερότητα) ή, ακόμη κι αν δεν το κάνει, τις θεσμοθετήσει για τη δική της χώρα, δεν είναι απίθανο ένα σενάριο κατά το οποίο η Deutsche Telecom θα μπορούσε να πειραματιστεί με κάποιο μοντέλο "Internet δύο ταχυτήτων" στην ελληνική αγορά. Θα μπορούσε να το κάνει, αν μη τί άλλο, και μόνο για να διαπιστώσει τα αποτελέσματα και τις αντιδράσεις - μεγάλοι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι έχουν σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν πειραματιστεί με νέες τεχνολογίες πρώτα στην Ελλάδα, λόγω των μικρών πιθανοτήτων για μεγάλες οικονομικές... συνέπειες. Ενδείξεις για τέτοια πρόθεση εκ μέρους της Deutsche Telecom ευτυχώς δεν υπάρχουν, όμως πολύ φοβόμαστε πως αν υπάρξουν εξελίξεις και αλλαγές στη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ακόμη και της Γερμανίας μόνο στο θέμα της Δικτυακής Ουδετερότητας μέσα στο 2015, αυτές θα είναι ραγδαίες και τα περιθώρια αντίδρασης μικρά. Όπως πάντα... θα δείξει.