Περπατήσαμε στην κάτω «όχθη» των Πετραλώνων, μια τυπική γειτονιά με εργατικό παρελθόν, η οποία κινείται σε ήπιους ρυθμούς και προσελκύει νέους φίλους με στέκια για φαγητό και ποτό, αλλά και εναλλακτικά σενάρια ποικίλων δραστηριοτήτων.
Από το φρέσκο κατσικίσιο γάλα που διένειμαν οι αιγοβοσκοί, δίνοντας στην περιοχή την ονομασία «Κατσικάδικα», στα κοκτέιλ^ από τη βιομηχανική οικονομία που τροφοδοτούσαν οι μηχανές των εργοστασίων του Πουλόπουλου και της Σοκολατοποιίας Παυλίδου στη νέα οικονομία του Airbnb, που έχει φέρει τουρίστες στην περιοχή^ κι από τους παππούδες που ακόμη παίζουν χαρτιά στα (πολλά) παλιά καφενεία στα αυτοσχέδια τουρνουά beer pong. Με όριο τις γραμμές του Ηλεκτρικού, η κάτω όχθη των Πετραλώνων έχει λαϊκό προφίλ, δομικό ποτ πουρί που δειγματίζει όλα τα στάδια της αθηναϊκής πολυκατοικίας και σχετικά προσιτές τιμές στη στέγαση. Μια τυπική γειτονιά από τα παλιά, δηλαδή, με σταθερούς κατοίκους που χαιρετιούνται στο δρόμο ή στην ουρά του κρεοπωλείου των αδερφών Αλαφούζων, και αρκετή ησυχία – «Τα μεσημέρια είναι σαν χωριό εδώ, κυκλοφορεί ελάχιστος κόσμος», μας λέει ο Γιώργος του «Alice Cakewitch». Αυτός ο χαρακτήρας δεν απειλείται (όχι ακόμη ευτυχώς) από το «θόρυβο» μιας ομογενοποιημένης πιάτσας.
Τα Κάτω Πετράλωνα ενσωματώνουν με ήπιο τρόπο και ρυθμό νέους κατοίκους, φοιτητές που βρίσκουν την τοποθεσία βολική για τις μετακινήσεις τους, αλλά και νέου τύπου all-day bars και νέες χρήσεις χώρων: όπως ο πολυσυλλεκτικός πολυχώρος The Hub (Πειραιώς 133 & Αλκμήνης 12) που εγκαταστάθηκε στην παλιά Palco φιλοξενώντας corporate και εναλλακτικά events, η παλιά νηματουργία Μέντης (Πολυφήμου 6) που πέρασε με δωρεά στο Μουσείο Μπενάκη για να μεταμορφωθεί σε εργαστήριο-μουσείο παραδοσιακών τεχνικών κλωστοϋφαντουργίας, και το θέατρο Αλκμήνη που στεγάζεται από τα μέσα των ’90s σε μια παλιά αποθήκη κάρβουνου.
Νέο σημείο συνάντησης στη γειτονιά είναι το Upupa Epops, η γνωριμία με το οποίο ξεκινά πάντα από την ερώτηση τι σημαίνει το όνομά του – η επιστημονική ονομασία του τσαλαπετεινού. Μόλις ένα μήνα μετά το opening, ο κόσμος έχει κάνει «δικό» του αυτό το σύμπλεγμα τριών ισόγειων κτισμάτων του μεσοπολέμου, πιάνοντας θέση σε παλιακές ροτόντες, πολυθρόνες και καναπέδες, στην κεντρική αυλή (η οποία θα σκεπαστεί το χειμώνα με γυάλινη οροφή) ή στη μεγάλη μπάρα απ’ όπου χαζεύει μια μεθοδικά οργανωμένη συλλογή από spirits, μερικά από τα οποία έχουν καταργηθεί. «Ψυχή» αυτού του all-day bar, που διακόσμησαν με περίσσιο ρετρό μεράκι ο Αλέξανδρος Πετράκης και η Βίβιαν Δημητρακοπούλου, είναι η συνιδιοκτήτρια Μάρφη Μπαλή, μια προσγειωμένη bartender που χαίρεται να περνάει καλά ο κόσμος πίνοντας απλά και νόστιμα κοκτέιλ, ακούγοντας jazzy και funky μουσική από DJs καθημερινά ή ανακαλύπτοντας τον μαγικό κόσμο των spirits που διατίθενται και σε μισές μεζούρες στη μισή τιμή – πολύτιμη η συμβολή του Θοδωρή Βερέμη στη διαμόρφωση της κάβας. Σύντομα θα αρχίσει να λειτουργεί και η κουζίνα με έναν περιεκτικό κατάλογο bar food και brunch από τον Κώστα Τσίγκα.
Αρκετά νωρίτερα«ανακάλυψε» τα Κάτω Πετράλωνα ο Νίκος Κυπραίος, που άνοιξε το 2009 το «Σπιρτόκουτο». Το ΣΠΡΤΚΤ, όπως το αναγράφει πλέον για να το διαφοροποιεί από άλλα συνώνυμα μπαρ της πόλης, είναι η χαρά της ποπ κουλτούρας: στην είσοδο υπάρχει ένα custom made arcade game όπου παίζεις (χωρίς κέρμα) Aero Fighters, ένας τοίχος είναι καλυμμένος με ταπετσαρία Star Wars, ένας άλλος με το Tetris, ενώ ανάμεσα στα μπουκάλια έχει τρυπώσει ένα φαντασματάκι από το Pac-Man. Απόλυτα λογικό σ’ αυτό το σκηνικό ότι ο κατάλογος (με τις χαμηλές τιμές) είναι ένα… Gameboy.
Επόμενη στάση στα all-day bars της γειτονιάς, η Λόλα, όπου ο κόσμος ξεχνιέται στα τραπεζάκια του πεζόδρομου, στην μπάρα κάτω από το πλέγμα με τους γλόμπους ή στο… υπόγειο παίζοντας πινγκ-πονγκ! Από το 2011 που άνοιξαν το μαγαζί, η Κατερίνα, ο Μιχάλης και ο Βασίλης όλο βρίσκουν ιδέες για να το ανανεώνουν: έχουν φτιάξει μια λίστα με μπίρες από ελληνικές μικροζυθοποιίες (και σύντομα θα κάνουν το ίδιο με κρασιά Ελλήνων παραγωγών), εμπλούτισαν τον κατάλογο με κοκτέιλ του Χρήστου Πατέρα από το «MoMix» και άνοιξαν μια αυτόνομη κουζίνα δίπλα από το μαγαζί, το Λόλα Άλλο, που βγάζει πρωινό, ιδιαίτερα σάντουιτς και απλά πιάτα ημέρας.
Και μετά είναι το Τζένγκα (Κειριαδών 38, 2103411499), ένα γωνιακό, ψηλοτάβανο πρώην καφενείο, όπου ο Χρήστος και η Μινού έχουν διοχετεύσει την αγάπη τους για τη μουσική ντύνοντας τους τοίχους με εξώφυλλα δίσκων και ασπρόμαυρες εκτυπώσεις συναυλιακών αφισών. Ο μαυροπίνακας με τις οδηγίες για το Beer Pong θα παρακινήσει την παρέα σας να ξεκινήσει μια παρτίδα και –γιατί όχι;– να βάλει στο παιχνίδι και άλλες, ενώ αν είστε fans της Αντιπάρου, σημείωσε ότι στις 15/10 θα γίνει εδώ το καθιερωμένο ετήσιο AntipaRock.
Στην πλατεία Ηούς, όπου κυριαρχούν τα σουβλατζίδικα, το χαλαρό συνεργατικό καφενείο Περιβολάκι (2130237687) με τις αφίσες από τον Μάη του ’68 στους τοίχους ξεχωρίζει όχι μόνο λόγω του μοντέλου λειτουργίας (οι αποφάσεις λαμβάνονται συλλογικά με γενική συνέλευση και οι ευθύνες μοιράζονται εξίσου σε όλους) ή τη συμπόρευσή του με τη Δικτύωση Συνεργατικών Εγχειρημάτων Αθήνας. Η στάση των αυτοαπασχολούμενων στο «Περιβολάκι» για την οργάνωση της εργασίας και της κοινωνίας επεκτείνεται στην προσφορά καφέ από τον ζαπατίστικο συνεταιρισμό Ssit Lequil Lum και ροφημάτων Fair Trade.
Ερχόμενος σε μια περιοχή όπου οι φάμπρικες και οι βιοτεχνίες έχουν αφήσει το στίγμα τους, ο Κώστας Σκανδάλης, το μαγαζί του, που έχει πιάσει πόστο απέναντι από την πλατεία Εργατικής Πρωτομαγιάς, το είπε Λαμπόρι, εξελληνίζοντας τo αγγλικό «labοur». Στο νεανικό καφενείο-μεζεδοπωλείο της οδού Αλκμήνης με το φωτεινό μηχανικό καραγκιοζο-μπερντέ αγαπάνε τα τσίπουρα. Πλάι τους βάζουν σαλάτα με τραγανά κολοκυθάκια, baby ρόκα και νιώτικο σκοτύρι, νόστιμους μαύρους γίγαντες-ελέφαντες Καστοριάς στο πήλινο, μοσχάρι ραγού με ταλιατέλες ζέας και ψητή μοσχαρίσια γλώσσα.
Και στη χρωματιστή Βόλτα, εκεί που η Κειριαδών συναντά την Ιπποθοντιδών, η Ελισάβετ σε πάει γευστικό σουλάτσο με πυκνό, πικάντικο χούμους από κόκκινο φασόλι, αβγά ποσέ σε μαντεμένιο τηγάνι με σάλτσα ντομάτας και μπούκοβο, χοιρινό με κεδρόμηλο και χορτοφαγικό μπιφτέκι με φακές, μανιτάρια και κινόα, με τον φιλικό Ξενοφώντα να τα... επικοινωνεί στη σάλα με τα στρωμένα με ριγέ και καρό μουσαμάδες τραπέζια.
Κι άμα προτιμάς κάτι με έθνικ πρόσημο, υπάρχει το ταϊλανδέζικο Αndaman, με την όμορφη ταράτσα που χαζεύει την Πειραιώς σε φθινοπωρινό εξωτικό mode και τον εσωτερικό χώρο να ετοιμάζεται να πάρει τη σκυτάλη. Η χαρούμενη συνταγή του έχει στα συστατικά της μπόλικο χρώμα, την κυρία Τικ να μπλέκει γαρίδες και φιλετάκια πάπιας με ταϊλανδέζικα μανιτάρια και φρέσκο τζίντζερ στο γουόκ, κοκτέιλ και μουσικές από όλο τον κόσμο που μετά τις έντεκα-εντεκάμισι ανεβάζουν volume και ρυθμό.
Αν πάλι έρθετε πρωί στη γειτονιά και πεινάτε κομμάτι, μπορείτε να κάνει μια στάση στον Ποπάι των Πετραλώνων (Κειριαδών 50Β, 2310044491), που έχει είκοσι πέντε χρόνια ιστορία και το σπανάκι του το προτιμάει σε σπανακοτυρόπιτα. Δεν πετυχαίνεις πια πολλά τυροπιτάδικα με δικό τους παρασκευαστήριο, αλλά ο Γιώργος Τακόπουλος, που κρατάει το μαγαζί μαζί με την κόρη του Κωνσταντίνα, ανοίγει τα ζυμάρια του από νωρίς –μπορείς να τον δεις από το παράθυρο να φτιάχνει τυρόπιτες με φέτα και με ρεγκάτο, μανιταρόπιτες, ζαμπονοτυρόπιτες, κοτόπιτες και πρασοκιμαδόπιτες. Σερβίρουν δε και espresso, καφέ φίλτρου, ακόμη και cold drip.
Λίγα βήματα πιο πέρα, στο Dive (Κειριαδών 52, 2103471761) μια μηχανή καβουρδίσματος που τη βλέπεις στα αριστερά με το μπαίνεις σκορπάει τα αρώματά της μέχρι το επόμενο τετράγωνο. Πάνε δύο χρόνια που άνοιξε το εν λόγω coffee corner που πλέον έχει και δύο αδερφάκια στην Αγία Βαρβάρα και στην Ακρόπολη, κι έμαθε τη γειτονιά τι σημαίνει specialty coffee, και v60 dripper, βάζοντάς τη να διαλέξει από μια βεντάλια μονοποικιλιακών καφέδων που εισάγουν οι ίδιοι από Νικαράγουα, Κονγκό, Κόστα Ρίκα, Ινδονησία, Αιθιοπία κ.α. Παίρνεις τον καφέ σου στο χέρι ή τον παρκάρεις για λίγο στο μοναδικό ξύλινο τραπεζάκι του, δίπλα στα σακιά, αλλά μπορείς να αγοράσεις και καφέ και για το σπίτι.
Οι γλυκατζήδες λοξοδρομούν συνήθως προς το παραμυθένιο Alice Cakewitch (Ηούς 42, 2103464353) που έστησαν τα τέσσερα αδέρφια Καφαλούκου – ο Γιώργος, ο Βασίλης, ο Βαγγέλης και η Μαρισόφη. Μένει ανοιχτό από το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, με muffins –δοκιμάσαμε το muffin banoffee με butterscotch κι ήταν καλό–, brownies, μπισκότα, μιλφέιγ, lemon pies, πορτοκαλόπιτες, τσιζκέικ με oreo, milkshakes. Σ’ αυτό το βασίλειο του γλυκού, κάτω από τα καδράκια της «Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων» και τις μαγισσένιες σκούπες, κυκλοφορούν και κάποια αλμυρά, τα οποία επανέρχονται και στο brunch κάθε Κυριακή (8-2 μ.μ., τρία πιάτα και ρόφημα με € 7 το άτομο).
Από εκεί θα φύγετε με μια εξάδα cupcakes στο κουτάκι τους, κι από την... πανάξια Νάξια Επιλογή (Κειριαδών 44, 2103471540) του Αρτέμη Περιστεράκη, που επί δεκαπέντε χρόνια στήνει το δικό του αξιώτικο τερουάρ στα Κάτω Πετράλωνα, με τη βοήθεια του αδερφού του Σπύρου, με μια εξάδα αβγά από το χωριό τους, τη Μονή.
«Ξέρουμε πώς μεγαλώνουν» θα σου πουν για το μοσχάρι, το χοιρινό, το αρνί, το κατσίκι, τη γίδα, το ζυγούρι, τους αλανιάρηδες κόκορες και το κουνέλι. Στο μαγαζί, που το ’χουν στην ατζέντα τους και πολλοί γνωστοί μάγειρες, θα βρείτε απίθανα τυριά (γραβιέρα δύο και πέντε ετών παλαίωσης, αρσενικό Νάξου, ξινοτύρι, ανθότυρο, μυζήθρα), μαναβική που εναλλάσσεται στα κασόνια, ανάλογα με την εποχή, χωρίς να λείπουν προφανώς οι διάσημες πατάτες, και μια φορά την εβδομάδα ψάρια που ψαρεύονται ανάμεσα στη Νάξο και στα Κουφονήσια – μπορεί να πάτε για κρέας και να φύγετε με μια συναγρίδα ή ένα ροφό.
Ένας κόσμος στην... Κρεμάστρα
Ανδρικά και γυναικεία ρούχα, ζώνες, παπούτσια, καπέλα, τσαντάκια, όλα σε πολύ καλή κατάσταση, σε περιμένουν στο γουστόζικο second hand/stock shop Κρεμάστρα, με τις κρεμάστρες-παραθυρόφυλλα και τα δοκιμαστήρια με τα φλοράλ κουρτινάκια, που έφτιαξε η Σοφία Ασημακοπούλου με τον άντρα της σε ένα πρώην γκαράζ. Ένα ένα διαλέγει τα κομμάτια. Οι τιμές είναι καλές (θα βρείτε π.χ. παντελόνια με € 4-5, μπουφάν με € 7-10, παλτό με € 20), ενώ τα μπαζάρ με κοσμήματα και ρούχα Ελλήνων δημιουργών που διοργανώνονται κατά καιρούς στο χώρο φέρνουν εδώ κοινό από όλη την Αθήνα (Αλκμήνης 24, 2103411646).
Εναλλακτικές δραστηριότητες
Με άξονα τα –σε πολύ προσιτή τιμή– μαθήματα hatha και aerial yoga ο χώρος The Social Yogis Project της Σίσσυς Φραγκιαδάκη (Κειριαδών 13, 6975908742) έχει εξελιχθεί σε μια κοινότητα φίλων που συμμετέχουν σε προβολές ταινιών, εκδρομές, sessions βελονισμού και μασάζ, αλλά και δραστηριότητες κοινωνικής ευαισθητοποίησης. Το Κάδο Παραντίσο (Εριγόνης 3) απορρίπτει τη βιομηχανοποιημένη έννοια του παιχνιδιού, επιστρέφοντας σε μια παραδοσιακή, εκπαιδευτική και ψυχαγωγική μορφή του. Μικροί και μεγάλοι συμμετέχουν σε δημιουργικές δραστηριότητες που καλλιεργούν το οικολογικό πνεύμα (σχεδόν όλα εδώ είναι προϊόν ανακύκλωσης), αλλά και την ιδέα της αλληλεγγύης και της ποικιλομορφίας.
