Η θεωρούμενη ως η κορυφαία από τις "ιστορίες που διαμόρφωσαν τον κόσμο", η "Οδύσσεια", διασκευάζεται κινηματογραφικά για ακόμα μία φορά, τώρα από τον ιταλικής καταγωγής Βρετανό παραγωγό ("Άντρες με τα Όλα τους") Ουμπέρτο Παζολίνι, ο οποίος έχει υπογράψει σκηνοθετικά την αθλητική κωμωδία "Machan" και τα δραματικά "Ξεχασμένες Ζωές" και "Για Πάντα Κοντά σου". Το σενάριο των Τζον Κόλι ("Master and Commander: Στα Πέρατα του Κόσμου") και Έντουαρντ Μποντ ("Walkabout") εστιάζει στο δεύτερο μισό του ομηρικού έπους (από τη ραψωδία ν΄ και μετά), όταν δέκα χρόνια μετά την άλωση της Τροίας και είκοσι από τότε που έφυγε από την Ιθάκη, ο Οδυσσέας επιστρέφει τελικά στο νησί του χωρίς να τον αναγνωρίσει κανείς. Βρίσκει το βασίλειό του ρημαγμένο και το παλάτι του κατειλημμένο από φιλόδοξους μνηστήρες της πιστής γυναίκας του Πηνελόπης.
Παρά τις επιμέρους αλλαγές, όπως ότι ο Τηλέμαχος δεν ταξιδεύει ως την Πύλο και τη Σπάρτη, η βασική πλοκή παραμένει αναλλοίωτη, σε μια προσπάθεια μεταγραφής του αρχαίου έπους σε σκληρό, "γήινο" δράμα εποχής. Οι παρεμβάσεις των θεών απουσιάζουν, το ίδιο και το χολιγουντιανό στιλιζάρισμα αλά "Τροία", κι αν η εικόνα της παρηκμασμένης Ιθάκης είναι υπερβολικά γυμνή και απεριποίητη, αυτό οφείλεται στη διάθεση του Παζολίνι να προσγειώσει τις διαχρονικές ομηρικές ιδέες σε ένα αλληγορικό σήμερα, στριμώχνοντάς τες σε πιο μοντέρνα ηθικά διλήμματα απ’ αυτά του προσωκρατικού κόσμου. Εγχείρημα ριψοκίνδυνο και όχι απόλυτα επιτυχημένο, κυρίως λόγω της συχνά ασύντακτης αφήγησης και των πρόδηλων σεναριακών αδυναμιών, αν όχι αυθαιρεσιών, οι οποίες δυσκολεύονται να δικαιολογήσουν το βίαιο ξέσπασμα της μνηστηροφονίας. Από την άλλη, όμως, ο τρόπος με τον οποίο μας παρασύρει ως εκεί ο Ρέιφ Φάινς είναι καθηλωτικός. Μια ολόκληρη ταινία από μόνος του, ο 62χρονος Άγγλος σταρ είναι συγκινητικότατος, σε μια βιωματική ερμηνεία που μοιάζει να διασχίζει το χρόνο και να ενώνει, μέσα από τα ίδια υπαρξιακά ερωτήματα, δύο εντελώς διαφορετικά ανθρώπινα σύμπαντα (το επικό και το ψυχολογικό).
Μ. Βρετανία, Ιταλία, Ελλάδα. 2024. Διάρκεια: 116΄. Διανομή: ROSEBUD.21
Περισσότερες πληροφορίες
Η Επιστροφή
Δέκα χρόνια μετά την άλωση της Τροίας και είκοσι από τότε που έφυγε από την Ιθάκη, ο Οδυσσέας επιστρέφει τελικά στο νησί του χωρίς να τον αναγνωρίσει κανείς. Βρίσκει το βασίλειό του ρημαγμένο και το παλάτι του κατειλημμένο από φιλόδοξους μνηστήρες της πιστής γυναίκας του Πηνελόπης.
