Σε μια από τις "χαλαρές" στιγμές της "Μπλε Ταινίας" του Κριστόφ Κισλόφσκι η Ζιλί (Ζιλιέτ Μπινός), συντετριμμένη από την απώλεια του συζύγου και της κόρης της, παρατηρεί μια ηλικιωμένη γυναίκα η οποία με πολύ κόπο προσπαθεί να ρίξει ένα μπουκάλι στον κάδο της ανακύκλωσης: από τη μια τα νιάτα που έχουν παραιτηθεί από τη ζωή και από την άλλη η διάθεση και το θάρρος να βρίσκεις νόημα ύπαρξης ακόμα και την ύστατη ώρα.
Μια ανάλογη σκηνή εκτυλίσσεται και στην καινούργια ταινία του Στέφαν Κομαντάρεφ ("Ο Κόσμος Είναι Μεγάλος και η Σωτηρία της Ψυχής Βρίσκεται στη Γωνία", "Ιστορίες Μιας Νύχτας"), στην οποία η Μπλάγκα Ναούμοβα παρακολουθεί από το παράθυρο του διαμερίσματός της μια γριούλα να αποθέτει στην ανακύκλωση ένα γυάλινο μπουκάλι. Η Μπλάγκα, συνταξιούχος δασκάλα που μόλις έχει χάσει το σύζυγό της, αγωνίζεται να εξασφαλίσει χώρο στο τοπικό νεκροταφείο για ένα διπλό οικογενειακό τάφο. Κι ενώ προσπαθεί να συγκεντρώσει γρήγορα τα απαραίτητα χρήματα –"στην ελεύθερη αγορά όποιος πληρώσει πρώτος παίρνει και τον τάφο"– θα πέσει θύμα μιας περίτεχνης τηλεφωνικής κομπίνας. Προσποιούμενος τον αστυνομικό, ένας επιτήδειος θα την πείσει να πετάξει τη μικρή περιουσία της από το παράθυρο, αφήνοντάς την πανί με πανί. Συντετριμμένη, χωρίς βοήθεια από την αστυνομία και δίχως εναλλακτικές λύσεις (κανείς δεν δίνει δάνειο χωρίς εχέγγυα ή δουλειά σε μια 70χρονη), βλέπει από μακριά μια γηραιότερη απ’ αυτήν γυναίκα να ελπίζει ακόμα σε ένα καλύτερο, οικολογικότερο αύριο – έστω και χωρίς την ίδια. Αποφασίζει, λοιπόν, να πάρει την κατάσταση στα χέρια της.
Η Μπλάγκα (μια ανατριχιαστικά πειστική Έλι Σκόρτσεβα) πιστεύει σ’ έναν κόσμο εν τάξει, δομημένο με συνέπεια και ορθολογισμό. Όπως η σωστή χρήση της γλώσσας την οποία διδάσκει και υπερασπίζεται με αυστηρότητα, κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα σε μια νεαρή πρόσφυγα, η οποία θέλει αν εξασφαλίσει άδεια παραμονής στη Βουλγαρία. Σε μια χώρα, όμως, η οποία έχει αγκαλιάσει την ελεύθερη αγορά, αλλά εξακολουθεί να ζει στη σκιά του (κομμουνιστικού) παρελθόντος, όπως μας υπενθυμίζει το κολοσσιαίο μνημείο στο λόφο πάνω από το σπίτι της Μπλάγκα, η χαοτική καθημερινότητα έχει καταλύσει κάθε έννοια ευνομίας. Τα σταθερά σημεία αναφοράς (ιδεολογικά, αξιακά, πολιτικά και κοινωνικά) έχουν χαθεί και η ηθική πυξίδα έχει πάψει προ πολλού να δείχνει τον Βορρά. Έτσι, κάθε απόφαση διόρθωσης πορείας είναι εκ προοιμίου καταδικασμένη σε ηχηρή αποτυχία, όπως περιγράφει με πικρή κισλοφσκική οξυδέρκεια αυτό το λιτό, διεισδυτικό κοινωνικό θρίλερ του Στέφαν Κομαντάρεφ. Γεμάτο διακριτικούς συμβολισμούς και σκηνοθετημένο με αποτελεσματική ευθύτητα, ολοκληρώνεται ως μια συναρπαστική μελέτη χαρακτήρα με επώδυνα ειλικρινείς διαπιστώσεις.
Βουλγαρία, Γερμανία. 2023. Διάρκεια: 114΄. Διανομή: ΔΑΝΑΟΣ
Περισσότερες πληροφορίες
Τα Μαθήματα της Μπλάγκα
Μια συνταξιούχος δασκάλα, η οποία μαζεύει λεφτά για να αγοράσει τάφο για τον πρόσφατα αποθανόντα σύζυγό της, πέφτει θύμα τηλεφωνικής απάτης. Απελπισμένη, αποφασίζει να πάρει την κατάσταση στα χέρια της.
