© Vangelis Patsialos
Ένα σημαντικό βήμα για τη διάσωση και ανάδειξη της κινηματογραφικής μας κληρονομιάς πραγματοποιήθηκε με τα εγκαίνια του νέου υπερσύγχρονου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Ο νέος αυτός χώρος, εξοπλισμένος με κορυφαίας τεχνολογίας μηχανήματα και λογισμικά, φιλοδοξεί να αποτελέσει το επίκεντρο για την αποκατάσταση, ψηφιοποίηση και διατήρηση πολύτιμων φιλμικών αρχείων. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν παρουσία σημαντικών προσωπικοτήτων του πολιτισμού και του κινηματογράφου.
Το νέο εργαστήριο αποτελεί την πρώτη πλήρως εξοπλισμένη και εξειδικευμένη δομή ψηφιακής αποκατάστασης ταινιών στην Ελλάδα. Χάρη στη σημαντική ενίσχυση από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους (μέσω του ΕΣΠΑ 2014–2020), η Ταινιοθήκη απέκτησε τον εξοπλισμό και την τεχνογνωσία που της επιτρέπουν να πραγματοποιεί in-house όλη τη διαδικασία: από τη σάρωση των φιλμ, τη χρωματική διόρθωση και την αποκατάσταση εικόνας και ήχου, έως και την τελική ψηφιακή αρχειοθέτηση και διάθεση των έργων.
Ένα μεγάλο πολιτιστικό στοίχημα
Η ίδρυση του εργαστηρίου αποτελεί στρατηγικό βήμα στη συνολική προσπάθεια της Ταινιοθήκης να διασώσει, να διαφυλάξει και να προσφέρει στο κοινό ταινίες που κινδυνεύουν να χαθούν οριστικά λόγω της φθοράς του υλικού. Η Διευθύντρια της Ταινιοθήκης, καθηγήτρια Μαρία Κομνηνού, δήλωσε: "Με το εργαστήριο αυτό μπορούμε πλέον να σώσουμε την κινηματογραφική μας κληρονομιά με επιστημονικά και τεχνικά αξιόπιστο τρόπο. Είναι μια ιστορική στιγμή για τον ελληνικό κινηματογράφο αλλά και για τη δημόσια πολιτιστική πολιτική."
Η Γενική Γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού του ΥΠΠΟΑ, Ελένη Δουνδουλάκη, χαρακτήρισε το νέο Εργαστήριο Αποκατάστασης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος ως ένα "ορόσημο για την προστασία και ανάδειξη της κινηματογραφικής μνήμης", τονίζοντας τον θεσμικό ρόλο της Ταινιοθήκης ως θεματοφύλακα της κινηματογραφικής παρακαταθήκης της χώρας εδώ και δεκαετίες. Υπογράμμισε τη σημασία της ψηφιοποίησης τόσο για αναλογικά όσο και για ψηφιακά αρχεία, καθώς και τη στρατηγική επιλογή του ΥΠΠΟΑ να εντάξει το έργο στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στο πλαίσιο της εθνικής αρχειακής πολιτικής για τον οπτικοακουστικό τομέα.
Από την πλευρά της, η Πρόεδρος της Ταινιοθήκης, Ηλέκτρα Βενάκη, επισήμανε πως η ίδρυση του Εργαστηρίου δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά το επιστέγασμα μιας πορείας συστηματικών αποκαταστάσεων υψηλού επιπέδου, χάρη στις σταθερές συνεργασίες με το διεθνώς αναγνωρισμένο εργαστήριο L’Immagine Ritrovata της Μπολόνια και το ελληνικό ΑΝΜΑΡ ΦΙΛΜΣ. Αναφέρθηκε επίσης στη συμμετοχή της Ταινιοθήκης στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα A Season of Classic Films, και στην ανάγκη δημιουργίας ενός βιώσιμου επιχειρηματικού μοντέλου μετά τη λήξη της τρέχουσας χρηματοδότησης, προκειμένου το εργαστήριο να συνεχίσει απρόσκοπτα τη λειτουργία του. Τέλος, εξέφρασε την αισιοδοξία της για το μέλλον, μέσα από τη συνεργασία με το ΕΚΚΟΜΕΔ και την επικείμενη υπογραφή μνημονίου στρατηγικού σχεδιασμού.
Η τεχνολογία πίσω από την αποκατάσταση
Το εργαστήριο είναι εξοπλισμένο με σαρωτές υψηλής ανάλυσης για 16mm και 35mm φιλμ, επαγγελματικά προγράμματα χρωματικής επεξεργασίας και αποκατάστασης (DaVinci Resolve, Phoenix, MTI Film κ.ά.), καθώς και ειδικά λογισμικά για την αφαίρεση γρατζουνιών, σκόνης και άλλων φθορών της εικόνας. Ο ήχος αποκαθίσταται μέσω εξειδικευμένων ψηφιακών εργαλείων, ενώ η αρχειοθέτηση και η τελική έξοδος των αποκατεστημένων έργων πραγματοποιείται σύμφωνα με διεθνή πρότυπα.
Η εγκατάσταση περιλαμβάνει και ειδικά διαμορφωμένο χώρο προβολής και εργασίας με έλεγχο φωτισμού, θερμοκρασίας και υγρασίας, ώστε να διασφαλίζεται η βέλτιστη συντήρηση των ευαίσθητων υλικών.
Πρώτες δράσεις και ταινίες-σταθμοί
Το νέο εργαστήριο έχει ήδη ξεκινήσει τη λειτουργία του με τη συντήρηση και ψηφιοποίηση σπάνιων ταινιών από το αρχείο της Ταινιοθήκης. Μεταξύ των πρώτων έργων που αποκαταστάθηκαν συγκαταλέγονται ταινίες εξαιρετικής ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας, όπως:
- "Οι Απάχηδες των Αθηνών" (Δημήτρης Γαζιάδης, 1930) – μία από τις πρώτες ομιλούσες ελληνικές ταινίες,
- "Ψαράδες και ψαρέματα" (Λουκάς Λοΐσιος, 1961),
- "Πρόσωπο με πρόσωπο" (Ροβήρος Μανθούλης, 1966),
- οι τρεις ταινίες μικρού μήκους της Φρίντας Λιάππα: "Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις" (1977), "Απεταξάμην" (1980) και "Μετά 40 μέρες" (1972).
Το "Χάππυ Νταίη" (1976) του Παντελή Βούλγαρη αποτέλεσε το πρώτο πλήρως αποκατεστημένο έργο του νεοσύστατου εργαστηρίου και ταυτόχρονα το πρώτο έγχρωμο φιλμ που αποκαθίσταται από την Ταινιοθήκη. Η αποκατεστημένη κόπια προβλήθηκε σε 35mm, δίνοντας στο κοινό την ευκαιρία να ξαναδεί την ταινία με ποιότητα που πλησιάζει εκείνη της αρχικής κινηματογραφικής εμπειρίας.
Αυτή την περίοδο, η ομάδα του εργαστηρίου εργάζεται στην αποκατάσταση του φιλμ "Πικρό Ψωμί" (1951) του Γρηγόρη Γρηγορίου —μια ταινία-ορόσημο για τον ελληνικό νεορεαλισμό— ενώ στο άμεσο μέλλον σχεδιάζεται η αποκατάσταση της "Άννας Ροδίτη" (Ιάκωβος Φιλίππου, Μιχάλης Γαζιάδης, 1948). Η ταινία αυτή έχει ήδη παρουσιαστεί στην Αγορά του Φεστιβάλ Λιμιέρ, στοχεύοντας σε διεθνή επανεκκίνηση.
Μια επένδυση στο μέλλον
Η δημιουργία του εργαστηρίου είναι μέρος του ευρύτερου οράματος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος για τον εκσυγχρονισμό και την ψηφιοποίηση του αρχείου της, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά αποθετήρια στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Κομνηνού: "Η δουλειά που γίνεται εδώ δεν αφορά μόνο το παρελθόν, αλλά και το μέλλον. Δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για να εμπνευστούν οι επόμενες γενιές από την πολιτιστική κληρονομιά που κρύβουν οι ελληνικές ταινίες."
Διαβάστε Επίσης
