Η ταινία έχει ξεπεράσει τους δυο εκατομμύρια θεατές στη Γαλλία. Περιμένατε μια τόσο μεγάλη επιτυχία για ένα φιλμ με θέμα μια μουσική μπάντα;
Πίστευα πως ένα εκατομμύριο θα ήταν πολύ καλά, αλλά δύο είναι κάτι εξαιρετικό. Να όμως που το κοινό μπορεί να ενδιαφερθεί για μια τέτοια ταινία, γιατί νομίζω πως οποιοδήποτε θέμα είναι ικανό να το συγκινήσει, αρκεί να το περιποιηθείς. Να το αφηγηθείς με ειλικρίνεια, αλλά και νοστιμιά. Να το κάνεις ιντριγκαδόρικο…
Η βασική σεναριακή ιδέα ήταν αυτή της επαρχιακής ορχήστρας ή εκείνη της σχέσης των δυο αδελφών, ο ένας μαέστρος και ο άλλος ερασιτέχνης μουσικός, που γνωρίζονται σε μεγάλη ηλικία;
Η πρώτη ερώτηση που έκανα στον εαυτό μου ήταν τι αντιπροσωπεύει αυτή η μουσική των συνοικιακών ή επαρχιακών ορχηστρών; Καλλιτεχνικά, αλλά και κοινωνικά. Ποια είναι η πραγματικότητα αυτών των μουσικών σχημάτων; Οι ορχήστρες έχουν μακρά ιστορία στη Γαλλία και στην Ευρώπη γενικότερα. Συνδέεται στενά με την εργατική τάξη, με τα ορυχεία στο βορρά. Έχει πολύ σημαντικό κοινωνικό ρόλο. Πώς θα ήταν τώρα αν αυτή η ερασιτεχνική πρακτική συναντούσε την επαγγελματική μουσική, τις μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες; Αυτές ήταν οι ιδέες από τις οποίες ξεκίνησε το σενάριο.
Με ποιον απ’ αυτούς τους δυο κόσμους νοιώθετε πιο οικεία;
Δεν προέρχομαι από λαϊκό υπόβαθρο. Είμαι περισσότερο με το μέρος της κλασικής μουσικής, γύρω από την οποία έχω κάποιες γνώσεις. Ξέρω μαέστρους, ξέρω ερμηνευτές. Έτσι με ενδιέφερε να ερευνήσω το περιβάλλον της μπάντας. Ταξίδεψα με την Οριάν Μποντουέλ, την συνσεναριογράφο μου, και συναντήσαμε λαϊκές μπάντες, καταγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν. Αυτό που με εντυπωσίασε ήταν ότι για όλους το σημαντικότερο ήταν οι συναντήσεις. Η ανθρώπινη επαφή. Έβλεπα αμέσως τη συναισθηματική και κοινωνική αξία που είχε αυτή η δραστηριότητα, ζωτικής σημασίας για σκληρά εργαζόμενους ανθρώπους οι οποίοι αναζητούν έναν τρόπο επικοινωνίας.
Γιατί επιλέξατε ως τόπο γυρισμάτων την περιοχή της Λαλένγκ, στη βορειοανατολική Γαλλία;
Είναι μια από τις περιοχές όπου η παράδοση των λαϊκών ορχηστρών είναι πολύ δυνατή, γιατί έχει να κάνει με την κληρονομιά της βιομηχανίας και της εξόρυξης του βορρά. Επίσης, τρέφω ιδιαίτερη αγάπη για τις βρετανικές κοινωνικές κωμωδίες, ειδικά αυτές των στούντιο Ίλινγκ και υπάρχει μεγάλη συγγένεια του τοπίου, των ανθρώπων και των συμπεριφορών με την Βόρεια Γαλλία. Ακόμα και το παρελθόν των μεταλλείων είναι κοινό και όλα αυτά με συνέδεσαν με αυτό το σινεμά που μου αρέσει πολύ.
Υπάρχει μια πιο πρόσφατη βρετανική ταινία σ’ αυτό το ύφος, η οποία μοιάζει αρκετά με την "Ορχήστρα του Αδελφού μου". Οι "Βιρτουόζοι" ("Brassed Off") με τον Γιούαν ΜακΓκρέγκορ. Την έχετε δει;
Βέβαια. Την πρωτοείδα πριν 20-25 χρόνια, τότε που δούλευα αποκλειστικά ως ηθοποιός. Με είχε εντυπωσιάσει. Ήταν η πρώτη που ξαναείδα όταν έβαλα μπροστά την "Ορχήστρα…", ώστε να φροντίσω να μην κάνω την ίδια ταινία. Είναι μια αναφορά, αν και εκείνη μοιάζει λίγο παρωχημένη πλέον. Ο Γάλλος διανομέας μου, πάντως, μου πρότεινε για την κυκλοφορία του DVD να είναι και οι δυο ταινίες μαζί στο ίδιο box set. Δεν είχα αντίρρηση…
Η πείρα σας ως ηθοποιός σάς βοήθησε όταν περάσατε πίσω από την κάμερα;
Από την αρχή, από τότε που γράφεις το σενάριο, το να είσαι ηθοποιός αλλάζει πολλά. Προβάλλεις ευκολότερα τον εαυτό σου στους χαρακτήρες, ενώ προσέχεις περισσότερο το πως θα εκφραστούν οι διάλογοι. Τη μουσικότητα την οποία θα έχουν, το πως θα βγαίνουν από το στόμα των ηθοποιών. Μπορείς να αντιληφθείς αν ακούγονται φυσικοί ή επινοημένοι. Και μετά αλλάζει φυσικά και η σχέση σου με τους ηθοποιούς. Νιώθεις σαν να μην τους σκηνοθετείς, κάπως να τους συνοδεύεις περισσότερο, παρά να σκηνοθετείς. Έχετε ένα είδος αδελφοσύνης, γιατί νιώθετε ότι μιλάτε την ίδια γλώσσα. Και αυτό βοηθά στην ανάπτυξη εμπιστοσύνης. Και οι ηθοποιοί για να μπορούν να παίξουν πρέπει να εμπιστεύονται τον σκηνοθέτη που τους σκηνοθετεί.
Στην ταινία ο Μπενζαμέν Λαβέρν παίζει πιάνο και διευθύνει ορχήστρα, ενώ ο Πιέρ Λοτέν παίζει τρομπόνι. Ήξεραν μουσική ή έμαθαν κάποια βασικά πράγματα μόνο και μόνο για να φαίνονται πειστικοί;
Ο Πιέρ είναι καλός πιανίστας. Και οι δύο έχουν μουσικό αυτί. Αλλά ο Πιέρ κάθισε και έμαθε και τρομπόνι. Όταν τον βλέπουμε να παίζει με όλη την ορχήστρα, είναι ο ίδιος που παίζει. Υπάρχουν μόνο δύο τρία μέρη όπου τον ντουμπλάραμε για λόγους ακρίβειας, αλλά στη μεγαλύτερη διάρκεια ακούμε το δικό του παίξιμο. Όσο για τον Μπενζαμέν, δούλεψε πολύ πάνω στη διεύθυνση της ορχήστρας. Κι αυτός είναι πολύ καλός στο να παίζει πιάνο, οπότε ό,τι βλέπουμε κι ακούμε είναι αληθινό. Μόνος ή με τον Πιέρ, αυτές είναι σεκάνς στις οποίες δεν υπάρχει ψηφιακό τρικ. Ο Μπενζαμέν έχει καθοδηγηθεί από πραγματικούς μαέστρους. Είναι ένας σωματικός ρόλος. Εξουθενωτικός. Συχνά δεν ένιωθε το χέρι του μετά από τις πρόβες. Αλλά ήθελε να είναι τουλάχιστον τόσο καλός όσο… η Κέιτ Μπλάνσετ.
