«Πέστε, ο Πόθος πού Φυτρώνει;»
Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (6-16/3) έριξε την αυλαία του αναδεικνύοντας τους νικητές των διαγωνιστικών τμημάτων του, ευκαιρία και για εμάς να το τιμήσουμε ξεχωρίζοντας τις ταινίες που αγαπήσαμε από το φετινό πρόγραμμά του. Ακολουθούν παρακάτω, σε αλφαβητική σειρά.
'48 | Αντίσταση στο Μεγάλο Εποικισμό
Η ελληνική κινηματογραφική ομάδα που βρίσκεται πίσω από αυτό το ντοκιμαντέρ, πραγματοποίησε γυρίσματα στη Δυτική Όχθη το καλοκαίρι του 2022 - πριν την εισβολή της 7ης Οκτωβρίου 2023 δηλαδή, με σκοπό να καταγράψει πώς οι ζωές των Παλαιστινίων επηρεάζονται και καταπιέζονται υπό το καθεστώς απαρτχάιντ που επιβάλλει η ισραηλινή κατοχή. Ένα πολύτιμο οδοιπορικό στο οποίο ξεδιπλώνονται βιωματικές αφηγήσεις των κατοίκων, οι οποίες αναδεικνύουν την παλαιστινιακή αντίσταση ως μια καθημερινή πράξη επιβίωσης και αγώνα, όπως εύστοχα αναφέρει και η επίσημη σύνοψη της παραγωγής. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως το "’48 | Αντίσταση στο Μεγάλο Εποικισμό" πριν από μερικούς μήνες πραγματοποίησε σειρά πετυχημένων προβολών στον κινηματογράφο Μικρόκοσμο, ενώ σύντομα πρόκειται να διεξαχθούν νέες στην Αθήνα.
Επιστροφή στην Πατρίδα
Βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου για την καλύτερη, έως τώρα, δουλειά του πολύπειρου σκηνοθετικού διδύμου των Χρύσα Τζελέπη και Άκη Κερσανίδη ("In Situ", "Το Χρονικό μιας Καταστροφής"), οι οποίοι ψηλαφούν το αποσιωπημένο ρεύμα της αντι-γερμανικότητας. Χωρίς να δηλώνεται ρητά, μπροστά από το φακό τους περνούν εμβριθείς προσωπικότητες οι οποίες υιοθετούν μια εμπεριστατωμένη και ως ένα βαθμό ριζοσπαστική στάση απέναντι στο "επίσημο" παρελθόν του γερμανικού κράτους, το οποίο διαχρονικά λειαίνει γωνίες και ενίοτε υποβαθμίζει η σοβαρότητα ορισμένων γεγονότων. Η εξερεύνηση της γερμανικότητας με αυτές τις ποιότητες προσδίδει ξεχωριστό ενδιαφέρον στο ντοκιμαντέρ, το οποίο έρχεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη φάση, την ώρα που η ακροδεξιά χτυπά την πόρτα της εξουσίας στην πιο ισχυρή ευρωπαϊκή οικονομία. Διαβάστε περισσότερα εδώ.
Η Καρδιά του Ταύρου
Η Εύα Στεφανή κινηματογραφεί τον Δημήτρη Παπαϊωάννου καθώς ο τελευταίος προετοιμάζει το θεατρικό έργο "Εγκάρσιος Προσανατολισμός". Η παράσταση μετατρέπεται σιγά σιγά σε ψυχαναλυτική συνεδρία. Ο σκηνοθέτης της είναι ο πρωταγωνιστής – σταρ αυτού του κινηματογραφικού πορτραίτου, αλλά η ερώτηση "γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε;" αφορά και τη σκηνοθέτη που τον σκηνοθετεί. Κι αν η απάντηση διαφεύγει αμφοτέρων, η προσπάθειά τους να την ανακαλύψουν είναι εξομολογητική, παιχνιδιάρικη και ειλικρινής. Έτσι, αυτό το οποίο ξεκινάει ως το making of ενός χορευτικού σόου, μετατρέπεται με αβίαστη χάρη σε μια (αυτή της Στεφανή) από τις πολλές εκδοχές μιας περίπλοκης καλλιτεχνικής αλήθειας (εκείνης του Παπαϊωάννου). Βραβείο WIFT GR και Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής Νεότητας. Διαβάστε περισσότερα εδώ.
Μαστόρισσες
Η Γαβριέλα Γερολέμου στρέφει το φακό της σε τρεις φίλες και τις παρατηρεί διακριτικά, καθώς αναλαμβάνουν τη λειτουργία ενός ξυλουργείου και προσπαθούν να μάθουν μια τέχνη που "άνηκε" σχεδόν αποκλειστικά στους άντρες. Χαμηλότονα και εντελώς γήινα, οι πρωταγωνίστριες μέσω της σταδιακής ένταξής τους σε ένα καινούριο, για εκείνες, ρόλο, μας φέρνουν και εμάς πρόσωπο με πρόσωπο με τα αδιόρατα απομεινάρια του καθημερινού σεξισμού, ο οποίος δε χρειάζεται να κάνει εξεζητημένα την εμφάνισή του για να γίνει αντιληπτός. Αρκεί και μόνο η δυσπιστία κάποιου στην ύπαρξη και την ικανότητα τριών νέων μαστορισσών.
Πέστε, ο Πόθος πού Φυτρώνει
Η χαμένη τέχνη της αλληλλοεκτίμησης μεταξύ δύο ομότεχνων δημιουργών αναβιώνει με αφοπλιστική γλύκα στην ταινία του Στέργιου Πάσχου ("Λούλα LeBlanc", "Ο Τελευταίος Ταξιτζής", "Άφτερλωβ"), ο οποίος πραγματοποιεί μια αφιλτράριστη, ειλικρινή και εφ' όλης της ύλης κινηματογραφική κουβέντα με τον εμβληματικό σκηνοθέτη Γιώργο Πανουσόπουλο. Από σινεφιλικής σκοπιάς όσα συζητιούνται έχουν σπάνια αξία, αλλά επιπλέον, συγκινούν χάρη στην βαθιά εκτίμηση που φαίνεται πως έχει ο Πάσχος για τον Πανουσόπουλο, ενέργεια που κάνει το ντοκιμαντέρ πραγματικά ξεχωριστό.
Ρίφενσταλ
Η σκηνοθέτρια Λένι Ρίφενσταλ αποτέλεσε μια από τις θεμελιώτριες του κινηματογραφικού ύφους των ντοκιμαντέρ, χάρη σε καθοριστικά φιλμ όπως ο "Θρίαμβος της Θέλησης" (1935) και τα δύο "Olympia" (1938). Εξίσου αδιαμφισβήτητο, βέβαια, το γεγονός πως υπήρξε ένθερμη ναζίστρια και πολυτίμο γρανάζι στην επικοινωνιακή μηχανή του φύρερ, αφού οι παραπάνω ταινίες δεν αποτελούν τίποτα άλλο από προπαγανδιστικό υλικό. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ωστόσο, η Ρίφενσταλ πάλεψε ολόψυχα να αποδιώξει αποπάνω της τη ναζιστική στάμπα, επιμένοντας, μεταξύ άλλων, πως δε γνώριζε τίποτα για τα εγκλήματα που διέπρατταν οι φίλοι και γνωστοί της. Η κάμερα του Άντρες Βέιελ χρησιμοποιείται για να εμβαθύνει ακριβώς στις αντιφάσεις της σκηνοθέτριας, να αναζητήσει τα όρια της άγνοιας (ή της υποκρισίας) της, αλλά και να μελετήσει νηφάλια την ιδιοσυγκρασίας μιας από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στην ιστορία του κινηματογράφου.
Σμιλεμένες Ψυχές
Ο βετεράνος Σταύρος Ψυλλάκης σκαρφίζεται ένα ακόμα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ που κέρδισε τρία βραβεία στη Θεσσαλονίκη. Στην ταινία συστηνόμαστε στον 82χρονο Ζιλιέν Γκριβέλ, έναν Ελβετό οδοντίατρο ο οποίος για 26 συναπτά έτη επισκεπτόταν τη χώρα μας και θεράπευε αφιλοκερδώς τους χανσενικούς (λεπρούς). Τι ήταν όμως αυτό που τον ώθησε να θυσιάσει όλες τις καλοκαιρινές διακοπές του, μαζί και η σύζυγός του(!), και τι εισέπραξε ως ανταμοιβή; Η αφηγηματική γλυκύτητα του Ψυλλάκη ("Άλλος Δρόμος δεν Υπήρχε", "Οφειλή") αναδεικνύει την κατασταλαγμένη σοφία του Κεντροευρωπαίου επιστήμονα, κρατώντας πάντα σε πρώτο πλάνο τη σχέση του με τους ανθρώπους ενός τόπου ξένου κι αινιγματικού (η Ελλάδα, μα και η νόσος του Χάνσεν), ο οποίος έγινε τελικά ολότελα δικός του. Διαβάστε περισσότερα εδώ.
Τα Τέρματα του Αυγούστου
Η αγάπη του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου για τον τόπο καταγωγής του, τα Τρίκαλα και τα βουνά της Πίνδου, αλλά και την ανθρωπογεωγραφία της επαρχίας διατρέχουν το έργο του. Αλλά τώρα, στα "Τέρματα", έρχεται στο προσκήνιο μια λαϊκή τελετουργία που κάποτε υπήρξε ευρέως διαδεδομένη, αλλά πλέον συναντάται σε μετρημένα μέρη της Ελλάδας. Πρόκειται για τη διεξαγωγή ερασιτεχνικού ποδοσφαιρικού τουρνουά μεταξύ χωριών κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, εποχή που ως γνωστόν, ο χρόνος διαστέλλεται, οι εμπειρίες διογκώνονται και ευδοκιμεί η γέννηση νέων μύθων. Μεθοδικά, ο Κουτσιαμπασάκος προετοιμάζει το έδαφος για μια οικεία, νοσταλγική και ρομαντικοποιημένη εμβάθυνση σε ένα εφήμερο μικρόκοσμο, με τα πάντα και τίποτα να κρίνονται σε διάστημα λίγων ημερών από το χτύπημα μιας μπάλας, προτού ανατρέψει τα δεδομένα. Χωρίς να παύουν να είναι μια υπέροχη ωδή στην ποδοσφαιρική πώρωση, τα "Τέρματα" συνιστούν επίσης ένα νηφάλιο ψυχογράφημα της αρρενωπής υστερίας. Διαβάστε περισσότερα εδώ.
Pavements
Ο Άλεξ Ρος Πέρι, ένας από τους ρηξικέλευθους και πιο ενδιαφέροντες σκηνοθέτες του αμερικάνικου ανεξάρτητου σινεμά, σκαρφίζεται ένα φιλμ που ξεπερνά τις κινηματογραφικές συμβάσεις, καθώς εμβαθύνει στο μύθο του νεοϋορκέζικου συγκροτήματος Pavement. Ο Πέρι προσεγγίζει τη δράση του σχήματος με τρεις διαφορετικούς τρόπους ταυτόχρονα, ως άμεσο - τυπικό talking head ντοκιμαντέρ, μυθοπλαστική μουσική βιογραφία και πρωτότυπο μιούζικαλ(!), με τις φόρμες αυτές να επικοινωνούν μεταξύ τους διαρκώς. Ένα ευφυές στήσιμο που είναι αρκετό να αποδιώξει την προσοχή από τη μονομανή και αυτάρεσκη προσωπικότητα του Στίβεν Μάλκμους, ηγετική προσωπικότητα των Pavement, ο οποίος δεν μπορεί να χωνέψει ότι δεν έγινε το ίδιο γνωστός με τους Sonic Youth και ότι παίζοντας μια φορά το Lollapalooza, κάτι άκυροι του πέταξαν λίγη λάσπη.
Διαβάστε όλα τα νεότερα από το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης εδώ.
