"Ιιιιιι". Το επιφώνημα στην αίθουσα του "Δαναού" όταν ακούγεται η δικαστική απόφαση για την αθώωση του προπονητή της Αμαλίας Προβελεγγίου για την κατηγορία του βιασμού, αφότου είχε καταδικαστεί για γενετήσιες πράξεις και κατάχρηση ανήλικης 12-14 ετών σε ασέλγεια, είναι αυθόρμητο. Έχουν προηγηθεί ήχοι λυγμών και ξεφυσήματα αγανάκτισης και δυσφορίας από το κοινό γύρω μου σε διάφορα σημεία της προβολής, ίσως πιο δυνατά κι από αυτά που ακούγονται στην ίδια την ταινία "TACK" της Βάνιας Τέρνερ που παρακολουθεί την Ολυμπιονίκη Σοφία Μπεκατώρου και την Αμαλία, νεαρή πρωταθλήτρια της ιστιοπλοΐας, στον αγώνα τους προς μια δίκη-ορόσημο, την πρώτη δίκη του ελληνικού #MeToo. Και μετά ένα δυνατό χειροκρότημα.
Είχα την τύχη να δω την ταινία τη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (τέσσερα χρόνια μετά την αποκάλυψη της Μπεκατώρου για τον βιασμό της από έναν ισχυρό παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, που την πυροδότησε), παρουσία της Αμαλίας και της Βάνιας που συζήτησαν μετά το τέλος με τη σκηνοθέτιδα Εύα Στεφανή, τους συντελεστές της ταινίας και το κοινό. Η εμπειρία της θέασης σε συγκλονίζει, σε γδέρνει με πολλούς τρόπους, όπως εύστοχα το περιέγραψε φίλη, ακόμη κι αν γνωρίζεις λίγο πολύ τα γεγονότα της υπόθεσης που καθώς ήμασταν κλεισμένες στα σπίτια μας μες στην πανδημία ξέσπασε σαν κύμα και παρέσυρε πολλές ακόμη γυναίκες να κάνουν tack (αλλαγή πορείας στην αργκό των ιστιοπλόων, όταν ελίσσονται ανάμεσα στους αντίθετους ανέμους) και να καταγγείλουν τους κακοποιητές τους.
Χαμηλόφωνη, με τον ήχο της θάλασσας να ακούγεται κάποιες φορές πιο δυνατά από τα δίκαια ξεσπάσματα της Αμαλίας και της οικογένειάς της, και, βέβαια, της Σοφίας, που είναι στο πλάι της σε όλη τη διαδρομή, με κοντινά πλάνα ("είχα ανάγκη να έρθω πολύ κοντά τους", θα μας πει η Τέρνερ), με τα σκίτσα animation της Γεωργίας Ζάχαρη και τη μουσική του Νίκου Βελιώτη, υπαινικτικά και διαπεραστικά ταυτόχρονα, να αναλαμβάνουν δράση, όταν οι εικόνες και τα λόγια είναι τόσο εκκωφαντικά που δεν χρειάζεται να τα δεις και να τα ακούσεις.
"Δεν αγαπούσα τον εαυτό μου τόσο ώστε να το κάνω μόνο για μένα", θα μας πει συγκινημένη και συνεσταλμένη η Αμαλία, για την απόφασή της να κινηθεί δικαστικά, για την οποία κινητήριος δύναμη ήταν το να μη συμβεί κάτι αντίστοιχο στη μικρή αδελφή της και οποιοδήποτε άλλο παιδί, ενώ θα μπορούσε με τη δράση της να το αποτρέψει. Η αξιοθαύμαστη στάση της σε όλο τον αγώνα της, η οποία σταδιακά, με τις συνεχείς αναβολές και ανάγκη για νέες καταθέσεις, άρχισε να κάμπεται σε αντίθεση με την αρχική της ορμή, γνωρίζοντας πλέον, όπως θα πει, τι θα ακολουθούσε με το που θα πάταγε ξανά το πόδι της εκεί μέσα (στο δικαστήριο). Η βοήθεια που έλαβε από ειδικό ήταν το δεύτερο καλύτερο πράγμα που έκανε μετά το να μιλήσει, παρότι αρχικά δεν το περίμενε, ως αθλήτρια νόμιζε ότι θα άντεχε αλλά τελικά αποδείχθηκε, οπως θα μας εκμυστηρευτεί, πολύ σημαντικό γι αυτή να μη σηκώσει μόνη με την οικογένειά της και τους φίλους της όλο το βάρος.
"Δεν έχω ελπίδα, έχω στόχο" θα ακούσουμε τη Μπεκατώρου να λέει σε ένα σημείο της ταινίας παλεύοντας να αλλάξει με τη δράση της το νόμο σχετικά με παρεμφερή εγκλήματα ή καθοδηγώντας την Αμαλία να μην αφήσει τους γύρω της να την κάμψουν λέγοντάς της να προσπαθήσει να συγκεντρωθεί όπως όταν κοιτάζει τη σημαδούρα αγνοώντας τον χαμό από τα σκάφη που γίνεται γύρω. Η ίδια η Σοφία έχει να αντιμετωπίσει τον ηλικιωμένο μπαμπά της, σε μερικές από τις πιο υπόγεια φορτισμένες σκηνές της ταινίας, προσπαθώντας να καταλάβει γιατί ο ίδιος δεν είχε αντιδράσει όταν του είχε εξομολογηθεί τη δική της κακοποίηση, έτσι ώστε να επηρεάσει γονείς με αντίστοιχη στάση σήμερα.
Στα δικά μας παιδιά ο προπονητής δεν έκανε τίποτε...
Σε σημεία το αφηρημένο βλέμμα της Αμαλίας τα λέει όλα, πριν ακόμη περιγράψει πώς την περίοδο της κακοποίησής της έμοιαζε να βγαίνει απ’το σώμα της και να παρατηρεί τον εαυτό της από ψηλά, απαντώντας θα έλεγε κανείς αποστωματικά σε όσους συνεχίζουν να ρωτάνε "γιατί τώρα;" σε σχετικές υποθέσεις. Το καθρέφτισμα της ελληνικής οικογένειας και κοινωνίας όπου μπορούμε όλες να αναγνωρίσουμε οικείες συμπεριφορές, οι εξαντλητικές καταθέσεις, το ασύλληπτο victim blaming από τις συναθλήτριες και τις μητέρες τους, η στάση της ομοσπονδίας και των αρχών είναι από τα πιο αχώνευτα σημεία της ταινίας και της πραγματικότητας, όπου 1 στα 5 παιδιά υπόκεινται κάποια μορφή παραβίασης ως τα 18 τους χρόνια, 2 από τα 8 θα μιλήσουν και 1 στα 8 θα δικαιωθεί, σε μια χώρα που καταδικάζεται συστηματικά για σχετικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών σε διεθνές επίπεδο.
Ο τρόπος που το "TACK" αναδεικνύει τη σημασία της προστασίας της ανηλικότητας αλλά και η εκπαιδευτική ματιά της ταινίας την καθιστά must-see και για έφηβα και η προσπάθεια της Τέρνερ να δημιουργήσει ένα safe space, όπως είπε, προσπαθώντας να μην παραβιάσει κανένα όριο, είναι αξιοθαύμαστη. Όπως και η υποστήριξη του έργου της από την παραγωγή (Onassis Culture), για την οποία η σκηνοθέτις ανέφερε ότι είναι ανεκτίμητη τόσο σε επίπεδο χρημάτων όσο και χρόνου που χρειάζονται αντίστοιχα ντοκιμαντέρ για να γίνουν, με τις σκηνοθέτριες να ξεκινούν συνήθως χωρίς να ξέρουν τι ακριβώς θέλουν να κάνουν και τι θα βγει τελικά από αυτό.
Από τις 28 Νοεμβρίου έως τις 4 Δεκεμβρίου, το TACK θα προβληθεί στον κινηματογράφο "Δαναός".
