©Socrates Baltagiannis / AIFF 2024
"Θα σε πείραζε να κάνουμε τη συνέντευξη στην ταράτσα;" με ρωτάει ευγενικά ο Λιν Ζιανζέ, μόλις τον συναντάω στο ξενοδοχείο που μένει ως φιλοξενούμενος των 30ών Νυχτών Πρεμιέρας. Ο σκηνοθέτης από την Κίνα συμμετέχει στο διεθνές διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ με τη "Σύντομη Ιστορία μιας Οικογένειας", ένα υποβλητικό ντεμπούτο με βραδυφλεγή, υπαινικτική αφήγηση η οποία έχει κερδίσει τις εντυπώσεις σε όλες τις διοργανώσεις όπου έχει προβληθεί φέτος. Στην ερώτησή του φυσικά αποκρίθηκα καταφατικά, καθώς θα κάναμε την κουβέντα μας με θέα την Ακρόπολη. Όπως αποδείχθηκε αυτό ήταν που ενέπνευσε και τον Ζιανζέ, καθώς μου εκμυστηρεύτηκε πως μετά τη συζήτησή μας έπρεπε να βγάλει ένα ευχαριστήριο βίντεο για το φεστιβάλ της Ζυρίχης, το οποίο τον βράβευσε με ειδική μνεία. Πού να ήξερε πως 48 ώρες μετά το σκηνικό θα επαναλαμβανόταν, στη σκηνή του Παλλάς αυτήν τη φορά, όπου η "Σύντομη Ιστορία" απέσπασε ακόμα μία εύφημο μνεία.
Όλες αυτές οι δάφνες χάρη σε μια υπόθεση που αφορά μια οικονομικά εύπορη κινέζικη οικογένεια η οποία αναστατώνεται, όταν ο αινιγματικός φίλος του γιου της "εισβάλλει" στην καθημερινότητα της, φέρνοντας στην επιφάνεια απωθημένα μυστικά και απόκρυφες επιθυμίες. Όπως γράφτηκε στην κριτική του "α" το φιλμ προσδίδει μια "πρωτότυπη ματιά σε μια κινηματογραφικά αόρατη πραγματικότητα, αυτή της μεσοαστικής Κίνας, η οποία μας αποκαλύπτεται μέσα από ένα υποδόρια απειλητικό, κλειστοφοβικό δραματικό θρίλερ". Από το είδος που επέλεξε, κιόλας, άρχισα τις ερωτήσεις μου στον κ. Ζιανζέ.
Αν και είναι άδικο να τοποθετήσουμε την ταινία σας σε κάποιο συγκεκριμένο genre, προσωπικά με εντυπωσίασε το ότι οικειοποιείται το συντακτικό των ψυχολογικών θρίλερ.
Ξέρετε, έχει ενδιαφέρον που το αναφέρετε, γιατί δε συνέβη απολύτως συνειδητοποιημένα. Ένας λόγος ήταν πως για να φτάσουμε στο σενάριο που γυρίστηκε είχαν προηγηθεί πολλά διαφορετικά προσχέδια. Ένας ακόμα, έχει να κάνει με την προσωπική σχέση μου με τα κινηματογραφικά είδη. Στην αρχή προσέγγισα την ιστορία σαν ένα τυπικό οικογενειακό δράμα, επιλογή που σύντομα με έκανε να βαρεθώ. Σκέφτηκα πως εάν ήμουν στη θέση του κοινού θα ήθελα να συμβεί κάτι παραπάνω. Έπειτα, αντιλήφθηκα πως τα είδη δεν είναι σε καμία περίπτωση η εύκολη λύση ώστε να είναι αρεστή μια ταινία, αλλά αντιθέτως, ένα πολύτιμο εργαλείο για να εντρυφήσεις καλύτερα σε όσα έχει να πει. Έτσι, επέλεξα να δώσω έμφαση σε στοιχεία της υπόθεσης που με γοήτευαν περισσότερο, με αποτέλεσμα να αποκτήσει μια μίνιμαλ αισθητική και μια αφαιρετικότητα, στοιχεία που προσιδιάζουν, πράγματι, στα θρίλερ.
Προσθέσατε, πάντως, τις σύντομες βινιέτες μεταξύ των σκηνών, όπου παρακολουθούμε κυρίως πλάνα μικροσκοπίου. Αλήθεια, ποια ήταν η έμπνευσή σας γύρω από αυτά;
Πηγάζει από το την ενασχόλησή μου με τη βιολογία. Εκεί έκανα τις πρώτες σπουδές μου και ομολογώ πως για καιρό υπήρξε αφορμή για να νιώθω ανασφάλεια, ιδιαίτερα όταν βρέθηκα να φοιτώ σε κινηματογραφική σχολή. Μάλιστα, είχα φτάσει στο σημείο να το κρύβω από τους υπόλοιπους. Εν τέλει το ενστερνίστηκα γράφοντας το σενάριο, γιατί συνειδητοποίησα πως κάνοντας τον πατέρα να είναι βιολόγος μου λύθηκαν δραματουργικά τα χέρια. Όχι μόνο διότι έτσι εμπλουτίστηκε ο ήρωας, αλλά και γιατί μου φάνηκε ταιριαστό να είναι ένας άνθρωπος που κοιτάζει την οικογένειά του σα να χρησιμοποιεί μικροσκόπιο. Κατ’ επέκταση, ο θεσμός της οικογένειας είναι ένα βασικό κύτταρο της κάθε κοινωνίας.
Ο φακός, βέβαια, μας θυμίζει με άβολη ειλικρίνεια το ότι, στα αλήθεια, δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε ούτε τους ίδιους μας τους συγγενείς.
Ακριβώς! Είναι μια ανησυχία που απασχολεί και εμένα, για αυτό ήθελα να τη ψηλαφήσω στην ταινία. Με βοήθησε τρομερά το μοντάζ σε αυτό, γιατί βρήκαμε ένα τρόπο να ανατρέπουμε τις προσδοκίες των θεατών προσθέτοντας συχνές, μικρές εκπλήξεις στην εξέλιξη της πλοκής. Έτσι, ταυτόχρονα, η αφήγηση αποκτά μια ουσιαστική αμφισημία που επιτρέπει αναγνώσεις πολλαπλών ποιοτήτων.
Η "Σύντομη Ιστορία" κυκλοφορεί σε μια εποχή που όλο και περισσότερες παραγωγές θίγουν ή εξερευνούν τις ζωές των σύγχρονων μικροαστών. Δε ξέρω αν συμφωνείτε πως υπάρχει αυτή η άτυπη τάση.
Φυσικά, βέβαια, από τη δική μου μεριά ήθελα να κάνω κάτι διαφορετικό. Με την έννοια ότι, συνήθως οι ταινίες από την Κίνα απεικονίζουν σχεδόν αποκλειστικά εναλλακτικές πτυχές της εργατικής τάξης ή περιθωριοποιημένων ανθρώπων, δίνοντας την εντύπωση πως δεν υπάρχει κάτι άλλο. Το ενδιαφέρον είναι πως στη χώρα μου, πλέον, οι εύποροι είναι πραγματικά πολυάριθμοι. Οπότε το να εμβαθύνω στη ψυχολογία και τα προβλήματα που βιώνουν ήταν κάτι που με ιντρίγκαρε.
Μιλήστε μας, αν θέλετε, για τη χρήση των βιντεοπαιχνιδιών ως εργαλείο ανάπτυξης των χαρακτήρων σας. Γιατί, παρότι υπάρχουν στο φόντο, έχω την αίσθηση πως είναι πολύτιμα στην αφήγηση.
Δεν έχετε άδικο. Τα παιδιά χρησιμοποιούν τα βιντεοπαιχνίδια ως μέσο έκφρασης. Όπως πολλοί νέοι άνθρωποι, μπορεί να μην εκδηλώνουν δημόσια τα συναισθήματά τους, αυτό δε σημαίνει όμως δεν αναζητούν ή διαθέτουν εναλλακτικούς τρόπους να τα εξωτερικεύουν. Ο Γουέι, για παράδειγμα, είναι ένας χαρακτήρας που έχει εθιστεί λιγάκι με τα βιντεοπαιχνίδια, αλλά έχει σημασία ποια επιλέγει να παίξει. Όσα του αρέσουν είναι πάντα συγκρουσιακά, ανταγωνιστικά και βίαια. Έτσι, σε μια κατά τα άλλα υποτονική ταινία χωρίς τίποτα εκκωφαντικό, δίνεται μια νύξη ως προς τη ψυχοσύνθεση αυτού του ήρωα.
Τώρα που έχει περάσει ένα ικανό διάστημα από την ολοκλήρωση του ντεμπούτου σας, αλλά και έχοντας διανύσει αρκετούς μήνες "περιοδείας" ανά τον κόσμο, ποιο ήταν το μεγαλύτερο μάθημα που πήρατε από την όλη διαδικασία;
Ουφ, πάρα πολλά! Νομίζω το πιο προσωπικό αφορά τη στιγμή που συνειδητοποίησα πως στην πράξη το σινεμά και η βιολογία δεν έχουν μεγάλες διαφορές. Σίγουρα πρόκειται για εκ διαμέτρου αντίθετα πεδία, όμως, η ενασχόληση μαζί τους προϋποθέτει την υιοθέτηση συγκεκριμένης μεθοδολογίας για να βγει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιπλέον, η βιολογία είναι η επιστήμη της μελέτης διαφορετικών μορφών ζωής. Στο μυαλό μου, κάτι αντίστοιχο κάνουμε και οι σκηνοθέτες με κάθε ταινία που γυρίζουμε.
Περισσότερες πληροφορίες
Σύντομη Ιστορία Μιας Οικογένειας
Μια οικονομικά εύπορη κινέζικη οικογένεια αναστατώνεται, όταν ο αινιγματικός φίλος του γιου της «εισβάλλει» στην καθημερινότητα της, φέρνοντας στην επιφάνεια απωθημένα μυστικά και απόκρυφες επιθυμίες.
