«Γυάλα»
Για δεύτερη χρονιά, ο κινηματογράφος Τριανόν φιλοξενεί το Untold Φιλμ Φεστιβάλ (17-23/10), τη διοργάνωση που ξεψαχνίζει την ελληνική κινηματογραφική παραγωγή των τελευταίων ετών και παρουσιάζει ποιοτικούς τίτλους οι οποίοι, ενδεχομένως, έχουν περάσει άδικα σινεφιλικά απαρατήρητοι.
Επιμελητής του προγράμματος είναι ο κριτικός κινηματογράφου του "α" Γιάννης Καντέα-Παπαδόπουλος, ο οποίος υπογράφει επίσης τα συνοδευτικά κείμενα των ταινιών. Βρείτε το αναλυτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, αλλά και όλους τους τίτλους του φεστιβάλ παρακάτω. Σημειώστε πως η είσοδος είναι € 5, € 15 (κάρτα διαρκείας) και δωρεάν (άνεργοι, ΑμεΑ, άτομα κάτω των 25) και η προπώληση γίνεται εδώ.
Το πρόγραμμα του 2ου Untold Φιλμ Φέστιβαλ:
Πέμπτη 17/10, Ώρα 20:30: Με Αξιοπρέπεια
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κατσιμίρης | 2022 | 75’
Ήδη από τις μικρού μήκους ταινίες του, ο σκηνοθέτης Δημήτρης Κατσιμίρης είχε αναπτύξει ένα συμπαγές κινηματογραφικό ύφος και παράλληλα, είχε ξεδιπλώσει μια ευρεία γκάμα πολιτικών - ηθικών ανησυχιών που τον ενέπνεαν ώστε μέσω του σινεμά του να ασκήσει αιχμηρή κοινωνική κριτική. Από τον κυνισμό απέναντι στους λιγότερο προνομιούχους ("Γενέθλια"), στην τρανς καταπίεση ("Μαμά, γύρισα") και τους κινδύνους του ναρκισσισμού ("Fake News"), στο μεγάλου μήκους ντεμπούτο του, "Με Αξιοπρέπεια", ο Κατσιμίρης αποδομεί τη ξεκούρδιστη ηθική πυξίδα της μικροαστικής τάξης. Όλα ξεκινούν όταν ένας γιος καλεί την υπόλοιπη οικογένεια στο σπίτι με αφορμή τα γενέθλια του 80χρονου πατέρα του. Η γιορτή, ωστόσο, μετατρέπεται γρήγορα σε ευκαιρία για έντονη αντιπαράθεση, όταν ο άντρας ανακοινώνει στους συγγενείς του πως πλέον δεν είναι σε θέση να προσέχει τον ηλικιωμένο. Αίφνης, η ατμόσφαιρα "βαραίνει" και το σαλόνι όπου έχουν ανταμώσει όλοι μετατρέπεται σε μια οδυνηρά οικεία αντανάκλαση παρόμοιων, οικείων περιστατικών. Συγκυριών όπου ευδοκιμούν τα ένστικτα ηλικιακού ρατσισμού, καθώς η περίθαλψη ενός συγγενή μετατρέπεται σε αγγαρεία. Ο Κατσιμίρης υιοθετεί το στυλ του κοινωνικού ρεαλισμού που απηχεί, αλλά δεν ενστερνίζεται εξ ολοκλήρου την "οικονομιδική" σχολή, καταφέρνοντας να απογυμνώσει τη συλλογική υποκρισία που σχετίζεται με ένα διάχυτο, δηλητηριώδη εγωισμό και εν τέλει, να υπογραμμίσει τη δυσανεξία μας απέναντι σε ό,τι "ξεβολεύει".
Η ταινία απέσπασε το βραβείο κοινού για το τμήμα Film Forward στο 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (2022).
Παρασκευή 18/10, Ώρα 20:30: Ο Ραψωδός
Σκηνοθεσία: Νίκολαϊ Χάμελ | 2023 | 87’
Φόρος τιμής στα νουάρ, την pulp λογοτεχνία και τους παγαπόντηδες αντιήρωες που είναι ικανοί για τα πάντα ώστε να μείνουν ζωντανοί, ο "Ραψωδός" έχει στο φόντο το κέντρο της Αθήνας και στο προσκήνιο έναν πονηρό μικροαπατεώνα. Στο ρόλο, ο χαρακτηριστικά άνετος στην ερμηνεία του Προμηθέας Αλειφερόπουλος ο οποίος υποδύεται τον Αίσωπο, έναν παράνομο που τιμά το όνομά του επιδεικνύοντας μια ιδιαίτερη αγάπη προς την τέχνη της αφήγησης. Βλέπετε, βγάζει το μεροκάματό του πείθοντας ανυποψίαστους περαστικούς πως έχει πρόσβαση σε μια… Παναγία που κάνει θαύματα, αλλά την ίδια ώρα δε χάνει ευκαιρία να παραμυθιάζει όποιον βρει στο διάβα του και, στα αλήθεια, να αποτυγχάνει όλο και πιο θεαματικά στην προσωπική ζωή του. Καθώς, λοιπόν, ο Αίσωπος αποδεικνύεται άριστος στις αφηγήσεις, αλλά τραγικά ακατάλληλος σε ότι αφορά τον ηθικό κώδικά του, ένα μυστηριώδες πρόσωπο εισβάλλει στη ρουτίνα του κάνοντας τα πάντα άνω κάτω. Θα μπει, άραγε, στον ίσιο δρόμο ή θα βυθιστεί σε ακόμα περισσότερα αδιέξοδα; Ο σκηνοθέτης Νίκολαϊ Χάμελ δίνει γλυκόπικρα την απάντηση, κλείνοντας το μάτι σε εμβληματικά crime φιλμ όπως οι "Κλέφτες" (Στίβεν Φρίαρς, 1990) και οι "Συνήθεις Ύποπτοι" (Μπράιαν Σίνγκερ, 1995), ηθοποιοί όπως οι Θάνος Τοκάκης και Ερρίκος Λίτσης κλέβουν την παράσταση με τα περάσματά τους και οι Research - Prins Obi (πάλαι ποτέ frontman των Baby Guru) δίνουν τον ιδανικό μουσικό τόνο.
Σάββατο 19/10, Ώρα 20:30: Tack
Σκηνοθεσία: Βάνια Τέρνερ | 2024 | 96’
Κάθε ντοκιμαντέρ ορίζει για τον εαυτό του ένα σκοπό. Είτε επιδιώκουν την ανάδειξη μιας αλήθειας είτε επιχειρούν να εκφέρουν μια έκτακτη κοινωνική καταγγελία, όλα τα φιλμ τεκμηρίωσης εντάσσονται στο πλαίσιο μιας άτυπης αποστολής. Αντίστοιχα και η Βάνια Τέρνερ, με έντονη την επίγνωση της ευθύνης και της αναγκαιότητας να μην αποσιωπηθεί ένα επώδυνο συλλογικό τραύμα, μόλις στην πρώτη μεγάλου μήκους της κατάφερε ένα μικρό κινηματογραφικό άθλο. Ανέλαβε και διεκπεραίωσε με επιτυχία ένα έργο το οποίο όχι απλώς ανταποκρίνεται στις κινηματογραφικές προσδοκίες του είδους, αλλά επιπλέον τιμά την εμπιστοσύνη των ηρωίδων της απεικονίζοντας την οδύσσειά τους με ευσπλαχνικότητα και υπό το πρίσμα ενός πολιτικά συνειδητοποιημένου βλέμματος. Εξάλλου, οτιδήποτε άλλο θα ήταν ένα σφάλμα, διότι το "Tack" αφηγείται όλα όσα έχουν συμβεί από τον Ιανουάριο του 2021 μέχρι σήμερα, όταν η ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου κατήγγειλε τη σεξουαλική κακοποίησή της από παράγοντα της ιστιοπλοϊκής ομοσπονδίας. Η μαρτυρία της σάρωσε την ελληνική επικαιρότητα, οδήγησε στην εκδήλωση του εγχώριου #MeToo κινήματος και ενέπνευσε πολλές ακόμα γυναίκες να βγουν στο προσκήνιο. Ανάμεσά τους ήταν η 22χρονη, τότε, Αιμιλία, η οποία αφού υπέστη συστηματική κακοποίηση όντας ανήλικη, αποφασίζει να βρει νομική δικαίωση. Από δίπλα τους η Τέρνερ, η οποία κατέγραψε την τρικυμιώδη περιπέτεια που έζησαν στη συνέχεια με αμείλικτη ειλικρίνεια, στο βαθμό που η ταινία φτάνει να θυμίζει αγωνιώδες θρίλερ, δίχως ωστόσο ποτέ να εξωτικοποιεί καταστάσεις. Αντίθετα, στο "Tack" εκείνο που τελικά εξοργίζει είναι η ίδια η ελληνική πραγματικότητα και το πώς αφήνει απροστάτευτα και εκτεθειμένα τα θύματα με τρόπους που καταργούν τη λογική. Βέβαια, το ντοκιμαντέρ μπορεί να προκαλεί θυμό με όσα θίγει, αλλά ταυτόχρονα δεν αποδυναμώνει την αποφασιστικότητα των ηρωίδων της να βρουν τη δικαιοσύνη που τους αναλογεί.
Η ταινία προβάλλεται σε διανομή του CineDoc.
Κυριακή 20/10, Ώρα 20:30: The Timekeepers of Eternity
Σκηνοθεσία: Αριστοτέλης Μαραγκός | 2021 | 64’
Το εντυπωσιακό σε σύλληψη και αποστομωτικό σε εκτέλεση πείραμα του Αριστοτέλη Μαραγκού, είναι πιθανό να μην έχει αντίστοιχο στην ιστορία του σινεμά. Και όμως, έχει περάσει εν πολλοίς απαρατήρητο. Εξίσου πιθανό το γεγονός η λέξη "Langoliers" να μη σας θυμίζει πολλά, εκτός αν είστε εξοικειωμένοι με το έργο του συγγραφέα Στίβεν Κινγκ ή έτυχε να έχετε δει την τηλεοπτική μεταφορά της ομώνυμης ιστορίας του στα μέσα των ‘90s. Με ελληνικό τίτλο "Πτήση προς το Άγνωστο", η παραγωγής ABC σειρά που αποτελούνταν από δύο επεισόδια των ενενήντα λεπτών, είχε όλες τις αξιώσεις για να αποδειχθεί μια τίμια διασκευή. Στην καρέκλα του σκηνοθέτη βρισκόταν ο έμπειρος στο horror Τομ Χόλαντ ("Νύχτα Τρόμου", "Η Κούκλα του Σατανά"), ενώ η διανομή των ηθοποιών περιελάμβανε ονόματα όπως Ντέιβιντ Μορς ("Το Πράσινο Μίλι"), Ντιν Στόκγουελ ("Παρίσι, Τέξας") και Φράνκι Φέισον ("The Wire"). Και φυσικά, όπως το συνηθίζει ο Κινγκ, το "Langoliers" πρόσφερε μια αρκούντως ψαρωτική υπόθεση. Κατά τη διάρκεια μιας συμβατικής πτήσης, ξαφνικά, ορισμένοι επιβάτες συνειδητοποιούν πως έχουν μείνει ολομόναχοι στο αεροπλάνο που συνεχίζει να αιωρείται. Ανάμεσά τους βρίσκεται ένας πιλότος που καταφέρνει να τους προσγειώσει στο πλησιέστερο αεροδρόμιο όπου και εκεί, όμως, δεν υπάρχει κανείς. Η εξέλιξη της πλοκής, η οποία δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από επεισόδιο της "Ζώνης του Λυκόφωτος", προοδευτικά παίρνει τη μορφή ενός ψυχολογικού θρίλερ που σμίγει με το μεταφυσικό τρόμο, με την όποια απόπειρα επεξήγησης των λεπτομερειών να φλερτάρει έντονα με spoilers. Παρόλα αυτά, η "Πτήση προς το Άγνωστο" έπεσε θύμα του χαμηλού προϋπολογισμού (βλ. κάκιστα ειδικά εφέ) και άνισης σκηνοθεσίας (συχνοί επεξηγηματικοί διάλογοι), έτσι πέρασε στη λήθη. Αυτό, βέβαια, ώσπου δύο δεκαετίες και κάτι μετά, ο Μαραγκός να επιστρέψει στη σειρά, να την αντιμετωπίσει σχεδόν σα found footage και να φτιάξει κάτι ολότελα καινούριο. Οι περίπου τρεις ώρες συνολικά γίνονται μία, τα χρώματα δίνουν τη θέση τους στο ασπρόμαυρο και η εικόνα αποκτά μια χάρτινη υφή. Το "Timekeepers of Eternity" μοιάζει με χειροποίητο animation μόνο που αδιαφορεί για τους ακαδημαϊκούς κινηματογραφικούς κανόνες, επινοώντας ένα προσωπικό αισθητικό κώδικα που αποδίδει εύστοχα το πνεύμα της πρωτότυπης ιστορίας. Δηλαδή, ενός εφιάλτη με καταγωγή τα παιδικά όνειρα ο οποίος κατασκευάζει επίμονους ενήλικους μπαμπούλες.
Μαζί με το "Timekeepers of Eternity" προβάλλονται οι μικρού μήκους του σκηνοθέτη "If You Have No Place to Cry" (2011, 8') και "A Portrait" (2014, 2').
Δευτέρα 21/10, Ώρα 20:30 : ΑΚΟΕ/ΑΜΦΙ: Η Ιστορία μιας Επανάστασης (*Να Κοιμάμαι στο Στήθος του…)
Σκηνοθεσία: Ιωσήφ Βαρδάκης | 2023 | 71’
Ο Ιωσήφ Βαρδάκης με το ντοκιμαντέρ του πετυχαίνει κάτι αξιοθαύμαστο. Αφενός, συμπυκνώνει μια πολυπρόσωπη και γεμάτη μεταβολές υπόθεση σε μια αφήγηση μόνο με ουσία και δίχως ίχνος φλυαρίας. Η οποία, επίσης, καθίσταται ένα πολυτιμότατο κομμάτι της νεότερης πολιτισμικής - κοινωνικής ελληνικής ιστορίας, το οποίο δεν είχε έως τώρα συγκροτηθεί σε ένα σώμα, τρόπον τινά. Αφετέρου, παρότι ως έργο ανήκει στην κατηγορία των talking heads, η συνεντευξιακή μορφή της ταινίας περνά σχεδόν απαρατήρητη, καταφέρνοντας μάλιστα να συγκινήσει με όσα μοιράζονται τα υποκείμενά της. Όλα τα παραπάνω, βέβαια, μοιάζουν με δευτερευούσης σημασίας σινεφιλικές παρατηρήσεις μπροστά στην καθαυτό αλήθεια του ντοκιμαντέρ. Η οποία αφορά τις ζυμώσεις, την ανάγκη για συνύπαρξη και ελεύθερη έκφραση της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, η οποία έσμιξε στα τέλη της δεκαετίας του ‘70 ιδρύωντας ένα ολόκληρο κίνημα μέσω του ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλοφίλων Ελλάδος). Από κοντά, η έκδοση του ριζοσπαστικού από κάθε άποψη περιοδικού Αμφί, το φιλόξενο και ασφαλές σπίτι της Ζαλόγγου 6Α, υπαρκτοί και φαντασιακοί τόποι οι οποίοι θαρραλέα άλλαξαν σιγά-σιγά πλην άρδην μια Ελλάδα ακραιφνώς σκοταδιστική. Όπως αναφέρεται στον τίτλο, πρόκειται πράγματι για μια επανάσταση που μπορεί να μην είχε τυμπανοκρουσίες, αλλά επέφερε πρωτοφανείς ανάσες σε μια κοινότητα που μοχθούσε και μοχθεί για την αυτονόητη αξιοπρέπειά της. Έπειτα, έχει ενδιαφέρον να συγκρίνουμε το σήμερα με την εποχή που απεικονίζει η ταινία, όχι μόνο για τις χειροπιαστές διαφορές, αλλά και για τις εξοργιστικές ομοιότητες που αργά ή γρήγορα οφείλουν να πάψουν.
Τρίτη 22/10, Ώρα 20:30: Γυάλα
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Φραγκούλης | 2023 | 80’
Λίγοι σκηνοθέτες στην Ελλάδα επιλέγουν να "αναμετρηθούν" με το σινεμά είδους, αλλά μετά από τέσσερις μικρού μήκους, ο Κωνσταντίνος Φραγκούλης τόλμησε στο ντεμπούτο του να σκηνοθετήσει ένα κλειστοφοβικό ψυχολογικό θρίλερ. Γυρισμένη στη Σάμο, τόπο που ο δημιουργός έχει ως βάση, η ατμοσφαιρική "Γυάλα" έχει κεντρική ηρωίδα μια γυναίκα η οποία έχει χάσει τη μνήμη της εξαιτίας ενός ατυχήματος. Ξυπνά μέσα σε μια ψυχρή και απομονωμένη έπαυλη, αγνοώντας πού ακριβώς βρίσκεται, με μοναδικό άλλο άνθρωπο στο χώρο έναν παράξενο άντρα, ο οποίος ισχυρίζεται πως είναι ο νοσοκόμος της. Αποχαυνωμένη, καλείται να αποφασίσει ανάμεσα στο να εμπιστευτεί έναν άγνωστο, δυνάμει απειλητικό άντρα και στο να κατευνάσει το άγχος της ώσπου μόνη να βρει μια λύση. Ένα αδιέξοδο δίλημμα με αβέβαιη λύση, το οποίο καθώς καταπιέζει όλο και περισσότερο την ηρωίδα, θολώνει επικίνδυνα τα όρια ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Η "Γυάλα" γεννήθηκε μέσα από το παράδοξο βίωμα της καραντίνας και της ανάγκης του σκηνοθέτη να διαπραγματευτεί με την εν λόγω συνθήκη, εξερευνώντας το αίσθημα της αποξένωσης και της επιβαλλόμενης ιδρυματοποίησης. Σε συνδυασμό, επίσης, με την αγωνία της αιφνίδιας απώλειας ταυτότητας και το φόβο της εξαφάνισης του εαυτού. Παράλληλα, η ταινία μας συστήνει στην ηθοποιό Μαρία Δαμασιώτη, η οποία "κουβαλά" με την ερμηνεία της την αφήγηση προσθέτοντας βάθος και ποιότητες σε ένα δυσερμήνευτο και πολύπλοκο χαρακτήρα.
Ο "Untold" Νίκος Αντωνόπουλος – Τετάρτη 23 Οκτωβρίου
Καθολικά γνωστός ως μέλος του συγκροτήματος Usurum, ενός εκ των πλέον ανερχόμενων σχημάτων στον ελληνόφωνο ήχο, ο Νίκος Αντωνόπουλος έχει αναπτύξει ένα παράλληλο έργο στο οποίο πειραματίζεται τόσο με το σινεμά όσο και με τη μουσική. Στις μικρού μήκους του με τίτλο "Χελώνα" και "Σημείο", για παράδειγμα, η έννοια της αφήγησης δεν ακολουθεί την οικεία δομή μιας οποιασδήποτε ταινίας. Αντίθετα, στη "Χελώνα" συνιστά επέκταση της εσωτερικής φωνής του Αντωνόπουλου, ο οποίος σα σε ελεύθερη γραφή αναστοχάζεται συνειρμικά το ταξίδι στο εξοχικό του όπου έχει να βρεθεί από την εφηβεία του, ενώ στο "Σημείο" αποτελεί δίαυλο για την επιστροφή σε μια παραλία του μακρινού παρελθόντος. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις όσα ακολουθούν αντιστοιχούν σε ένα οπτικό κολάζ σκέψεων, ονείρων, αναμνήσεων, επιθυμιών και απρόοπτων, αφού εκείνο που κάνει τα φιλμ πρωτότυπα είναι η προσέγγιση που υιοθετούν. Όντας στη ρίζα τους αντισυμβατικές, οι μικρού μήκους θυμίζουν συχνά παιχνίδι στα χέρια του σκηνοθέτη της. Πότε μεταξύ των πλανών εντάσσονται εικόνες από το Google Maps, πότε ο ίδιος μέσα από την πρωτοπρόσωπη φωνή οφ σχολιάζει τις κινήσεις του ("…και… ξεζούμ!"). Όλα αυτά σε μια κινηματογραφική διαδρομή όπου, όντως, σημασία δεν έχει ο προορισμός, αλλά η απροβλεψιμότητα του ταξιδιού. Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Untold, επιπλέον, ο Αντωνόπουλος παρουσιάζει την περφόρμανς - συναυλία "Μπλε Κλωστή". Μια μουσική παράσταση που αποτελείται από διασκευές παραδοσιακών νησιώτικων κομματιών ("Κάτω στα Περιβόλια", "Δε Ξημερώνεις Μαύρη Αυγή") και πρωτότυπες συνθέσεις, όλες αρμονικά "δεμένες" σε ένα αιθέριο ηλεκτρονικό ηχοτοπίο, φτιαγμένο από μελωδίες στην κιθάρα, λούπες και χειροποίητα ηχητικά εφέ.
Προβολή των μικρού μήκους "Σημείο" (2024, 27') και "Χελώνα" (2023, 24'), ακολουθεί η μουσική performance "Μπλε Κλωστή" του ίδιου.
