Ο σκηνοθέτης Χάρης Βαφειάδης συστήθηκε κινηματογραφικά με το, σκληρού ρεαλισμού, κοινωνικό δράμα "13½" (2010) που απέσπασε το δεύτερο βραβείο στο Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Δράμας. Ωστοσο, χρειάστηκε να περάσει ένα σεβαστό χρονικό διάστημα προτού πραγματοποιήσει το πέρασμα στη μεγάλου μήκους, κάτι που κατάφερε τώρα με το "Μικρά Πράγματα που Πήγαν Λάθος", το οποίο πρόσφατα διεκδίκησε πέντε βραβεία Ίρις από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Η υπόθεση της ταινίας περιστρέφεται γύρω από δύο πολιτισμικά και ταξικά διαφορετικούς ήρωες. Ο Φάνης (Θάνος Τοκάκης) επιβιώνει μετά βίας οικονομικά και έχει αποξενωθεί από την οικογένειά του. Ο Παύλος (Μιχάλης Συριόπουλος) φαίνεται να έχει τα πάντα, αλλά κατά βάθος η ζωή του είναι άδεια. Εξαιτίας ενός παράδοξου παιχνιδίσματος της τύχης, οι μοίρες τους θα διασταυρωθούν και θα σχεδιάσουν μια κομπίνα που ελπίζουν ότι θα αλλάξει τα πάντα.
Για να μάθουμε περισσότερα για την ταινία του, ο Χάρης Βαφειάδης απάντησε στις ερωτήσεις του "α".
Μία μικρού μήκους, βραβείο στη Δράμα και μία δεκαετία μετά περίπου, το ντεμπούτο σας. Τι μεσολάβησε αυτό το διάστημα;
Έγινα μπαμπάς! Και δεν ήταν μόνο το προς το ζην, το οποίο φυσικά δεν είναι διόλου αμελητέο, αλλά και μια σειρά από εσωτερικές διεργασίες που γινόντουσαν μέσα μου και με επηρέασαν βαθιά. Με δυο λόγια, νομίζω πως χρειαζόμουν τον χρόνο μου.
Παρότι δεν το κάνει απαραίτητα ηθελημένα, η ταινία απεικονίζει μια περίοδο της οικονομικής κρίσης που τείνουμε να έχουμε ξεχάσει. Αναρωτιέμαι εάν εκείνη η εποχή επηρέασε καθόλου την έμπνευση της ταινίας.
Έχετε απόλυτο δίκιο. Μόλις κοίταξα τα κιτάπια μου και είδα πως το πρώτο προσχέδιο του σεναρίου γράφτηκε πίσω στο 2017. Συνεπώς, ήταν μέσα στην κορύφωση της οικονομικής κρίσης. Θυμάμαι πως εκείνο τον καιρό η περίοδος απαντήσεων από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου διαρκούσε κοντά στον ενάμιση χρόνο! Μόλις πήρα την προέγκριση ήρθε ο κορονοϊός… Επίσης, ήταν μια περίοδος προσωπικών δοκιμασιών. Κι έτσι πέρασαν τα χρόνια και φτάσαμε έως το 2024. Οπότε ναι, η κρίση ήταν βασικό στοιχείο της ταινίας που όμως στην τελική της μορφή, επέλεξα μάλλον να την αφήσω στο φόντο.
Κάτι που σπανίζει στο ελληνικό σινεμά, είναι η υιοθέτηση κωμικών στοιχείων στο σενάριο. Εσείς τα χρησιμοποιείτε έξυπνα, ειδικά όσον αφορά το χαρακτήρα του Φάνη. Μοιάζει φτιαγμένος από τις ξεπεσμένες φαντασιώσεις των μοντέρνων Ελλήνων (πρώην νικητής ριάλιτι, παριστάνει το Σπαρτιάτη κ.ο.κ.). Αλήθεια πώς τον σκαρφιστήκατε;
Κάνοντας την ταινία, έπιασα πολλές φορές τον εαυτό μου να με λογοκρίνει σκεπτόμενος: "μήπως αυτό δεν είναι αρκετά σοβαρό;" ή "έλα μωρέ, τι κουκουρουκιές είναι αυτές τώρα;". Η αλήθεια πως στην πορεία της ταινίας, απενοχοποιήθηκα και το ευχαριστήθηκα πολύ αυτό! Αντιλήφθηκα ότι κατά βάση αγαπώ να βλέπω ταινίες που με διασκεδάζουν και θα ήταν υποκριτικό από τη μεριά μου να κάνω κάτι διαφορετικό.
Ο αρχαίος Έλληνας πολεμιστής υπάρχει στην πραγματικότητα. Με είχε γοητεύσει τρομερά η εικόνα ενός τύπου με αρχαία πολεμική στολή να περπατά στη μέση της σύγχρονης Αθήνας. Το είχα βρει εξαιρετικά αντιφατικό, αλλά και κατά κάποιο τρόπο τόσο γοητευτικά ταιριαστό με το γενικότερο σουρεαλισμό της πόλης. Όταν, λοιπόν, έφτιαχνα τον χαρακτήρα του Φάνη, ήθελα ένα επάγγελμα που σημειολογικά να προβάλλει την έννοια του πρώην διάσημου και πια ξεπεσμένου που κάνει ένα φτηνό σόου για την επιβίωση. Όταν ένωσα τις δύο τελείες, ο Φάνης απέκτησε μια πολύ ωραία συμβολική προέκταση στην ιστορία του.
Μιας και αναφέρθηκα στο Φάνη, τόσο η ερμηνεία του Θάνου Τοκάκη όσο και του Μιχάλη Συριόπουλου δίνουν τον τόνο στην ταινία. Πόσο καθοριστική ήταν η καθοδήγησή σας ώστε να βγει το επιθυμητό αποτέλεσμα;
Αχ, νομίζω πως αυτή είναι μια ερώτηση που θα έπρεπε να απευθύνετε σε εκείνους! Και με τους δύο πάντως, στον ασφυκτικά περιορισμένο χρόνο που διαθέταμε, είχαμε κάνει εκτενείς συζητήσεις για το στήσιμο των χαρακτήρων. Είχα σχηματισμένη μια σχετικά ολοκληρωμένη εικόνα για τους δύο χαρακτήρες στο μυαλό μου, αλλά παράλληλα, πάντα μου αρέσει να σκηνοθετώ βασμένος στις συνεργασίες, έτσι είμαι ανοιχτός σε προτάσεις. Οφείλω, λοιπόν, να πω πως είναι και οι δυο τους απίστευτα έξυπνοι και ταλαντούχοι, με πολλές ιδέες και προτάσεις ως προς το ζωντάνεμα των ρόλων τους.
Μία επιπλέον θεματική που αφορά το φιλμ είναι και το ζήτημα της πατρότητας. Αποτελεί το βασικό διακύβευμα, νομίζω, όπως επίσης είναι εκείνο που κάνει γλυκόπικρη την αφήγηση. Πιστεύετε είναι μια διαρκής μάχη για είναι κάποιος καλός πατέρας;
Όπως είχα πει και σε μια άλλη συνέντευξη, οι σχέσεις των γονιών με τα παιδιά τους είναι μια σχέση αλληλεξάρτησης και αλληλοεξόντωσης! Όταν κάποιος γίνεται γονιός είναι σαν να μπαίνει σε μια καθημερινή αναμέτρηση με τον εαυτό του, την οποία στο τέλος θα χάσει κιόλας! Χωρίς πλάκα, νομίζω χρειάζεται μια διαρκής μάχη να γίνει κάποιος καλός άνθρωπος. Τώρα βέβαια, τι είναι καλό για τον καθένα, είναι μια άλλη, μεγάλη συζήτηση. Για μένα πάντως, ξεκινάει από τη βασική παραδοχή ότι και οι άλλοι (όποιοι κι αν είναι αυτοί) έχουν το ίδιο δικαίωμα ύπαρξης όπως και εμείς.
Κλείνοντας, μοιραστείτε αν θέλετε μερικές από τις αναφορές που, πιθανώς, είχατε κατά τη δημιουργία της ταινίας. Ο Άκι Καουρισμάκι ίσως είναι ένας από αυτούς!
Κολακεύομαι πάρα πολύ ακόμα και που μπαίνω στην ίδια πρόταση με τον Καουρισμάκι! Νομίζω, όμως, πως ο Καουρισμάκι έχει μια ειλικρινή συμπάθεια και κυρίως μια βαθιά συμπόνια προς τους ήρωες του. Εγώ, αντίθετα, αισθάνομαι πως στέκομαι απέναντι στους δύο χαρακτήρες μου. Ομολογώ πως αυτό είναι κάτι που θα ήθελα να αλλάξω, αν μου δοθεί ξανά ευκαιρία στο μέλλον. Επίσης, η αφήγηση του Καουρισμάκι είναι σίγουρα πιο αποστασιοποιημένη απέναντι στα δρώμενα και γι’ αυτό είναι και τόσο ιδιοφυής δημιουργός· διατηρώντας μια αποστασιοποιημένη αφήγηση, καταφέρνει να κάνει τους θεατές του να συναισθανθούν σε απόλυτο βαθμό τους χαρακτήρες και τα παθήματα τους.
Οι δικές μου αναφορές για την ταινία ήταν ο Αλεξάντερ Πέιν (κυρίως η πρώτη περίοδός του με ταινίες όπως τα "Σκάνδαλα στα Θρανία", "Σχετικά με τον Σμιντ") και ο Νόα Μπάουμπακ. Αγαπώ πολύ, επίσης, το αφηγηματικό σινεμά δωματίου (αν μου επιτρέπετε τον όρο), όπως π.χ. το κάνουν ο Λουκίνο Βισκόντι, ο Μπίλι Γουάιλντερ και ο Μάικ Νίκολς, μεταξύ πολλών άλλων.
