«Alien 3»
Αισίως, το franchise που ξεκίνησε το 1979 ο εμβληματικός Ρίντλεϊ Σκοτ έφτασε συνολικά τις επτά ταινίες, χάρη στην κυκλοφορία του σίκουελ "Alien: Romulus" σε σκηνοθεσία του Ουρουγουανού δημιουργού Φέντε Άλβαρεζ ("Το Πρόσωπο του Κακού", "Μην Ανασαίνεις"). Πρεμιέρα η οποία προσφέρει την ιδανική αφορμή ώστε να δούμε ξανά τα κινηματογραφικά κεφάλαια ενός από τα πλέον συναρπαστικά και τρομακτικά σύμπαντα που έχουμε δει στη μεγάλη οθόνη, ώστε να τα βάλουμε στη σωστή σειρά φυσικά. Σημαντική σημείωση: η λίστα δε λαμβάνει υπόψη τα crossover με το Predator για ευνόητους λόγους…
7. Alien: Η Αναγέννηση (1997)
Παρότι είναι τελευταία στη λίστα, ειλικρινά, είμαι από αυτούς που θα υπερασπιστούν την απόπειρα του Ζαν-Πιέρ Ζενέ, ο οποίος λίγα χρόνια μετά θα κυκλοφορούσε την… "Αμελί"! Εκείνη την περίοδο ο Γάλλος ήταν ένας από τους πλέον ενδιαφέροντες εν ενεργεία δημιουργούς, χάρη σε ξεχωριστά φιλμ όπως η ακραία μαύρη κωμωδία "Delicatessen" (1991) και το sci-fi με στοιχεία φανταστικού "Η Πόλη των Χαμένων Παιδιών" (1995). Εξ ου και η τελείως μπαρόκ "Αναγέννηση", όπου η βασική ηρωίδα του franchise Έλεν Ρίπλεϊ (Σιγκούρνι Γουίβερ) έχει κλωνοποιηθεί κυοφορώντας, αλίμονο, ένα Xenomorph, για τις ανάγκες επικίνδυνων πειραματικών σκοπών. Το τελικό αποτέλεσμα είναι τελείως αλλοπρόσαλλο, σεναριακά συγκεχυμένο και απροσδόκητα ερωτικό(!), ωστόσο δεν απουσιάζουν οι στιγμές γνήσιας αυθεντικότητας. Όπως η ενότητα που Ρίπλεϊ δείχνει να αποδέχεται πως η μοίρα τη θέλει άρρηκτα δεμένη, στο διηνεκές, με το ερεβώδους απόχρωσης εξωγήινο πλάσμα. Έπειτα, όμως, ο Ζενέ παθαίνει… Ζενέ και μας φιλοδωρει με την απεικόνιση του αφύσικου απογόνου της Ρίπλεϊ μια εικόνα που στοιχειώνει τον ανυποψίαστο θεατή, δυστυχώς, για τους λάθος λόγους.
6. Alien 3: Η Τελική Αναμέτρηση (1992)
Άλλη μια περίπτωση ελαττωματικής, αλλά όχι πλήρως αποτυχημένης προσπάθειας, δίπολο που διατρέχει όλο το "Alien" franchise. Προτού ο Ντέιβιντ Φίντσερ γίνει ο δημιουργός εμβληματικών ταινιών όπως τα "Fight Club", "Se7en" και "Zodiac", μόλις στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του έβαλε πάρα πολύ δύσκολα στον εαυτό του. Διότι όχι μόνο ανέλαβε να συνεχίσει ένα franchise με σπουδαία αρχή, αλλά και να διαδεχθεί τους Σκοτ και Τζέιμς Κάμερον στην "ιεραρχία". Καθόλου άγχος… Σα να μην έφτανε αυτό, συνολικά η παραγωγή αντιμετώπισε τόσα προβλήματα και παρεμβάσεις από τους executives, ώστε ο Φίντσερ αργότερα κατέληξε να αποκηρύσσει την "Τελική Αναμέτρηση". Το παρασκηνιακό μπάχαλο, ομολογουμένως, δικαιολογεί ως ένα βαθμό τον αφηγηματικό κατακερματισμό του σεναρίου, όπως επίσης την εμμονή με ορισμένους χαρακτήρες, αλλά δεν αποδυναμώνει την αλλαγή ύφους που προτείνει ο Αμερικανός. Υγρασία, γκρίζο και "καυτές" αποχρώσεις του πορτοκαλί δίνουν τον τόνο αισθητικά, ενώ η Ρίπλεϊ εμφανίζεται ξυρισμένη, ώστε να επιβιώσει μεταξύ των άρρωστων παρορμήσεων των συνδαιτημόνων της. Βλέπετε, εδώ η ηρωίδα καταλήγει σε έναν πλανήτη - φυλακή όπου οι ισόβιοι, αποκλειστικά άρρενες, κρατούμενοι έχουν φτιάξει ένα δικό τους θρήσκευμα. Μόνο που αντί για το Μεσσία, απέναντί τους βρίσκουν αμέτρητα Xenomorphs. Το λες και "Τελευταία Έξοδος: Σιγκούρνι Γουίβερ"…
5. Alien: Covenant (2017)
Ο "μπαμπάς" Σκοτ ξανά στο τιμόνι, ο Μάικλ Φασμπέντερ επαναλαμβάνει το ρόλο του ανδροειδούς Ντέιβιντ από τον "Προμηθέα" και όλοι μαζί ετοιμάζονται για μια "πίσω στις ρίζες" περιπέτεια. Και όντως, η ταινία έχει ικανοποιητική αγωνία, είναι γεμάτη αχόρταγα Xenomorphs, έλα όμως που "στη σεναριακή ουσία του απλώς αντιγράφει τον εαυτό του τόσο στιλιστικά όσο και σε επίπεδο πλοκής", όπως γράφει στην κριτική του ο Χρήστος Μήτσης. Μεταφυσικές υπαρξιακές ανησυχίες, υπαρξιακοί προβληματισμοί και εκ του ασφαλούς επαναλήψεις της πρωτότυπης συνταγής του "Alien", στοιχειοθετούν ένα σίκουελ που δεν ενοχλεί, αλλά ούτε και εντυπωσιάζει.
4. Alien: Romulus (2024)
Μια τιμιότατη προσθήκη στο franchise, η οποία όμως σκοντάφτει στο άγχος(;) του Άλβαρεζ να αποδείξει πως ξέρει απ’ έξω κι ανακατωτά το σύμπαν που κλήθηκε να διαχειριστεί. Περισσότερα κλεισίματα ματιού από όσα χρειάζονται, ακόμα και σεναριακά δάνεια από προηγούμενες ταινίες (βλ. επιστροφή παλαιότερου χαρακτήρα για δραματουργικούς σκοπούς), προδίδουν πως ο σκηνοθέτης είτε φοβήθηκε να τολμήσει είτε προτίμησε τη βεβαιότητα που εγγυάται η επένδυση στη νοσταλγία. Αυτό δε σημαίνει πως το "Romulus" είναι κακή ταινία, κάθε άλλο. Είναι αρκούντως χορταστική, έχει διαπεραστικό σασπένς, άψογη αισθητική, ενώ προσθέτει ποιότητες στην εξερεύνηση των κινδύνων της τεχνητής νοημοσύνης μέσω των ηθικών εμπλοκών του ανδροειδούς Άντι (ο απολαυστικός Ντέιβιντ Τζόνσον). Διαβάστε την αναλυτική κριτική του "α" εδώ.
3. Προμηθέας (2012)
Ένα από τα λίγα πρίκουελ εκεί έξω που πήραν στοιχειωδώς σοβαρά τον εαυτό τους, ήτοι δεν υπάρχουν αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση ενός canon, αλλά προτείνουν και κάτι ρηξικέλευθο, ο "Προμηθέας" χωρίς να είναι αψεγάδιαστος έχει, τουλάχιστον, φτιαχτεί με μεράκι. Ο Σκοτ αναγάγει τα όσα συνέβησαν πριν την αποστολή του Νοστρόμο σε εξόρμηση στην ίδια την καταγωγή του ανθρώπου, η οποία κρύβει αφοπλιστικές, έως και εφιαλτικές αλήθειες. Από τη μία, ότι η ανθρωπότητα από πάντα είχε μια αυτοκαταστροφικά αξιοπερίεργη φύση και από την άλλη, ότι αναζητά μανιωδώς την κατασκευή ή τον εντοπισμό της τελειότητας που κατατροπώνει το θάνατο. Ωστόσο, ο "Προμηθέας" προσφέρει και μερικές στιγμές συγκρατημένης ετεροντροπής, όπως *εκείνη* η σκηνή με το φλάουτο του Μάικλ Φασμπέντερ και η άρνηση των πρωταγωνιστών να μην ακουμπούν τ α π ά ν τ α .
2. Aliens: Η Επιστροφή (1986)
Στην κουβέντα για το ποια είναι μερικά από τα καλύτερα σίκουελ όλων των εποχών, η δουλειά του Τζέιμς Κάμερον ("Τιτανικός") διεκδικεί σίγουρα μια από τις πρώτες θέσεις. Ο σκηνοθέτης κατάφερε, κυριολεκτικά, να προσγειώσει το πρώτο "Alien", να το εξανθρωπίσει γράφοντας οικείους χαρακτήρες και να του δώσει τη μορφή μιας ανελέητης περιπέτειας. Κρίμα που όσοι τον διαδέχθηκαν δεν ακολούθησαν περισσότερο το παράδειγμά του…
1. Alien: Ο Επιβάτης του Διαστήματος (1979)
Όπως είχαμε γράψει και στο αφιέρωμα για τις καλύτερες ταινίες τρόμου όλων των εποχών: "Ο τρόμος απλώνεται στο αχανές σύμπαν καθώς τα μέλη ενός διαστημοπλοίου έρχονται αντιμέτωπα με μια εξωγήινη απειλή που ξεπηδά από… μέσα τους. Ο Ρίντλεϊ Σκοτ, ο σεναριογράφος Νταν Ο’Μπάνον και ο σχεδιαστής Χ.Ρ. Γκίγκερ κρύβουν την εικόνα της στις σκιές και πολλαπλασιάζουν την αγωνία, η οποία κορυφώνεται δεξιοτεχνικά με σκηνές ανθολογίες που εναλλάσσουν το σασπένς με σοκαριστικά jump scares. Την ίδια στιγμή, η κλειστοφοβική αίσθηση αντιπαραβάλλεται στην κοσμική απεραντοσύνη και η τεχνολογία (στην υπηρεσία της καπιταλιστικής απληστίας) στο φυσικό ένστικτο (χωρίς ηθικούς περιορισμούς). Και στη μέση μια χούφτα ανθρώπων οι οποίοι προσπαθούν να δραπετεύσουν από ένα λαβκραφτικό εφιάλτη, αλλά ‘στο διάστημα κανείς δεν μπορεί να ακούσει τις κραυγές σου’".
