Η Σοφία Κόπολα μεγάλωσε στα κινηματογραφικά πλατό της δεκαετίας του ’70 και του ’80, τρίτη γενιά μιας διάσημης καλλιτεχνικής οικογένειας. Η γιαγιά της ήταν ηθοποιός και ο παππούς της μουσικός (Όσκαρ για τον "Νονό ΙΙ"), ενώ ο πατέρας της Φράνσις ένας από τους σπουδαιότερους δημιουργούς του σύγχρονου αμερικανικού σινεμά. Εκείνος συνήθιζε να παίρνει μαζί την οικογένεια στα γυρίσματα και έτσι η Σοφία, η οποία εμφανίζεται ως μωρό στους δύο πρώτους "Νονούς", έζησε συναρπαστικές στιγμές πίσω από τις κάμερες του "Αποκάλυψη Τώρα!" και του "Αταίριαστου".
Τα Βατόμουρα που έγιναν Όσκαρ
Η πρώτη δημιουργική εμπλοκή της με τον κινηματογράφο, όμως, αποδείχτηκε τραυματική. Ενώ είχε κάνει σύντομα περάσματα απ’ όλες τις ταινίες του πατέρα της, το 1989 και στα 18 της κλήθηκε να αντικαταστήσει την τελευταία στιγμή την Γουινόνα Ράιντερ ως η κόρη του Μάικλ Κορλεόνε στον "Νονό ΙΙΙ". Η ερμηνεία της, άχρωμη, αλλά σε καμιά περίπτωση τραγική, όπως χαρακτηρίστηκε, συνοδεύτηκε από επικά κακές κριτικές, ενώ της χάρισε και δυο Χρυσά Βατόμουρα. Αλλά εκείνη δεν πτοήθηκε, μιας και, όπως λέει, "ποτέ δεν είχα στο νου μου να γίνω ηθοποιός. Γι’ αυτό, αν και πληγώθηκα από την όλη εμπειρία, τα τραύματα επουλώθηκαν γρήγορα". Με σπουδές ζωγραφικής και φωτογραφίας, πέρασε πίσω από την κάμερα ως σκηνοθέτρια μικρού μήκους και βιντεοκλίπ (Walt Mink, The Flaming Lips) και το 1999, αφού εμφανίστηκε στον σύντομο ρόλο της πριγκίπισσας Σάκε στο "Ο Πόλεμος των Άστρων: Επεισόδιο 1 - Η Αόρατη Απειλή", μετέφερε στην οθόνη το πρώτο μυθιστόρημα του Τζέφρι Ευγενίδη "Αυτόχειρες Παρθένοι".
Από το Σάντανς ως τις Κάννες, η ταινία της αιφνιδίασε με τον τρόπο που χειρίστηκε την αίσθηση του "κενού χρόνου" και την αφύπνιση της σεξουαλικότητας πέντε νεαρών κοριτσιών μιας οικογένειας στο Ντιτρόιτ των 70s, εντυπωσιάζοντας με τη μελαγχολικά ονειρική σκηνοθεσία της και το ατμοσφαιρικό μουσικό score των Air. Ακολούθησε η μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία του "Χαμένοι στη Μετάφραση" (2003), η οποία συνοδεύτηκε από το Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου, αλλά και μια υποψηφιότητα σκηνοθεσίας, η πρώτη για Αμερικανίδα στην ιστορία του θεσμού. Με τη ροκ "Μαρία Αντουανέτα" της (2006), η Κόπολα προκάλεσε ένα μικρό σοκ, περιφρονώντας με παιχνιδιάρικο ύφος τις συμβάσεις μιας κλασικής ιστορικής βιογραφίας, ενώ με το λιτό και εσωτερικό "Somewhere" (2010), το οποίο της χάρισε το Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας, επιβεβαίωσε ότι είναι μια δημιουργός που μπορεί να αλλάζει αφηγηματική ταχύτητα και ύφος, παραμένει όμως πάντα πιστή σε μια (νεανικά) γυναικεία ματιά ανακάλυψης ενός γοητευτικού, χλιδάτου, αλλά παγωμένων αισθημάτων και χαμένου στη μετάφραση κόσμου.
Νέα γυναίκα μόνη ψάχνει
Η Κόπολα έγραφε πάντα για ηρωίδες που βρίσκονταν κοντά στην ψυχοσύνθεσή της και μετέπλαθε σεναριακά πολλές από τις προσωπικές εμπειρίες της. Το πολυτελές, στιλάτο ντεκόρ των ταινιών της είναι επηρεασμένο από τη στενή σχέση της με τη μόδα, η οποία "πρωταγωνιστεί" στο "Οι Ύποπτοι Φορούσαν Γόβες" του 2013. Την αληθινή ιστορία μιας ομάδας εφήβων παθιασμένων με τη ζωή των διασημοτήτων, των οποίων διερρήγνυαν τα σπίτια. "Η περίπτωσή τους συνοψίζει όλα όσα πιστεύω ότι φθίνουν στον πολιτισμό μας", λέει η ίδια η σκηνοθέτρια. "Τα παιδιά κατακλύζονται από τα reality shows και την κουλτούρα των ταμπλόιντ τόσο πολύ, που αυτό φαίνεται πλέον φυσιολογικό. Όταν πηγαίνω σε μια συναυλία, όλοι φωτογραφίζουν τον εαυτό τους και αμέσως δημοσιεύουν τις φωτογραφίες. Είναι σχεδόν σαν να μην έχουν νόημα οι εμπειρίες σου, εκτός κι αν έχεις κοινό που τις παρακολουθεί. Είναι κάτι που με τρομάζει, μιας και αυτή η συμπεριφορά γίνεται αποδεκτή ως mainstream κουλτούρα".
Άλλη μεγάλη αγάπη της Κόπολα είναι η μουσική. Ο Γάλλος Τόμας Μαρς, τραγουδιστής των Phoenix, είναι ο δεύτερος σύζυγός της (πρώτος ο σκηνοθέτης Σπάικ Τζονζ), η ίδια συνεχίζει να σκηνοθετεί βιντεοκλίπ (Air, The White Stripes) και τα ποπ/ροκ σάουντράκ της διαθέτουν πρωτοτυπία και γούστο. Κάτι που επιβεβαιώνεται στο βραβευμένο για τη σκηνοθεσία του στις Κάννες δράμα εποχής "Η Αποπλάνηση" (2017), ριμέικ του αριστουργηματικού "Προδότη" (1971) του Ντον Σίγκελ, όπου διασκευασμένα κομμάτια του 19ου αιώνα συνδυάζονται με μελωδικές παρεμβάσεις των Phoenix. Κι από τον αμερικανικό εμφύλιο, ιδωμένο μέσα από μια τολμηρά γοτθικά απειλητική, κυνική γυναικεία ματιά, στη σύγχρονη Νέα Υόρκη και στο "On the Rocks" (2020), τρίτη συνεργασία της με τον Μπιλ Μάρεϊ και μια ανάλαφρη δραμεντί που βρήκε περιορισμένη κινηματογραφική διανομή και πέρασε σχεδόν απαρατήρητη.
Ο βασιλιάς κι εγώ
Η δυναμική επιστροφή της Κόπολα ξεκίνησε από το τελευταίο Φεστιβάλ Βενετίας και το βραβείο ερμηνείας στην 25χρονη Κάιλι Σπάνι για την "Priscilla". Τη βιογραφία της συζύγου του Έλβις Πρίσλεϊ, άλλης μιας νεαρής κοπέλας που εντελώς απρόσμενα αγκαλιάζει το (αμερικανικό) όνειρό της, μόνο που αυτό θα αποδειχθεί γρήγορα ένας απαστράπτων εφιάλτης. "Τη γνωρίζαμε απλώς ως μια εντυπωσιακή φιγούρα δίπλα στον Έλβις, αφού η Πρισίλα εμφανιζόταν στον κόσμο των ταμπλόιντ ως "η νύφη του βασιλιά”. Ένιωσα ότι εδώ υπήρχε μια πολύ πιο ενδιαφέρουσα ιστορία να διηγηθώ – για μια κοριτσίστικη επιθυμία που έγινε πραγματικότητα, αλλά αποδείχτηκε πως δεν ήταν αυτό που εκείνη φανταζόταν. Οι άνθρωποι μαθαίνουν να ζουν μέσα σε φούσκες, συχνά όμως νιώθουν την ανάγκη να τις σπάσουν. Κι εκείνη είχε τη δύναμη να συνειδητοποιήσει ότι, όσο κι αν αγαπούσε τον Έλβις, έπρεπε να φύγει", εξηγεί η Κόπολα.
Βασισμένη στα απομνημονεύματα της Πρισίλα Πρίσλεϊ, η οποία κρατάει και ρόλο εκτελεστή παραγωγού, η ταινία δίχασε τους φαν και την οικογένεια του Έλβις, με την κόρη του Λίζα Μαρί να δηλώνει πως το σενάριο, μιας και δεν πρόλαβε να δει το φιλμ πριν πεθάνει, υιοθετεί την οπτική της μητέρας της και παρουσιάζει τον πατέρα της "σαν αρπακτικό". Αντιθέτως, πολλοί εξήραν την ικανότητα της Κόπολα να κοιτάξει με διεισδυτική, μελαγχολικά ιμπρεσιονιστική ματιά την απατηλή λάμψη της διασημότητας, αποκαλύπτοντας χωρίς δακρύβρεχτους μελοδραματισμούς τη σκοτεινή πλευρά της. Ανάμεσά τους και η Τζέιν Κάμπιον, η οποία δήλωσε πως "πίσω από την ευαισθησία του βλέμματός της Σοφία κρύβεται τόλμη, ρίσκο και αξιοθαύμαστη κινηματογραφική αυστηρότητα".
