Η προηγούμενη ταινία σας "Η Νύμφη του Νερού" είχε να κάνει με το υγρό στοιχείο. Αυτή εδώ με τη φωτιά. Πως περάσατε από τη μία στην άλλη;
Μετά τη "Νύμφη…" η πρόθεσή μου ήταν να διασκευάσω ένα μυθιστόρημα του Ζορζ Σιμενόν. Δούλευα πάνω σ’ αυτό, αλλά όταν στις αρχές του 2020 κόλλησα κορωνοϊό και έμεινα σπίτι, ενώ ακολούθησε και η απομόνωση της πανδημίας, επέστρεψα στις ταινίες του Ερίκ Ρομέρ. Τις είχα δει φοιτητής και ήθελα αφενός να τις θυμηθώ, αφετέρου να διαπιστώσω αν θα συνεχίσουν να μου αρέσουν. Αναρωτιόμουν αν θα μου φαινόντουσαν ξεπερασμένες, πιθανόν φλύαρες… Κάθε άλλο φυσικά και ζήλεψα που εκείνος κατάφερε να γυρίσει τόσο σπουδαίες καλοκαιρινές, φαινομενικά ανάλαφρες ταινίες τις οποίες συναντάς στο γαλλικό και το αμερικανικό, αλλά όχι στο γερμανικό σινεμά. Η δυνατότητα της συνύπαρξης νέων και ηλικιωμένων, πλούσιων και φτωχών, ερωτευμένων και απελπισμένων στην ίδια παραλία είναι συναρπαστική. Το καλοκαίρι είναι επίσης μια εποχή ξενοιασιάς και το τέλος του μας επαναφέρει στην καθημερινότητα, στη ρουτίνα. Ειδικά για τους νέους, το καλοκαίρι είναι μια αφορμή να αναμετρηθούν με εμπειρίες και πειρασμούς που θα τους σπρώξουν προς την ενηλικίωση. Με αυτές τις ιδέες στο μυαλό μου λοιπόν, άρχισα να γράφω τον "Κόκκινο Ουρανό".
Ο οποίος διατηρεί μια ελαφρότητα ύφους, αλλά τελικά φέρνει τους νεαρούς ήρωές του αντιμέτωπους με πολύ σκληρές αλήθειες της ζωής.
Οι άνθρωποι προσπαθούν διαρκώς να φτιάξουν μια φούσκα η οποία θα λειτουργήσει ως καταφύγιο και θα τους προστατέψει από την αληθινή ζωή. Από το θάνατο που τους περικυκλώνει σταθερά. Και το ίδιο το σινεμά μια τέτοια φούσκα δεν είναι; Έτσι και οι τέσσερις νέοι της ταινίας προσπαθούν να απομονωθούν από έναν κόσμο "κακών ειδήσεων" και να ζήσουν το όνειρό τους. Αυτή η στιγμή είναι η αλήθεια τους και την διεκδικούν, τους ανήκει. Ζουν ένα σαιξπηρικό "Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας", αλλά το δάσος στο οποίο βρίσκεται το εξοχικό τους έχει πάρει φωτιά και αυτή όλο και πλησιάζει απειλητικά.
Η αναμέτρηση με την αληθινή ζωή είναι κάτι το οποίο ο βασικός ήρωας, ο Λίον, αποφεύγει συστηματικά. Είναι ένας συγγραφέας που πάει στην πλαζ αλλά δεν κάνει μπάνιο, δεν οδηγεί, δεν εκφράζει τα συναισθήματά του στην Νάντια. Είναι ένας παρατηρητής της ζωής, δεν συμμετέχει σ’ αυτήν…
Όλοι οι διανοούμενοι κουβαλάνε ενοχές γιατί όταν είναι πετυχημένοι τρώνε στα καλύτερα εστιατόρια, ταξιδεύουν στη business class… Δουλεύουν στη γραφομηχανή στο σπίτι με την άνεσή τους και οι άλλοι σκάβουν, χτίζουν, οργώνουν, έχουν οκτάωρο… Το ίδιο συμβαίνει και με τον Λίον, ο οποίος είναι ο μόνος που διαρκώς παραπονιέται πως πρέπει να δουλέψει και δεν στρώνεται ποτέ. Γι’ αυτό μέσα του νιώθει ένοχος και αντιδρά σπασμωδικά. Γιατί είναι προτεστάντης…
Μπορείς όμως να γράψεις για τη ζωή όταν στέκεσαι διαρκώς μακριά της;
Είναι μια αντίφαση. Αν ζεις με την ψυχή σου την κάθε στιγμή, γιατί να νιώσεις επιθυμία να τη διηγηθείς; Θυμάμαι στον "Αταίριαστο" του Κόπολα ένα χαρακτήρα, ένα νεαρό ξανθό, ο οποίος έχει ένα σημειωματάριο και διαρκώς κάτι γράφει. Δεν πίνει, δεν τσακώνεται, όπως ο Μίκι Ρουρκ και ο Ματ Ντίλον, μόνο γράφει. Αυτό είναι ο συγγραφέας, ο οποίος, όπως και ο Λίον, θέλει να συμμετάσχει, αλλά δεν μπορεί. Πρέπει να πάρει απόσταση από τη ζωή για να την περιγράψει.
Η δική σας περιγραφή της γύρω μας πραγματικότητας μοιάζει ιδιαίτερα ανησυχητική, αν και τελικά κρατάει στοιχεία αισιοδοξίας.
Δεν ξέρω πόσο αισιόδοξος μπορεί να είναι κάποιος για το μέλλον του πλανήτη. Από την άλλη, ενώ μικρός λάτρευα τις δυστοπικές ταινίες, τώρα νιώθω πως κουβαλούν μέσα τους μια φασιστική νοοτροπία. Τότε υπήρχε μπροστά μας ένα ανοιχτό αύριο και φιλμ σαν το "Soylent Green" προειδοποιούσαν με εύστοχα αλληγορικό τρόπο. Τώρα πιστεύω πως πίσω από τη μόδα των δυστοπικών ταινιών υπάρχει μια επιθυμία για tabula rasa, για σβήσιμο των πάντων και ξεκίνημα από το μηδέν. Μια επιθυμία για εξαφάνιση του πολιτισμού και των αξιών του. Ας καθαρίσουμε λοιπόν το βρόμικο κόσμο μας, ο οποίος είναι πολύ περίπλοκος κι αντιφατικός. Καλός – κακός, μαζί μας – εναντίον μας. Απλή επιβίωση. Αλλά ο έρωτας είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο συναίσθημα, όπως και πολλά άλλα ανθρώπινα συναισθήματα που είναι συχνά αντιφατικά και δυσερμήνευτα. Το σινεμά πρέπει να υπερασπίσει αυτή την αίσθηση και να μην ωραιοποιεί καταστάσεις που θυμίζουν όλα όσα βλέπουμε τώρα στην τηλεόραση από τη Γάζα.
Αυτή είναι μια κινηματογραφική επιλογή, η οποία είναι ταυτόχρονα και πολιτική. Και η πολιτική δεν λείπει ποτέ από τις ταινίες σας, αν και δεν βρίσκεται ποτέ σε πρώτο πλάνο.
Ξέρετε ποιος είναι ο αγαπημένος μου συγγραφέας; Ο Άντον Τσέχοφ. Όπου κι αν πάω, έχω πάντα μαζί μου ένα βιβλίο του. Σε όλα του τα έργα η πολιτική είναι παρούσα, αλλά ποτέ στο προσκήνιο. Όπως στις ταινίες του Ροσελίνι, ειδικά στο Γερμανία, Έτος Μηδέν". Πολιτική είναι η εύστοχη παρατήρηση πάνω στην ανθρώπινη συνθήκη, πάνω στη σχέση του ανθρώπου με την ιστορία και το κοινωνικό περιβάλλον του. Δεν μου αρέσουν οι φεστιβαλικές ταινίες που έχουν για πρωταγωνιστή ένα δημοσιογράφο ο οποίος ασχολείται με ένα καυτό πολιτικό θέμα, όπως το μεταναστευτικό, όπου ο διδακτισμός ξεχειλίζει. Προτιμώ τα πολιτικά σχόλια να είναι έμμεσα, αλλά ισχυρά, όπως στον Τσέχοφ…
Πότε λοιπόν θα διασκευάσετε ένα δικό του έργο στην οθόνη;
Ιδέες του υπάρχουν έτσι κι αλλιώς σε πολλές ταινίες μου. Ο "Κόκκινος Ουρανός" έχει δάνεια από το διήγημά του "Το σπίτι με τον ημιώροφο". Αλλά όχι η επόμενη, αλλά η μεθεπόμενη ταινία μου σκοπεύω να είναι πάνω σε μια κινηματογραφική μεταφορά έργου του. Δηλαδή μια ταινία για μια ταινία πάνω σε ένα θεατρικό του Τσέχοφ.
