Πριν από ένα χρόνο συμμετείχατε και πάλι στο Φεστιβάλ Καννών με το "Τυχερό Αστέρι". Πώς προλάβατε να ετοιμάσετε τόσο γρήγορα την καινούργια σας ταινία;
Μάλλον υπάρχουν δυο Κορεέντα. (γέλια) Απλώς, σχεδιάζαμε το "Τέρας" με το σεναριογράφο Γιούζι Σακαμότο από το 2018. Μεσολάβησε η πανδημία, άλλαξαν προθεσμίες και διαθεσιμότητες, οπότε όταν μου δόθηκε η δυνατότητα να κάνω μια ταινία στην Κορέα, το "Τυχερό Αστέρι", δέχτηκα αμέσως. Αλλά είχε γίνει ήδη πολλή προετοιμασία για το "Τέρας" κι έτσι, όταν πήρα το πράσινο φως, μπόρεσα να το έχω έτοιμο μέσα σε λίγους μήνες.
Αναφερθήκατε στον Γιούζι Σακαμότο. Για πρώτη φορά μετά το ντεμπούτο σας το 1995 με το "Maboroshi", δεν υπογράφετε δικό σας σενάριο…
Είναι ένας σεναριογράφος τον οποίο εκτιμώ αφάνταστα και είχα δηλώσει επανειλημμένα πως, αν κάποια στιγμή γύριζα κάτι το οποίο δεν θα ήταν δικό μου, θα ήθελα να ήταν γραμμένο από τον Γιούζι. Θαυμάζω τη δουλειά του στην τηλεόραση, ενώ καταπιανόμαστε και οι δυο μας με παρόμοια θέματα, όπως η ενηλικίωση, οι πολλαπλές έννοιες της οικογένειας… Το σενάριό του, όμως, δεν μου δόθηκε έτοιμο. Αν και από την πρώτη στιγμή το ένιωσα σαν δικό μου, το δουλέψαμε μαζί από το 2018 για πάνω από τρία χρόνια.
Η δομή του, η οποία εναλλάσσει οπτικές, είναι πρωτότυπη, κάτι το οποίο μοιάζει να επηρεάζει και τον αφηγηματικό ρυθμό της ταινίας.
Η λογική των τριών διαφορετικών προσεγγίσεων στα γεγονότα, για να το θέσω έτσι απλά, μου άρεσε, αλλά ήθελα να το πάω λιγάκι μακρύτερα. Να ξεφύγω από το τυπικό κοίταγμα της αλήθειας από τρεις διαφορετικές οπτικές χωρισμένες σε τρία ξεχωριστά, ευδιάκριτα κεφάλαια και να δείξω, ειδικά όσον αφορά τα δυο παιδιά, ότι τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα από το "κυνήγι ενός τέρατος". Τώρα, όσον αφορά το αφηγηματικό τέμπο, αυτό το βρίσκω κάθε φορά στο μοντάζ. Όποιο κι αν είναι το είδος της ταινίας ή το σενάριό της, η αφήγηση ξεκινάει από τη σκηνοθεσία, οργανώνεται όμως στην αίθουσα του μοντάζ. Εκεί βρίσκει κάθε ταινία το σωστό ρυθμό, την ανάσα της.
Οι συγκρίσεις με το "Ρασομόν" του Ακίρα Κουροσάβα είναι νομίζω αναπόφευκτες. Σ’ αυτό άλλωστε αναφέρθηκε και ο διευθυντής του Φεστιβάλ Καννών όταν παρουσίασε την ταινία.
Πράγματι, πολλοί θεατές θα μπουν στην αίθουσα έχοντας το "Ρασομόν" στο μυαλό τους. Όταν, όμως, φτάνουμε στο τρίτο μέρος της ταινίας καταλαβαίνει κανείς ότι επιχειρούμε κάτι διαφορετικό. Τα παιδιά είναι το κέντρο βάρους του φιλμ και εκεί αποκαλύπτεται η δική τους αλήθεια, η οποία φωτίζει εκ των υστέρων και τις αλήθειες του δασκάλου και της Σαόρι, της μητέρας του Μινάτο. Του κόσμου των ενηλίκων δηλαδή, ο οποίος δεν μπορεί να κατανοήσει εκείνον των παιδιών. Στα μάτια τους μοιάζει αυτοκαταστροφικός και επικίνδυνος, αλλά στα δικά μου είναι μια αισιόδοξη ματιά προς το μέλλον· ένα διαφορετικό μέλλον και πιθανώς αυτό είναι που μας τρομάζει.
Οι δυο ανήλικοι ηθοποιοί σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της ταινίας. Αν και έχετε ξαναδουλέψει με παιδιά, ειδικά στο "Κανείς δεν Ξέρει", πόσο δύσκολο ήταν να τους καθοδηγήσετε;
Τα παιδιά απαιτούν διαφορετική μεταχείριση, γι’ αυτό, ενώ δεν συνηθίζω να δίνω στους ηθοποιούς μου εξ αρχής το σενάριο, εδώ τους έδωσα να το διαβάσουν. Οι ρόλοι τους είναι περίπλοκοι και χρειαζόταν μεγαλύτερη προσοχή. Οπότε συζητήσαμε διεξοδικά για τους χαρακτήρες τους και κάναμε πολλές πρόβες. Πάνω στο σετ, πάντως, τα παιδιά πάντα σε εκπλήσσουν κι αυτό μ’ αρέσει πολύ.
Υπάρχει και το ευαίσθητο θέμα της ομοφυλοφιλίας. Πώς το δέχεται η συντηρητική ιαπωνική κοινωνία;
Χρειάζεται αφενός θάρρος και, αφετέρου, ιδιαίτερη προσοχή. Έκανα έρευνα και μίλησα με πολλά παιδιά. Το πρώτο πράγμα που προσέχεις όταν μεταχειρίζεσαι ευαίσθητα θέματα είναι να μην καταντήσεις γραφικός και απλοϊκός, προσβάλλοντας έτσι νοοτροπίες, συμπεριφορές και απόψεις. Είναι ζήτημα ηθικό και κινηματογραφικό, δεν αφορά μόνο το τι θα σου καταλογίσουν. Την ίδια προσοχή όμως δώσαμε και στην περιγραφή της σχολικής καθημερινότητας, προσπαθώντας να αποτυπώσουμε σωστά την πραγματικότητα τόσο των καθηγητών όσο φυσικά και των μαθητών. Η μεταξύ τους σχέση είναι δυναμική, συχνά μπερδεμένη, μιας και οι εκπαιδευτικοί θεσμοί δεν είναι καθόλου φιλικοί και φιλελεύθεροι. Η έννοια του "τέρατος" ξεκινάει πρώτα απ’ αυτούς στην ταινία…
