"Suzume": Μήπως έφτασε η ώρα να δούμε όλοι anime;

Την τελευταία φορά που θυμάμαι να παίζεται στους ελληνικούς κινηματογράφους ένα anime, το ευρώ ήταν ακόμα καινούργιο νόμισμα, ο Εμάνουελ Ολισαντέμπε είχε μόλις έρθει στον Παναθηναϊκό και το απαστράπτον Village Center στο Μαρούσι υποδεχόταν εκατοντάδες Αθηναίους καθημερινά. Το μακρινό 2001, λοιπόν, είχα αγγαρέψει τον πατέρα μου να με πάει σε μία από τις αίθουσες του multiplex να δω στη μεγάλη οθόνη το "Πόκεμον 3". Ήταν το δεύτερο σίκουελ ενός franchise που βασιζόταν στην ομώνυμη τηλεοπτική σειρά, η οποία έκανε πάταγο στην ελληνική τηλεόραση, εξ ου και η κυκλοφορία της στα μέρη μας. Είναι από τις προβολές τις οποίες θυμάμαι με συγκίνηση ακόμα και σήμερα, αφού όπως πολλά παιδιά της εποχής είχα βασίσει όλη την προσωπικότητά μου στις περιπέτειες του εκπαιδευτή Ας Κέτσαμ. Έτσι, το ότι είχα την ευκαιρία να τις "ζήσω" σε σκοτεινή αίθουσα ήταν ξεκάθαρα το αποκορύφωμα της χρονιάς. Κάτι παραπάνω από είκοσι χρόνια μετά, πλησιάζω τα τριάντα, ακόμα παίζω Πόκεμον (sorry, not sorry), ο Παναθηναϊκός πάει για πρωτάθλημα και, επιτέλους, βλέπουμε anime να κυκλοφορούν σε μηνιαία(!) βάση στους κινηματογράφους. Και αυτό, παρά το γεγονός πως τις δύο περασμένες δεκαετίες καμία ταινία του είδους δεν κοσμούσε τις μαρκίζες, παρά μόνο ως περιστασιακές προβολές-event. Ωστόσο, τα δεδομένα της τρέχουσας σεζόν δείχνουν πως τα anime ήρθαν για να μείνουν.

Πώς φτάσαμε ως εδώ

Τον περασμένο Νοέμβριο, "από το πουθενά" και χωρίς στοχευμένη κρούση στους δημοσιογράφους, κυκλοφόρησε το πολυαναμενόμενο για τους λάτρεις του είδους "One Piece Film: Red" (Γκόρο Τανιγκούτσι). Η ταινία προβλήθηκε για ένα διάστημα σε γεμάτες αίθουσες, συγκεντρώνοντας ένα πολυάριθμο φανατικό κοινό, εξοικειωμένο με την πλοκή των χιλίων και πλέον επεισοδίων της σειράς στην οποία βασίζεται. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως η εν λόγω ταινία είναι η 15η σε ένα τεράστιο franchise, που δεν περιορίζεται στη μικρή και στη μεγάλη οθόνη, και έφτασε να είναι η πέμπτη πιο επιτυχημένη εισπρακτικά ιαπωνική παραγωγή στην ιστορία της χώρας (με 19,7 δισεκατομμύρια γεν). Ένα μήνα μετά, σειρά πήρε το "Dragon Ball Super: Super Hero" (Τετσούρο Κοντάμα), επίσης ένα έργο-κομμάτι ενός ευρύτερου οπτικοακουστικού παζλ που ανήκει στα πιο παλιά και σεβαστά anime, για να ακολουθήσει τον Ιανουάριο το arthouse "Μπελ: Ο Δράκος και η Πριγκίπισσα" του εμβληματικού Μαμόρου Χοσόντα ("Digimon: The Movie", "Μιράι, η Μικρή μου Αδελφή"). Έπειτα, τη σκυτάλη πήραν τα "Jujutsu Kaisen 0: The Movie" (Σεόνγκ-Χου Παρκ) και "Demon Slayer: Kimetsu No Yaiba - To the Swordsmith Village" (Χαρούο Σοτοζάκι) τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, αντίστοιχα. Τώρα, στη λίστα έρχεται να προστεθεί ένα ακόμα anime που ανήκει στην πιο "καλλιτεχνική" πλευρά του είδους.

Ο λόγος για το οπτικά θεαματικό "Suzume" (Μακότο Σινκάι), το οποίο διεκδίκησε τη Χρυσή Άρκτο στο πρόσφατο Φεστιβάλ Βερολίνου. Κατόρθωμα διόλου αμελητέο, καθώς είχαν περάσει περισσότερα από είκοσι χρόνια από την τελευταία φορά που ένα anime διαγωνίστηκε στην Μπερλινάλε. Fun fact, αυτό δεν ήταν άλλο από το αριστουργηματικό "Ταξίδι στη Χώρα των Θαυμάτων" (Χαγιάο Μιγιαζάκι), το οποίο μάλιστα απέσπασε το μεγάλο βραβείο του θεσμού. Το "Suzume", από την άλλη, κέρδισε άξια μια θέση στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα, σμίγοντας την οικεία στο δυτικό arthouse κοινό αισθητική του Μιγιαζάκι με την υπερβολή, το χιούμορ, τη βία και τη σκοτεινιά που συνήθως σερβίρουν τα anime. Η υπόθεσή του αφορά μια 17χρονη, η οποία ξεκινά ένα περιπετειώδες ταξίδι συντροφιά με έναν μυστηριώδη άντρα, ο οποίος έχει την ικανότητα να περνά σε άλλες διαστάσεις, ανοίγοντας μαγικές πόρτες. Στα παράλληλα σύμπαντα κρύβεται ένα κακό που θα πρέπει να εξολοθρεύσουν, εάν θέλουν να σώσουν τον πλανήτη από την ολική καταστροφή.
Στο Βερολίνο, ο Σινκάι κέρδισε τις εντυπώσεις των κριτικών, παρόλο που έφυγε από τη γερμανική πρωτεύουσα με άδεια χέρια. Αν και αυτό δεν φαίνεται να αποθάρρυνε τον Ιάπωνα σκηνοθέτη, καθώς όπως έχει δηλώσει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του: "Θέλω να ψυχαγωγώ το κοινό. Ακόμα κι αν κανένα φεστιβάλ δεν επέλεγε την ταινία μου, δεν θα ήταν το χειρότερο πράγμα στον κόσμο. Εκείνο που με ενδιέφερε περισσότερο ήταν να καταφέρω να παρακινήσω όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο να δει την ταινία. Και να βεβαιωθώ ότι έφτιαξα κάτι το οποίο κανείς δεν θα μετανιώσει που το είδε στον κινηματογράφο". Ομολογουμένως, όσον αφορά τουλάχιστον τη χώρα του, ο Σινκάι μάλλον τα έχει καταφέρει. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, το "Suzume" παίζεται αδιάκοπα στα διεθνή σινεμά από τον προηγούμενο Νοέμβριο, έχοντας συγκεντρώσει περισσότερα από 221 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Δεν το λες κι άσχημα…

Τι μέλλει γενέσθαι

Το "Suzume" φτάνει στις ελληνικές αίθουσες σε διανομή της Feelgood Entertainment (όπως και το "Dragon Ball Super: Super Hero"), ενός εκ των εμπειρότερων γραφείων του χώρου, το οποίο όμως δεν μας είχε συνηθίσει σε anime κυκλοφορίες. Το φιλμ του Σινκάι κατάφερε να φτάσει εδώ χάρη στην ιδιότητα της εταιρείας ως αντιπρόσωπος της Sony Pictures, αλλά και σε μια απόπειρα να δοθεί "ευκαιρία σε ένα είδος σινεμά που, παρότι έχει φανατικούς οπαδούς τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα, στη χώρα μας δεν έχει αξιοποιηθεί κινηματογραφικά", όπως αναφέρει στο "α" η διευθύνουσα σύμβουλος Ειρήνη Σουγανίδου. Για το λόγο αυτό προσθέτει: "Σκοπεύουμε να φέρουμε και άλλες ταινίες anime και να συμβάλουμε σε μια σταδιακή αύξηση του κοινού". Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Film Group, η εταιρεία διανομής του "Demon Slayer". Ο διευθύνων σύμβουλος Ζακ Κρούγκερ υπογραμμίζει ότι: "Είναι ξεκάθαρο πως η Ελλάδα έχει ένα πολύ ισχυρό κοινό, οπότε ενδιαφερόμαστε για το ενδεχόμενο κυκλοφορίας και άλλων IP [σ.σ.: intellectual properties, έργων]. Πρέπει να λάβουμε υπόψη πως στον κόσμο των anime υπάρχουν αμέτρητα IP και το καθένα μπορεί να έχει διαφορετική εισπρακτική πορεία, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε αγοράς. Η ελληνική εξελίσσεται και έχει αρκετές προοπτικές να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο. Το κοινό είναι ισχυρό και δυναμικό, αλλά για την εμπορική προοπτική των κινηματογραφικών κυκλοφοριών πρέπει να μεγαλώσει περισσότερο και να ασχοληθεί ακόμα περισσότερος κόσμος με αυτό το μοναδικό και δημοφιλές είδος κινουμένων σχεδίων". Από τη μεριά του ο Φώτης Μιχαηλίδης, συνιδρυτής της νέας εταιρείας η οποία εξειδικεύεται στα anime Digital Soul Entertainment και πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα το "Μιράι", στάθηκε στην ποιότητα των φιλμ που πρέπει να προβάλλονται: "Η επιλογή των τίτλων που αποκτάμε γίνεται κυρίως με κριτήριο το τι θα θέλαμε να δούμε κι εμείς στην Ελλάδα ως απλοί θεατές, αλλά και τι θεωρούμε ότι πρέπει σίγουρα να δει κάποιος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το "Μιράι”". Προσθέτει: "Οι ταινίες αυτές, εκτός από τον πρωτότυπο οπτικό κόσμο που καταφέρνει ο σκηνοθέτης να δημιουργήσει, έχουν και πάρα πολλά κοινωνικά μηνύματα. Απευθύνονται ταυτόχρονα τόσο σε οικογένειες όσο και σε σινεφίλ, κάτι το οποίο είναι σπάνιο στην Ελλάδα, και λειτουργούν εκπαιδευτικά για τις μικρότερες ηλικίες".

Τώρα είναι η ώρα

Στο άμεσο μέλλον, νωρίτερα από την προαναφερθείσα ταινία του Χοσόντα (11/5), πρόκειται να δούμε το anime που διέλυσε τα προγνωστικά σε χρονιά πανδημίας (2020) και αναδείχθηκε η εμπορικότερη παραγωγή του έτους, ανεξαρτήτως είδους και καταγωγής, ξεπερνώντας το μισό δισ. δολάρια σε εισπράξεις παγκοσμίως. Ο λόγος για το "Demon Slayer the Movie: Mugen Train", το οποίο δρομολογείται για τις 27/4 και σίγουρα θα το διαδεχθούν και άλλοι τίτλοι. Ανεξάρτητα, πάντως, από την τύχη του φιλμ στις ελληνικές αίθουσες, το σίγουρο είναι ότι και στην Ελλάδα το anime ήρθε για να μείνει. Όπως επίσης έφτασε η στιγμή ακόμα περισσότεροι να γνωριστούμε μια ολόκληρη κινηματογραφική κουλτούρα που δεν περιορίζεται στις σπουδαίες δουλειές των Μιγιαζάκι ή Σατόσι Κον ("Perfect Blue", "Paprika"), αλλά υπόσχεται έναν ωκεανό πρωτοτυπίας και έντονων συγκινήσεων, σε μια εποχή που το σινεμά τα έχει πραγματική ανάγκη.