Σε μια κρίσιμη συγκυρία για το μέλλον των σκοτεινών αιθουσών, ξεκινάμε στο "α" ένα εκτεταμένο ρεπορτάζ στο πλαίσιο του οποίου συνομιλούμε με τους ανθρώπους της αγοράς, αναζητώντας χειροπιαστές λύσεις που θα διασφαλίζουν την ύπαρξη του κινηματογράφου στην Ελλάδα.
Στη σειρά των άρθρων που θα δημοσιεύονται τις επόμενες εβδομάδες και έχει ήδη ξεκινήσει, συνεχίζουμε με την εταιρία διανομής Carousel Films και τον υπεύθυνό της Βασίλη Κωνσταντόπουλο, ο οποίος απαντά στις ερωτήσεις του "α". Το συνολικό σκεπτικό του ρεπορτάζ μπορείτε να το βρείτε εδώ, ενώ όλες οι απαντήσεις των συμμετεχόντων θα βρίσκονται εδώ. Ο λόγος στον κύριο Κωνσταντόπουλο.
Ακολουθεί μια απαραίτητη διευκρίνηση εκ μέρους του κ. Κωνσταντόπουλου: Η Carousel Films είναι εταιρεία διανομής 2 ατόμων, άνευ ιδιόκτητης αίθουσας, κυκλοφορεί δε στους ελληνικούς κινηματογράφους περί τους 6 - 8 τίτλους ετησίως. Υπάρχουν διανομείς που διατηρούν και αίθουσες, αιθουσάρχες που εμπλέκονται στη διανομή, διανομείς που παράλληλα κατέχουν το φραντσάιζ μεγάλων στούντιο, διανομείς τμήματα ευρύτερων ΜΜΕ, πλατφόρμες που κάνουν και κινηματογραφική διανομή κ.ο.κ., δηλαδή, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων δεν υπάρχουν πια κλασσικοί "κινηματογραφικοί διανομείς". Οι οπτικές και τα συμφέροντα τόσο ετερόκλητων οντοτήτων, προφανώς και διαφέρουν, λίγο ή και πάρα πολύ, ευλόγως και οι απαντήσεις τους στο ερωτηματολόγιο.
Ποια ήταν η πιο έντονη αλλαγή που παρατηρήσατε στην αγορά πριν και μετά το ξέσπασμα της πανδημίας;
Ο καναπές. Τα χρόνια του υποχρεωτικού εγκλεισμού και του φόβου (μαζί με τα συμπαραμαρτούντα ψηφιακά κόλπα της πανδημίας, δηλαδή στον θρίαμβο του virtual επί του πραγματικού) "δίδαξαν" στους κατεξοχήν θαμώνες των μονών αιθουσών, βασικά ηλικίας άνω των 40, την ασφαλή κατ' οίκον και κατά μόνας ηδονή της μαζικής κατανάλωσης παλιών και σύγχρονων ταινιών, σειρών κ.λπ., κατά κανόνα με αποσπασματικό τρόπο από νόμιμες ή παράνομες διαδικτυακές οθόνες κι ακόμα περισσότερο την ανταλλαγή απόψεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι ταινίες δεν έχουν πια διάρκεια (τις βλέπουν ανά δεκάλεπτα ως να βαρεθούν), δεν έχουν ώρα έναρξης και σε καμιά περίπτωση τέλους, δεν έχουν καν υπόσταση (οκ, αυτό τελείωσε με το τέλος του φιλμ, αλλά στην αίθουσα υπάρχει πάντα η ψευδαίσθηση της "φωτεινής δέσμης"), δεν υπάρχει μετακίνηση και κανενός είδους κόπος για μια προβολή. Οι νεότερες ηλικίες έτσι κι αλλιώς αυτά το είχαν ήδη εμπεδώσει. Φοβάμαι από αυτόν τον πολτό θεάματος προς κατανάλωση, αναπαραγωγή και κουτσομπολιό δεν υπάρχει επιστροφή, πλέον τα "κινηματογραφικά" ΜΜΕ έχουν ως βασική στήλη το "τι βλέπουμε σήμερα στο σπίτι".
Με δεδομένη την πρόσφατη επιτυχία της Γιορτής του Σινεμά, θα ήταν δόκιμο να μειωθεί η γενική τιμή του εισιτηρίου;
Θεωρούμε εκ του πονηρού κάθε συζήτηση περί μείωσης του εισιτηρίου.
Την τελευταία διετία έχει σημειωθεί μια αισιόδοξη ανάκαμψη της δημοφιλίας των θερινών κινηματογράφων. Πώς μπορεί να έχει συνέχεια η επιτυχία τους; Επηρεάζεται ο τρόπος διανομής των ταινιών από την απήχηση των open air σινεμα;
Τα θερινά προσφέρουν ένα διαφορετικό "πακέτο" από τα χειμερινά, έξοδος, μπύρα, πατατάκι, κάπνισμα κ.λπ., άλλωστε το ελληνικό θέρος βοηθά ανέκαθεν και παντοιοτρόπως την επιβίωση των Ελλήνων, ειδικά στην Αθήνα. Με το "ξεφόρτωμα" των ραφιών των μεγάλων διανομέων, συν την υποχρεωτική έξοδο μαζί με τις ΗΠΑ των καλοκαιρινών μπλοκμπάστερ και προς μεγάλη χαρά των αιθουσαρχών, η προσφορά πληθωρίζεται, οι εβδομαδιαίες επιλογές ποικίλλουν και η ζωή των ταινιών συρρικνώνεται. Να σημειωθεί πάντως ότι τα θερινά φιλοξενούν τίτλους εντός συγκεκριμένων πλαισίων, διάρκειας, γλώσσας, ύφους, είδους κ.λπ. ΔΕΝ είναι όλες οι ταινίες για καλοκαίρι. Με την κατάρρευση του box office της χειμερινής σεζόν, η διανομή ακόμα και "αταίριαστων" τίτλων στα θερινά είναι όντως πρόκληση, με αμφίβολη πάντως επιτυχία. Να σημειωθεί εδώ ότι το θερινό σινεμά, τουλάχιστον στο κέντρο, αποτελεί και τουριστική ατραξιόν, κάτι που δεν συμβαίνει με τις χειμερινές αίθουσες.
Θα βοηθούσε η δημιουργία ενός κρατικού φορέα, όπως για παράδειγμα η Unifrance, ώστε να υποστηρίζεται διαρκώς η διανομή ελληνικών ταινιών από μια κεντρική πηγή;
Φυσικά η Unifrance δεν είναι διανομέας, αλλά μια ομπρέλα προώθησης κάθε δράσης γαλλικών συμφερόντων και της γαλλικής παραγωγής συνολικά. Η εμπειρία του Filmcenter υπήρξε τελικά οδυνηρή όπως και δαπανηρή, υπάρχει το ΕΚΚ που υποτίθεται ότι υπηρετεί αυτόν ακριβώς τον ρόλο (και τελευταίως δίνει σημαντικά ποσά για ενίσχυση διανομής ελληνικής ταινίας), υπάρχουν και εποπτευόμενοι οργανισμοί που διαθέτουν χώρους προβολής και προώθησης, υπάρχουν δημόσιοι οργανισμοί όπως το ΕΚΟΜΕ που διαχειρίζονται κονδύλια (αν και διοχετεύονται στις σειρές των αγαπημένων στην Πολιτεία καναλιών). Υπάρχει κι ένα Υπουργείο υποτίθεται "Πολιτισμού". Χρειάζεται και άλλος φορέας (που θα απορροφήσει κι άλλους δυνάμει γραφειοκράτες του "χώρου"); Ας κοιτάξουν να αποδώσουν τα κανάλια το όποιο 1.5% πρώτα και να βρουν κονδύλια για αποκαταστάσεις των παλαιότερων ταινιών του ελληνικού κινηματογράφου, που θα μπορούσαν να αποβούν έως και προσοδοφόρες, εντός και εκτός συνόρων, πέρα από το αντικειμενικό πολιτισμικό όφελος.
Η καθιέρωση αφιερωμάτων ή άλλων ειδών προβολών – event πόσο εφικτό είναι να γίνουν και να προσελκύσουν νέους θεατές;
Αυτό συμβαίνει ήδη ή τουλάχιστον είναι ο σκοπός κάθε προβολής ή ομάδας προβολών. Τελευταίως, η φάση έχει φτάσει σε επίπεδο υστερίας (event να 'ναι κι ό,τι να 'ναι, το βασικό είναι να έχεις τον κατάλληλο "influencer" που θα σου φέρει 200 κεφάλια). Το σωστό αφιέρωμα απαιτεί γνώση, προσοχή και επένδυση σε περιεχόμενο και ποιότητα προβολής (και πληρωμή δικαιωμάτων). Η υπερπροσφορά σε τέτοιες δράσεις (με τα φεστιβάλ να πρωτοστατούν και μάλιστα συχνά με δωρεάν προβολές), κινδυνεύει να ακυρώσει την ίδια τη φύση τους, ενώ δεν γίνεται να υποκαταστήσει με το στανιό την "κανονική" διανομή (δε γίνεται να κάνουν όλοι event 7 ημέρες την εβδομάδα). Εννοείται ότι εν λόγω δράσεις αφορούν σχεδόν αποκλειστικά κεντρικές αίθουσες, για τις περιφερειακές και επαρχιακές τσοράφ η μοίρα τους, τσοράφ το ριζικό τους που λέει κι ο Γεωργίου.
Η υπερπροσφορά τίτλων στις μαρκίζες ναι μεν δημιουργεί έναν καλοδεχούμενο πλουραλισμό, ωστόσο κατακερματίζει την προσοχή του κοινού και μειώνει το χρόνο προβολής μιας ταινίας. Είναι θεμιτή η μείωση των ταινιών που έρχονται στην Ελλάδα και πώς αυτό θα μπορούσε να "επιβληθεί" σε μια ελεύθερη αγορά; Σε αυτή την περίπτωση τα θύματα δεν θα ήταν οι μικρές, καλλιτεχνικές ταινίες;
Όπως σημειώσαμε στον πρόλογο, εμείς κυκλοφορούμε κάπου 6-8 τίτλους ετησίως και μάλιστα σε απολύτως περιορισμένο κύκλωμα. Προφανώς η ερώτηση δεν μας αφορά, ας απαντήσουν οι "πρωταθλητές" των κυκλοφοριών. Πάντως, κανείς δεν μπορεί να δηλώσει με ασφάλεια ποιοι τίτλοι "περισσεύουν" είτε ως καλλιτεχνική αξία είτε ως εμπορική. Για παράδειγμα, το "Ένας Ελέφαντας Στέκεται Ακίνητος" που κυκλοφορήσαμε με αναπάντεχη επιτυχία στο ταμείο, θεωρητικά ήταν ένας τίτλος του τύπου "τι το βγάλανε τώρα αυτό;". Και όμως… Να σημειωθεί ότι στον αριθμό των κυκλοφοριών συνυπολογίζονται και τα παιδικά και τα στουντιακά, τα οποία δεν υπάρχει περίπτωση να μην κυκλοφορήσουν. Θα ήταν χρήσιμη μια ποιοτική ανάλυση των κυκλοφοριών και του box office, για να έχουμε πλήρη ιδέα του τι συμβαίνει.
Πόσο θα βοηθούσε η "είσοδος" του κινηματογράφου ως διδακτέα ύλη στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση; Θα ήταν μια πιθανή λύση οι συχνότερες πρωινές προβολές σε σχολεία για να εξοικειωθούν τα παιδιά με την ατμόσφαιρα της σκοτεινής αίθουσας;
Μια σίγουρη μέθοδος για να μισήσουν το σινεμά κι όσα παιδιά έχουν απομείνει να ενδιαφέρονται, είναι να μπει στην διδακτέα και εξεταστέα ύλη της εκπαίδευσης όπως αυτή είναι σήμερα στην Ελλάδα. Πάντως, κάποια σταθερά μαθήματα αισθητικής, ιστορίας της Τέχνης κ.λπ. προφανώς θα βοηθούσαν. Τα σχολεία προβάλλουν εδώ και δεκαετίες ταινίες στους χώρους τους, κατά κανόνα παρανόμως, το ίδιο κι ακόμα περισσότερο τα Πανεπιστήμια και οι υποτιθέμενες σχολές κινηματογράφου (να μάθουν όλοι, ότι κάθε προβολή πληρώνεται στον δικαιούχο, μπορούν;). Αν υπάρχει όντως διάθεση ενίσχυσης της θέασης στην αίθουσα, ας πηγαίνουν τα παιδιά μια φορά τον μήνα σε κάποια κοντινή αίθουσα να δουν μια ταινία και το ΥΠΠΟ να καλύπτει τα εισιτήρια. Πρόσφατα ανακοινώθηκε και μια "ψηφιακή" αποθήκη ταινιών για παιδιά και για νέους, με ταινίες αναρτημένες στο νετ, προς διευκόλυνση των σχολικών προβολών, οκ, καταλάβαμε. Οι επιλογές της πολιτείας είναι προφανείς κι αναμενόμενες, με σαφή κατεύθυνση προς το "διαδικτυακό" εις βάρος της αίθουσας.
Πιστεύετε πως ο χαρακτηρισμός κάποιων κινηματογραφικών αιθουσών ως διατηρητέες θα έλυνε το πρόβλημα επιβίωσής τους; Αν η εκμετάλλευσή τους δεν είναι κερδοφόρα, πώς θα μπορέσουν να παραμείνουν ανοικτοί;
Για έναν ιδιοκτήτη ακινήτου, ο χαρακτηρισμός του ως διατηρητέου ακυρώνει την όποια δυνατότητα εκποίησής του, για μεμονωμένους ιδιώτες η μεταβίβαση μπορεί να είναι και η τελευταία ασπίδα πριν από την ένδεια. Χρειάζεται προσοχή στο τι ζητάμε. Από την άλλη, τα ακίνητα – φιλέτα που στεγάζουν (κυρίως κεντρικές) κινηματογραφικές αίθουσες, ανήκουν κατά κανόνα σε νομικά πρόσωπα τα οποία συχνά συνδέονται με το Δημόσιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πρόκειται αποκλειστικά για ζήτημα επιλογών της πολιτείας, η οποία έχει πολλάκις αποδείξει εμπράκτως το πόσο νοιάζεται για το σινεμά.
Ποιες είναι, συμπερασματικά, οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν όλους τους εμπλεκομένους ώστε ο κινηματογράφος να παραμείνει λαϊκή διασκέδαση και υπόθεση της σκοτεινής αίθουσας;
Ο "κινηματογράφος" είναι η ταινία στην αίθουσα, οτιδήποτε άλλο είναι "σινεφιλία", περιεχόμενο, χαβαλές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.λπ. Είμαστε σίγουροι ότι αυτός ο κινηματογράφος αποτελεί ακόμη "λαϊκή διασκέδαση" στην Ελλάδα; Οι "εμπλεκόμενοι", ας συναντηθούν αρχικά ανά κλάδο, να διατυπώσουν τι επιθυμούν, ας συμφωνήσουν σε 2-3 βασικά πράγματα και μετά βλέπουμε. Πάντως, πρωτεύουσας σημασίας για εμάς είναι η κατοχύρωση "παραθύρου" υπέρ της κινηματογραφικής προβολής (τουλάχιστον 3 μήνες προ προβολής σε πλατφόρμα ή τηλεόραση) και μια ουσιαστική προσπάθεια καταπολέμησης της πειρατείας, διαδικτυακής αλλά και "φυσικής" ("φορείς", εκπαιδευτήρια, αίθουσες, λέσχες, χώροι "πολιτισμού"), πέρα από τα ευχολόγια και τις παρακλήσεις προς τον θεατή. Επίσης, ένα πλαίσιο ενίσχυσης της ανανέωσης των αιθουσών, τουλάχιστον όσον αφορά στις συνθήκες προβολής, αλλά όχι μόνον, με παράλληλη πιστοποίηση κάθε αίθουσας, "χώρου" κλπ. Όμως, τελικά μάλλον ισχύει ο τίτλος του φιλμ του Χέρτσογκ: "Ο Καθένας Μόνος του κι ο Θεός Εναντίον Όλων".
Βρείτε παρακάτω τις απαντήσεις των υπόλοιπων γραφείων διανομής:
Tanweer
Feelgood Entertainment
Tulip Entertainment
Weird Wave
Cinobo
AMA Films
Filmtrade
Rosebud.21
One from the Heart
