«Ο Καιρός των Τσιγγάνων»
Από τα φεστιβαλικά ραντεβού του φθινοπώρου δεν θα μπορούσε να λείπει το σταθερότερο όλων. Το 35ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου (24-30/11) ανάβει τους προβολείς του σε Ανδόρα και Έλλη, παρουσιάζοντας ένα δυναμικό σινεφίλ πρόγραμμα κλασικών και νέων ταινιών, από το οποίο επιλέξαμε όλα όσα δεν πρέπει να χάσετε.
Ευρωπαϊκή γιορτή
Το φετινό διεθνές διαγωνιστικό πρόγραμμα αποτελείται από εννέα συνολικά συμμετοχές, εκ των οποίων τρεις ελληνικές που έκαναν πρόσφατα την πρεμιέρα τους στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για τη δραμεντί "Black Stone" του πρωτοεμφανιζόμενου Σπύρου Ιακωβίδη, το κοινωνικού ενδιαφέροντος "Καθαρτήριο" του πολύπειρου Βασίλη Μαζωμένου και τα "Φαντάσματα της Επανάστασης" του Θάνου Αναστόπουλου, μια ιδιοσυγκρασιακή κωμωδία στην οποία ο Ρήγας Φεραίος έρχεται αντιμέτωπος με… φαντάσματα του 18ου αιώνα.
Από τα υπόλοιπα φιλμ που διεκδικούν βραβεία ξεχωρίζει ο "Πιο Ευτυχισμένος Άνθρωπος στον Κόσμο" της Τεόνα Στρούγκαρ Μιτέφσκα. Η ταλαντούχα σκηνοθέτρια του εξαιρετικού "Υπάρχει Θεός, το Όνομά της Είναι Πετρούνια" (2019) αφηγείται την ιστορία μιας 40χρονης γυναίκας που γνωρίζει τον έρωτα μέσω speed-dating, αγνοώντας ότι το νέο της ταίρι κρύβει ένα ένοχο παρελθόν. Έπειτα, ο βετεράνος Σεργκέι Λόζνιτσα στο ντοκιμαντέρ "The Kiev Trial" ρίχνει φως στην ιστορική δίκη του Κιέβου (1946), μία από τις πρώτες μεταπολεμικά που καταδίκασαν ναζί για τις εγκληματικές φρικαλεότητές τους. Επιπλέον, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένουμε το "Σ’ Ένα Ασφαλές Μέρος" (Γιουράι Λέροτις), το εμπνευσμένο από την απόπειρα αυτοκτονίας του ίδιου του σκηνοθέτη κροατικό δράμα που απέσπασε δύο βραβεία στο Λοκάρνο (καλύτερης πρώτης ταινίας, καλύτερου ηθοποιού).
Σπουδαίο σινεμά
Για να τιμήσει τον επετειακό χαρακτήρα του, στην ενότητα "35 χρόνια προσωπικότητες", το Πανόραμα παρουσιάζει κλασικές ταινίες δημιουργών που εκτιμά και έχει βραβεύσει στο παρελθόν. Ανάμεσά τους, ο υπέροχος "Καιρός των Τσιγγάνων" (1988) του Εμίρ Κουστουρίτσα, ο οποίος μάλιστα θα βρεθεί στην Αθήνα για να παραδώσει masterclass (29/11, Μέγαρο ΕΣΗΕΑ). Άλλη μία εκλεκτή καλεσμένη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου και κορυφαία σκηνοθέτρια Ανιέσκα Χόλαντ θα συναντήσει το κινηματογραφόφιλο κοινό για συζήτηση στο βιβλιοπωλείο Ιανός (25/11). Πίσω στην ενότητα, συναντάμε μια σειρά από διαχρονικά αριστουργήματα: μεταξύ άλλων, το εικονοκλαστικό "Zabriskie Point" (Μικελάντζελο Αντονιόνι, 1970), το βιτριολικό "Νόημα της Ζωής" (Τέρι Τζόουνς, 1983) των Μόντι Πάιθον και το νουβελ-βαγκικό διαμάντι "Η Κλεό από τις 5 έως τις 7" (1962) της σπουδαίας Ανιές Βαρντά.
Φουλ των αφιερωμάτων
Εκτός του ποτ πουρί εξαιρετικών φιλμ στο "35 χρόνια προσωπικότητες", το Πανόραμα στρέφει παράλληλα την προσοχή του σε μερικούς ξεχωριστούς κινηματογραφικούς δημιουργούς. Όπως ο εμβληματικός Αλέν Ρενέ, ο άνθρωπος που γεννήθηκε πριν από εκατό χρόνια και υπήρξε καθοριστικός στο σμίλευμα της μοντέρνας γλώσσας του σινεμά με ταινίες όπως τα "Χιροσίμα Αγάπη μου" (1959) και "Πέρσι στο Μάριενμπαντ" (1960). Τώρα, όμως, δίνεται η ευκαιρία να απολαύσουμε επίσης στη μεγάλη οθόνη μερικές από τις λιγότερο αναγνωρισμένες, πλην καταπληκτικές, ταινίες του auteur σαν το αντισυμβατικό sci-fi "Σ’ Αγαπώ, Σ’ Αγαπώ" (1968) και το αφηγηματικά ευρηματικό "Ο Θείος μου από την Αμερική" (1980). Έπειτα, από τον ελληνικό κινηματογράφο, το φεστιβάλ παρουσιάζει αφιερώματα στον Τάκη Σπετσιώτη, με χαρακτηριστικότερη ταινία του τη βιογραφία του ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη "Μετέωρο και Σκιά" (1985), αλλά και την Αγγελική Αντωνίου του πολυβραβευμένου "Eduart" (2006).
Συγγραφέας μυστηρίου του οποίου τα έργα καρποφόρησαν στις σκοτεινές αίθουσες, ο Ζορζ Σιμενόν παραμένει ένας από τους δημοφιλέστερους γραφιάδες στο είδος του. Μερικές από τις καλύτερες διασκευές των βιβλίων του προβάλλονται στο σχετικό αφιέρωμα, όπου βρίσκουμε ενδεικτικά τα "Τρία Δωμάτια στο Μανχάταν" (Μαρσέλ Καρνέ, 1985), το "Μεγάλο Τυχοδιώκτη" (Ζαν-Πιέρ Μελβίλ, 1963) και το "Κλειδί του Μυστηρίου" (Ζαν Ντελανουά, 1958) με πρωταγωνιστή τον διάσημο χαρακτήρα του Σιμενόν επιθεωρητής Μαιγκρέ.
Σήμα κινδύνου
Κάθε κινηματογραφικό φεστιβάλ είναι μια γιορτή, ωστόσο το Πανόραμα δεν αγνοεί το δυσοίωνο φόντο στο οποίο διεξάγεται. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά ακόμα περισσότερο μετά, τα σινεμά βιώνουν πρωτόγνωρες δυσκολίες οι οποίες θέτουν σε αμφιβολία την ίδια την ύπαρξή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αβεβαιότητα που περιτριγυρίζει λειτουργία των Αελλώ, Άστορ και Ιντεάλ που κινδυνεύουν με λουκέτο. Γι’ αυτά και πολλά ακόμα, στο Τριανόν (25/11, 1 μ.μ.) φιλοξενείται η συζήτηση γύρω από το "Μέλλον του ελληνικού κινηματογράφου και της αίθουσας", με τη συμμετοχή του καλλιτεχνικού διευθυντή του φεστιβάλ Νίνου Φένεκ Μικελίδη, αιθουσαρχών, διανομέων, αλλά και σκηνοθετών (Γιάννης Οικονομίδης, Βασίλης Μαζωμένος).
